Geneza Ewangelii Marka

Opis

Założenia literackie Marka wymagały skrócenia Ewangelii Mateusza i częściowego jej przeredagowania. Zmiany w kompozycji Ewangelii Marka jak i brak w niej wielu tekstów Mateuszowych można wyjaśnić nie przestawiając Marka na pierwszą pozycję ani też nie uciekając się do mnożenia źródeł.
Dlaczego, pomimo tak wielu problemów z jakimi łączy się przyjęcie istnienia źródła Q, trudno jest wielu biblistom zgodzić się na pierwszeństwo Ewangelii Mateusza? Wydaje mi się, że zasadniczo są tylko dwie przyczyny: brak w Ewangelii Marka opowiadania o dzieciństwie Jezusa i brak Kazania na Górze. Inne argumenty nie mają tak dużego znaczenia. Otóż brak tych tekstów można wyjaśnić w oparciu o założenia literackie Marka. Ewangeliści nie tylko dodawali coś do swoich źródeł, oni również coś usuwali. Nawet Mateusz nie ma wszystkich tekstów Marka. Od koncepcji dzieła i założeń literackich zależało, co ewangelista weźmie ze swoich źródeł, a ponieważ Marek pisał zupełnie inne dzieło niż Mateusz, te różnice musiały być duże. Ewangelia Mateusza miała być nowym Heksateuchem, miała zawierać opowiadanie o nowym wyjściu i nowym podboju Ziemi Obiecanej, oraz miała ukazywać nowe, mesjańskie Prawo, natomiast Ewangelia Marka była pomyślana jako księga o „Dobrej Nowinie”, streszczenie kerygmatu. Marek korzystał z Ewangelii Mateusza, ale inspiracją w jej redakcji było ustne przepowiadanie św. Piotra oraz proroctwa o Ewangelii w Starym Testamencie. Opowiadanie o dzieciństwie Jezusa i Kazanie na Górze nie należały do kerygmatu, ani do tematyki proroctw o głoszeniu Ewangelii. Dlatego Marek je opuścił.

Ks. Andrzej Kowalczyk (ur. 20 lutego 1940 r. w Radomsku), absolwent Papieskiego Instytutu Biblijnego oraz Uniwersytetu św. Tomasza z Akwinu w Rzymie, doktor habilitowany teologii biblijnej, rektor Gdańskiego Archidiecezjalnego Kolegium Teologicznego w Gdyni, wykładowca teologii biblijnej w Gdańskim Seminarium Duchownym w Oliwie oraz w Filii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Tczewie, autor licznych artykułów z dziedziny biblistyki. Jego specjalnością jest problem podobieństw i różnic w trzech pierwszych Ewangeliach oraz geneza Ewangelii. Jest on autorem oryginalnej teorii powstania Ewangelii według św. Mateusza w ścisłej relacji z pierwszymi sześcioma księgami Starego Testamentu. Jako jeden z nielicznych dzisiaj biblistów broni on tradycyjnej nauki o pochodzeniu Ewangelii według św. Marka od Ewangelii według św. Mateusza.