Potop w tradycji biblijnej oraz literaturze judaizmu okresu Drugiej Świątyni

Opis

Spis treści

Przedmowa (Ryszard Rubinkiewicz SDB)

Wstęp

Rozdział I
BIBLIJNY OPIS POTOPU RDZ 6-9 ORAZ JEGO RECEPCJA W KSIĘGACH STAREGO TESTAMENTU

1. Rdz 6-9 w świetle krytyki historyczno-literackiej
1.1. Współczesne opinie na temat powstania Pięcioksięgu
1.2. "Dwie tradycje" w opowiadaniu o potopie w Rdz 6-9
1.3. Natura materiału Rdz 6-9

2. Analiza egzegetyczna Rdz 6-9
2.1. "Synowie Boży i córki ludzkie" (Rdz 6,1-4)
2.2. Zapowiedź potopu (Rdz 6,5 - 7,5)
2.3. Przebieg potopu (Rdz 7,6-24)
2.4. Koniec potopu (Rdz 8,1-22)
2.5. Przymierze Boga z Noem (Rdz 9,1-17)
2.5.1. Błogosławieństwo Boże dla Noego i rodziny (Rdz 9,1-7)
2.5.2. Zawarcie przymierza (Rdz 9,8-17)

3. Rdz 6-9 w kontekście Rdz 1-11 oraz PG
3.1. Rdz 6-9 w strukturze Rdz 1-11 (kontekst bliższy)
3.2. Rdz 6-9 na tle całej teologii kapłańskiej PG (kontekst dalszy)

4. Rdz 6-9 na tle opowiadań starożytnego Bliskiego Wschodu
4.1. Prezentacja starożytnych opowiadań o potopie
4.1.1. Sumeryjskie opowiadanie - Eridu Genesis
4.1.2. Asyryjskie opowiadanie - Atrahasis
4.1.3. Babilońska XI Tablica - Gilgamesz
4.2. Analiza porównawcza Rdz 6-9 z tekstami mezopotamskimi

5. Teologiczne przesłanie Rdz 6-9
5.1. Teologiczny związek między opowiadaniem o stworzeniu a tradycję potopu
5.2. Przewrotność człowieka a potop
5.3. Cel potopu i jego skutki

6. Recepcja opowiadania o potopie Rdz 6-9 w pozostałych tekstach Starego Testamentu
6.1. Tradycja prorocka
6.1.1. Księga Ezechiela a Rdz 6-9 (P)
6.1.2. Apokalipsa Izajasza (Iz 24-27)
6.1.3. Iz 54,7-10 oraz inne teksty Deutero-Izajasza
6.2. Tradycja madrościowa
6.2.1. Syr 44,17-18
6.2.2. Mdr 10,4; 14,5-7

7. Podsumowanie

Rozdział II
TRADYCJA POTOPU W LITERATURZE POZABIBLIJNEGO JUDAIZMU

1. Literatura apokryficzna Starego Testamentu oraz literatura qumranska
1.1. Terminologia oraz zbiory apokryfów Starego Testamentu
1.2. Czas powstawania oraz pochodzenie apokryfów Starego Testamentu
1.3. Charakterystyka i znaczenie apokryficznej literatury apokaliptycznej
1.4. Historia wspólnoty qumranskiej
1.5. Literatura qumranska jako wyraz poglądów wspólnoty

2. Księga Noego (Apokalipsa Noego)

3. Księga Henocha etiopska
3.1. Księga Czuwających
3.1.1. Zagadnienia wstępne
3.1.2. Przyczyny zła i nastania potopu (lHen 6-8)
3.1.3. Potop - sąd Boży reakcję na szerzące się zło (lHen 9-11)
3.1.4. Wnioski
3.2. Księga Snów (lHen 86-89,9)
3.2.1. Zagadnienia wstępne
3.2.2. Wizja zniszczenia ziemi (lHen 83-84)
3.2.3. Wizja potopu (lHen 86-89,9)
3.3. List Henocha (lHen 91-108)
3.3.1. Zagadnienia wstępne
3.3.2. Apokalipsa Tygodni (lHen 93,3-10; 91,11-17)
3.3.3. Tradycja o Noem (lHen 106-107)
3.4. Księga Przypowieści (lHen 37-71)
3.4.1. Zagadnienia wstępne
3.4.2. Sad Pana Duchów nad ziemia (lHen 54,7 - 55,2)
3.4.3. Wizja Noego dotycząca zniszczenia ziemi (lHen 65-66)

4. Księga Jubileuszów
4.1. Zagadnienia wstępne
4.2. Przyczyny zesłania potopu (Jub 5,1-19)
4.3. Opis potopu oraz zawarcia przymierza z Noem (Jub 5,20 - 6,16)

5. Apokryficzna Księga Rodzaju
5.1. Zagadnienia wstępne
5.2. Nieprawość przedpotopowego pokolenia oraz narodziny Noego (kol. 0-VI)
5.3. Koniec potopu, złożenie ofiary przez Noego oraz zawarcie przymierza (kol. VII-XVII)

6. Tradycja potopu w tekstach z czwartej groty qumranskiej
6.1. Napomnienie odwołujące się do potopu (4Q370)
6.2. Peszer do Księgi Rodzaju (4Q252)
6.3. Parafraza Genesis i Exodus (4Q422)
6.4. Narodziny Noego (4Q534)

7. Tradycja potopu w literaturze judaizmu hellenistycznego
7.1. Filon Aleksandryjski
7.2. Józef Flawiusz
7.3. Pseudo-Filon

8. Apokalipsy - 4Ezd oraz 2Bar

9. Podsumowanie

Rozdział III
TRADYCJA POTOPU W NOWYM TESTAMENCIE

1. Ewangelie synoptyczne: Mt 24,36-39 parał. Łk 17,26-30
1.1. Znaki nadejścia potopu oraz powtórnego przyjścia Chrystusa (Mt 24,36-39)
1.2. Przykład Noego i Lota (Łk 17,26-30)

2. Listy katolickie
2.1. Potop jako typ chrześcijańskiego chrztu (IP 3,18-21)
2.1.1. Związki IP 3,18-21 z lHen 6-16
2.1.2. Wnioski
2.2. Ukaranie aniołów w Jud 6
2.3. 2P 2,4-5; 3,5-9
2.3.1. Potop jako sad Boży nad zbuntowanymi aniołami i bezbożnym światem (2P 2,4-5)
2.3.2. Woda i ogień jako symbole Bożego sadu (2P 3,5-9)

3. Wiara Noego przykładem dla chrześcijan (Hbr 11,7)

4. Czy tekst Jk 4,4-6 jest midraszem na temat Noego i potopu?

5. Podsumowanie

Zakończenie

Wykaz skrótów

Bibliografia

The Flood in Biblical Tradition and Literature of Judaism in the Period of the Second Temple. Summary

Indeks tekstów cytowanych

Indeks osób