W mieście zwanym Zabłudowem

Opis

ŁABYNCEW JURIJ ANDREJEWICZ ur. w 1948 r.; kulturolog, slawista. historyk, religioznawca; dr bab. nauk humanistycznych; dyrektor Centrum Badań Ukrainistycznych i Białorutenistycznych Instytutu Słowianoznawstwa i Bałkanistyki Rosyjskiej Akademii Nauk; opublikował w różnych krajach blisko 300 prac, w tym 30 pozycji książkowych: wiceprezydent Rosyjskiego Towarzystwa Ukrainistów; przew. Towarzystwa Białorutenistycznego przy Instytucie Słowianoznawstwa i Bałkanistyki RAN: członek Międzynarodowego Komitetu Światowego Towarzystwa Białorutenistów. Pod jego kierownictwem prowadzone są prace w ramach Międzynarodowego Projektu Badań „Slavia Orthodoxa et Slavia Romana: Wzajemne oddziaływanie kultur narodów słowiańskich”.

SZCZAWIŃSKA ŁARISA LEONIDOWNAur. 1957 r., specjalistka w dziedzinie źródłoznawstwa, analiz, programisty-ki. informatyki historycznej; pracownik naukowy Instytutu Słowianoznawstwa i Bałkanistyki Rosyjskiej Akademii Nauk; opublikowała ponad 20 prac. w tym 5 książek; sekretarz naukowy Towarzystwa Białorutenistycznego przy Instytucie Słowianoznawstwa i Bałkanistyki RAN. Szereg swych prac poświeciła dziejom duchowej kultury Podlasia; jest sekretarzem naukowym Międzynarodowego Projektu Badań „Slavia Orthodoxa et Slavia Romana”: zajmuje się zagadnieniami analizy systemowej, metodami i sposobami wykorzystania technologii informatycznych w humanistyce.

„UMOCNIJ NAS PANIE. BYŚMY W WIERZE WYTRWALI A OD WSCHODU DO ZACHODU NIE ODSTĘPOWALI”

Te modlitewne strofy, powstałe przed blisko czterema stuleciami w monasterze supraskim. są wieszcze. Nakreślają bieg dziejów na przestrzeni kilku stuleci - zarówno przed przyjściem na świat supraskiego diakona Atanazego, jak i po jego narodzeniu.
Chrześcijański Wschód i Zachód wielokrotnie w przeszłości stawały przed odwiecznym dylematem, związanym z wyborem dalszej drogi.
Proces wzajemnego oddziaływania i sprzężenia dwóch chrześcijańskich światów, wschodniego i zachodniego, od zamierzchłych czasów wpływał na losy naszego kontynentu. Stan współczesnej cywilizacji europejskiej i - co ważniejsze - jej przyszłość w znaczącym stopniu zależą od zrozumienia i rozstrzygnięcia skomplikowanych problemów związanych z procesem przenikania kultury Wschodu i Zachodu.
Granica chrześcijaństwa zachodniego i wschodniego nie tylko podzieliła Słowian, ale również sprzyjała kształtowaniu się rozległego obszaru, gdzie przez wieki stykały się i intensywnie przenikały rozmaite kultury.
Zgodne życic w nowej zjednoczonej Europie nie jest możliwe bez wzajemnego zrozumienia specyfiki duchowego rozwoju różnych narodów. Jednak nie można równocześnie zapominać o różnych formach współzależności między Mundus Slavia Orthodoxa i Mundus Slavia Romana.
Przed kilkoma laty zaczęliśmy realizować międzynarodowy projekt badawczy „Slavia Orthodoxa et Slavia Romana. Wzajemne oddziaływanie światów słowiańskich. Kultura duchowa Podlasia”, który stwarzał możliwość dogłębnego zbadania niemal tysiącletnich dziejów ich wzajemnego wpływu.
Podlasie to wyjątkowy pomnik historii słowiańskich kultur. Jednocześnie Podlasie to rozległe pogranicze kultur słowiańskich i bałtyjskich. istniejąca przez wiele wieków strefa ich wzajemnego przenikania. Właśnie tu kultury słowiańskiego Zachodu, Południa i Wschodu, kultury zachodnioeuropejskie i wschodniosłowiańskie, stykały się ze sobą bardzo ściśle i wzajemnie oddziaływały. Wreszcie Podlasie to także zachodnia rubież kultur wschodniosłowiańskich. Tak się w historii złożyło, że na Podlasiu (w Supraślu) powstała największa, do pierwszego ćwierćwiecza XX w., białoruska drukarnia. Jej działalność wywarła też wpływ na rozwój kultury polskiej, rosyjskiej i ukraińskiej.
Również w Supraślu powstał jeden z największych ośrodków słowiańskiego piśmiennictwa, wschodniosłowiańskiej kultury duchowej, ściśle związany nic tylko z taką ostoją tradycji grecko-bizantyjskiej. jak np. Kijów, ale także ze Świętą Górą Atos i jej monasterami. Tę funkcję monasteru supraskiego próbuje się przywrócić w naszych czasach dzięki wysiłkom duchowieństwa i laikatu Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego oraz pomocy chrześcijan z zagranicy.
Supraśl był również największym zachodnim intelektualnym ośrodkiem prawosławia w ogóle. To nie przypadek więc, że właśnie na Podlasiu, w Zabłudowie, w latach 60. XVI stulecia, w magnackich posiadłościach Chodkiewiczów, fundatorów supraskiego monasteru Zwiastowania Najświętszej Marii Panny, założono jedną z najstarszych drukarni, w której działali przybyli z Moskwy pionierzy sztuki drukarskiej - Iwan Fiodorow Moskwicin i Piotr Timofiejew Mścisławiec. Przy ich pomocy jedno z największych w tych czasach intelektualnych środowisk prawosławnych w Wielkim Księstwie Litewskim, powstałe dzięki zabiegom rodu Chodkiewiczów, wydało swoją pierwszą drukowaną książkę, słynne Evangelie ućitel'noe.