Teologia duchowości

Niewielu jest prawdziwych mistrzów duchowych. O. Piotr Rostworowski niewątpliwie do nich należy. W wielu środowiskach narosła wokół jego postaci swoista legenda. Ludzi pociąga promieniujący z jego osoby pokój, skupienie, ojcowskie ciepło. Pomimo ogromnego zaangażowania i licznych obowiązków umiał zachować pax benedictina – swoistą harmonię pomiędzy aktywnością a życiem duchowym. Uzyskuje to dzięki budowaniu siebie w oparciu o Pismo Święte. Słowo Boże było dla niego zawsze darem życia. Daje mu ono również zdolność budzenia życia u innych. Pięknym owocem fascynacji Pismem Świętym jest jego przekład Pieśni nad pieśniami w Biblii Tysiąclecia.

W swoich rozważaniach często nawiązuje do żywotu św. Hugona z Cluny, który „gdy mówił, to albo rozmawiał z Bogiem, albo mówił o Bogu, albo mówił w Bogu. Nie mógł zawsze rozmawiać tylko z Bogiem lub o Bogu. (...) musiał (...) o wielu sprawach myśleć i decydować. Czynił to jednak zawsze w Bogu”. „Tu jest sedno rzeczy – mówi o. Piotr. – Nie tyle chodzi o to, by Bóg był przedmiotem twych myśli, ale raczej o to, by był ich jakby podmiotem, to znaczy aby nimi kierował, by nie były niezależne od Niego”. To jest chyba zasadnicza dewiza jego życia. Ją także przekazuje innym.

Niedługo po wojnie trzydziestoletniej żołnierz Nicolas Herman dostępuje niezwykłej duchowej wizji, która przemienia jego życie. Wstępuje do klasztoru karmelitów bosych i – jako brat Wawrzyniec od Zmartwychwstania – żyje w nim kilkadziesiąt lat, zajmując się przede wszystkim skromną pracą w kuchni i naprawą obuwia. Odnalezione po jego śmierci zapiski i listy pokazały niezwykły geniusz duchowy tego skromnego człowieka, którego myśl porównywana jest dzisiaj ze św. Tomaszem a Kempis czy św. Teresą z Lisieux.

Sięgnij po jeden z największych klasyków duchowości chrześcijańskiej!

Wznowione wydanie książki "Mistycy i mistyka Karmelu" z 2007 roku. Książka Jerzego Gogoli OCD otwiera nową serię Amado. Zawiera mistyczne przesłanie wybitnych postaci Karmelu, składające się na bogactwo duchowości karmelitańskiej.

Najbardziej znanym traktatem Pomeriusza okazał się traktat O życiu kontemplacyjnym, chociaż w najstarszych przekazach brak jednoznacznej informacji na jego temat. Nie znaczy to wcale, że już współcześni Pomeriuszowi tego dzieła nie znali. Wprawdzie wspomniani autorzy wprost tego tytułu nie wymieniają, ale z informacji przez nich przekazanych można wnioskować, że traktat znali. Obaj zgodnie wspominają o traktacie (a może tylko księdze?) traktującej o „wadach i cnotach”. Wydaje się, że można to bez obawy błędu utożsamić z III księgą O życiu kontemplacyjnym. Być może cały traktat był znany Pseudo-Gennadiuszowi właśnie pod tytułem O wadach i cnotach.

Dzisiaj nie ma wątpliwości co do tego, że autorem interesującego nas traktatu był Pomeriusz. Przyjmują to za fakt oczywisty wszystkie podręczniki i autorzy zajmujący się w jakimkolwiek stopniu tą problematyką. Przemawiają za tym badania kodeksów zawierających ten traktat, krytyka samego tekstu oraz świadectwa innych autorów. Pewność ta nie oznacza, że nie było na ten temat wątpliwości. Traktat lub jego fragmenty był często cytowany, chociaż nie zawsze pod nazwiskiem Pomeriusza. Zdarzało się też, że był on przytaczany anonimowo albo też pod innym nazwiskiem. Bliższe badania dowodzą, że w wielu kodeksach średniowiecznych dzieło to było przypisywane Prosperowi z Akwitanii. Przekonanie to było w niektórych okresach dość powszechne i znajdowało uznanie u wielu autorów. Trudno nam dziś wyjaśnić, jak doszło we wczesnym średniowieczu do przypisania interesującego nas traktatu Prosperowi z Akwitanii. Nie wyjaśniają tego do końca ani same kodeksy, ani autorzy zajmujący się nimi. Wśród nowożytnych autorów panuje powszechne przekonanie, że autorstwo Prospera należy jednoznacznie i stanowczo wykluczyć. Przemawiają za tym argumenty tak zewnętrzne, jak i wewnętrzne omawianego tekstu. Spotyka się także kodeksy, w których tekst – jeżeli nie całego traktatu, to przynajmniej jakiejś części – był przypisywany jeszcze innym autorom. Są to przypadki jednostkowe i nie ma wątpliwości, że kodeksy te podają błędne informacje.

Żółty zeszyt to okazja do niecodziennego spotkania z „Małą Teresą". Spotkania chwilami trudnego, bo przenikniętego ogromnym cierpieniem - ale równocześnie pełnego gorącej miłości do Jezusa, którego Teresa kochała do szaleństwa.

Głównym celem traktatu jest zachęcenie czytelników do modlitwy wewnętrznej i przygotowanie ich do niej przez ascezę i pokutę. Teresa proponuje przygotowanie do życia mistycznego w dwóch ścisłych etapach. Pierwszy polega na ćwiczeniu się w cnotach; drugi wyraża się przez praktykę modlitwy ustnej i myślnej. Po omówieniu założeń, na których opiera się modlitwa, a następnie wskazaniu na czym polega istota i wzrost życia modlitwy, Teresa omawia skutki kontemplacji dla życia codziennego. Modlitwa, rozumiana jako życie wypływające z kontaktu z Bogiem, a zarazem droga do Niego prowadząca, jest więc głównym przedmiotem.

W serii „Bibliotheca Carmelitana” ukazały się dotychczas Dzieje duszy – historia życia św. Teresy od Dzieciątka Jezus opisana przez nią samą. Wydanie to, opublikowane w roku 2013, zawierało dodatkowo m.in. wybór wierszy i modlitw Teresy, a także garść wspomnień o Świętej oraz fragmenty jej rozmów z matką Agnieszką od Jezusa (prywatnie jej rodzoną siostrą Pauliną), zapisywanych skrupulatnie przez tę ostatnią.

Uznając, jak cenny i niespotykany materiał – oprócz wszystkich tekstów, jakie wyszły spod pióra św. Teresy – stanowią zapiski matki Agnieszki, postanowiliśmy zadbać o przedstawienie ich Czytelnikom polskim w całości, w formie, w jakiej zostały opublikowane przez francuskiego wydawcę dzieł Świętej z Lisieux. Żółty zeszyt (pod taką nazwą notatki Pauliny Martin ukazały się we Francji) otwiera zatem niniejszą książkę, stając się okazją do niecodziennego spotkania z „Małą Teresą”. Spotkania chwilami trudnego, bo przenikniętego ogromnym cierpieniem – ale równocześnie pełnego gorącej miłości do Jezusa, którego Teresa kochała do szaleństwa.

Matka Agnieszka notowała wypowiedzi swojej siostry w ciągu ostatnich miesięcy życia Świętej, od maja do końca września 1897 roku. Zapisywała zarówno pojedyncze zdania, jak i całe rozmowy, czasem uzupełniając je opisem ich kontekstu. Kiedy za pośrednictwem tych wspomnień siadamy u boku chorej Teresy, także i my stajemy się świadkami jej codziennej walki o wierność Miłości. Toczyła ją z odwagą, pokorą i cierpliwością, jakie może dać tylko łaska Boża przyjęta z otwartym sercem. Mimo narastającego bólu przez cały okres choroby zachowała humor, niejednokrotnie podnosząc na duchu przygnębione jej stanem opiekunki.

Gdy „Centralne Biuro w Lisieux” zapragnęło w ramach obchodów pięćdziesięciolecia śmierci św. Teresy od Dzieciątka Jezus opublikować jej Korespondencję, Matka Agnieszka od Jezusa (Paulina Martin) – rodzona siostra św. Teresy, poprosiła o opinię w tej sprawie miejscowego biskupa, ordynariusza diecezji Bayeux i Lisieux – François Picauda.

Dotychczas skromny wybór listów lub niektóre ich fragmenty publikowane były jedynie w dodatku do Dziejów duszy. Pasterz diecezji cieszącej się swoją Świętą odpowiadał Matce Agnieszce 12 lipca 1947 r.: „Sądzę, że myśl ta jest bardzo szczęśliwa, toteż zachęcam Przewielebną Matkę do rychłego jej urzeczywistnienia. [...] Świat cały powita z wdzięcznością nowy skarb terezjański, który pozwoli nam śledzić chronologicznie stopniowy rozwój i rozkwit przebogatej i charakterystycznej doktryny i świętości Waszej Małej Świętej. [...]

Z zainteresowaniem i satysfakcją przyjąć należy fakt przygotowania pierwszego opracowania monograficznego poświęconego wybranym aspektom języka pism mistycznych (…). Opracowanie stanowi świadectwo w pełni udanej próby aplikacji metod analizy filologicznej na grunt tekstów reprezentujących dziedzinę teologiczną, wypełniając tym samym z rzadka i zaledwie częściowo dotychczas podejmowany problem badawczy, jakim jest opis języka mistycznego.
Z recenzji prof. zw. dra hab. Stanisława Koziary

Opracowanie to jest erudycyjną, językoznawczą analizą tekstów mistyków przełomu XIX i XX wieku, które wcześniej nie były analizowane pod kątem występujących w nich nominacji istot duchowych (…). jest osiągnięciem badawczym Autorki i stanowi znaczący wkład w rozwój teolingwistyki.
Z recenzji dr hab. Bożeny Sieradzkiej-Baziur, prof. PAN

W pierwszy dzień wiosny zaczynam sześćdziesiątkę. Patrząc wstecz, narzuca mi się nieodparcie, że życie ludzkie mierzy się dwudziestkami. Przejście od drugiej do trzeciej dwudziestki bywa dla wielu z nas niełatwe. Czujemy się jeszcze młodzi, ale już nie te siły. O ile akceptujemy farbowanie siwych włosów u kobiet, u mężczyzn uważamy to za śmieszne "oszustwo". Wielu z nas, między drugą a trzecią dwudziestką, łudzi się, że można by zacząć wszystko jeszcze raz, od nowa, choćby szukając nowej połówki. Błogosławieni, którzy nie dają się skusić złudzeniami "drugiej młodości" i wejdą spokojnie w trzecią dwudziestkę. Ta staje się wówczas czasem owocowania: zaczynamy powoli rozumieć życie, nabieramy dystansu do pracy, lubimy zacisze domowe, przyglądamy się dorastaniu pociech, uspokajamy się nieco, a wielu z nas Pana Boga traktuje trochę poważniej.

Dni życia ludzkiego nie przypominają długiej, spokojnej rzeki. W przypadku chrześcijanina do codziennych trudności dochodzi trudność prowadzenia bardzo specyficznej walki: walki duchowej. Jak stawić czoła złu, które nas atakuje, jak poradzić sobie z reakcjami, z którymi nie dajemy sobie rady? Jak od pokusy dojść do zwycięstwa? Oto pytania, które na co dzień wciąż sobie zadajemy, tocząc wewnętrzną walkę. Jak ją prowadzić, żeby wyjść z niej zwycięsko?

Oryginalność tej niewielkiej książeczki polega na omówieniu powyższego tematu w kompletny i aktualny sposób na podstawie Słowa Bożego, nauczania Ojców Pustyni i doktryny Kościoła katolickiego. Książka ta szczegółowo opisuje wszelkie rodzaje walk wewnętrznych, które człowiek musi stoczyć w swym życiu duchowym. Podejmuje tematy omawiane przez Ojców Pustyni, lecz jednocześnie je aktualizuje. Ujawnia taktyki Nieprzyjaciela naszych dusz, proces kuszenia, przede wszystkim zaś pokazuje sposoby, do których się uciekamy, idąc na kompromis ze złem – proceder osłabiający nas w walce.

Książka zawiera liczne przykłady, świadectwa i cytaty, ma też walory pedagogiczne. Na koniec każdego rozdziału autorka proponuje ćwiczenie, dzięki któremu czytelnik może przyswoić sobie i zastosować w praktyce wiedzę, co mu pozwoli odnieść zwycięstwo w walce duchowej.

Siostra Marie-Anne Le Roux należy do Wspólnoty Le Verbe de Vie (Słowa Żywego) od 1993 roku. Obecnie jest przełożoną maison d’Andency w Szampanii (Francja). Od wielu lat udziela nauk podczas rekolekcji organizowanych przez Wspólnotę.

Wstęp do lektury Źródeł Franciszkańskich jednego z najwybitniejszy znawców historii i duchowości franciszkanów. Autor posługując się najnowszymi badaniami naukowymi w sposób przystępny ułatwia zrozumienie najważniejszych biografii średniowiecznych św. Franciszka i św. Klary, aby czytelnik ubogacił swoją duchowość chrześcijańską.

Książka kryje w sobie nieprzebrane bogactwo treści dotyczącej uczuć. To cenne dzieło napisane zostało z pasją odkrywcy, którego zachwyciła duchowość św. Ignacego. Dlaczego w naszych czasach warto pisać o duchowości świętego z Loyoli?

Ponieważ:
- daje mądrość edukacji w kontekście europejskim i narodowym
- umożliwia dialog z młodym pokoleniem
- stymuluje rozwój i odkrywanie samego siebie
- służy nabywaniu wiedzy o sensie życia, który nie polega na konsumpcji rzeczy, ale na ich odkrywaniu jako możliwości i darów
- uświadamia, że bez emocji, bez wzruszenia, bez entuzjazmu, jednym słowem – bez uczuć, nasze życie byłoby niczym.

Nowatorska książka znanego pustelnika o. Gabriela Bungego na temat modlitwy wg Ewagriusza z Pontu. Autor, wybitny znawca tematu, w krótkich i prostych słowach wprowadza Czytelnika w tajemnicy i fascynujący świat modlitwy chrześcijańskiej. Jako aneks dodano O modlitwie Ewagriusza z Pontu.

W dziejach monastycyzmu na Wschodzie Syria ma swoje szczególne miejsce. Ascetyzm determinował tam chrześcijańskie zachowania, miał dla chrześcijańskiej moralności znaczenie fundamentalne, pokazywał drogi i środki skutecznego wcielania w życie zaleceń biblijnych.
We wczesnych tekstach pochodzących z syryjskiego Wschodu najczęstszym określeniem Chrystusa był Oblubieniec, słownictwo zaś i obrazy odnoszące się do zaślubin służyły szeroko do wyrażania relacji między wiernymi a Bogiem. Chrześcijanin czuł się poślubiony Chrystusowi i Jemu winien się oddać razem z ciałem i duszą.
Dzieje miłości Bożej Teodoreta należą do najcenniejszych relacji o początkach ruchu monastycznego w Syrii. Teodoret deklaruje nam na wstępie, że bohaterami jego opowiadań będą najsłynniejsi asceci Wschodu.

Pan odpowiedział: Jeśli ktoś poświęci Mi codziennie przynajmniej jedną godzinę w pełnym skupieniu, zgotuje Mi przez to miłe, gościnne przyjęcie. Jeśli ktoś będzie się starał dzień w dzień ćwiczyć w jakiejś cnocie, przyjmę to, jakby Mnie okrył piękną szatą. Podobnie, jeśli ktoś odniesie zwycięstwo walcząc z jakąś wadą lub pokusą, uznam, że Mnie odwiedził i otoczył czułą troską w chorobie. Kto zaś by się modlił żarliwie za grzeszników albo za dusze czyśćcowe, przyjmę to z taką wdzięcznością, jakby Mnie często odwiedzał w więzieniu, by złagodzić me odosobnienie czułymi słowami swego pocieszenia.

Zaufanie Opatrzności Bożej jest fragmentem większego dzieła J.-B. Saint-Jure’a, jezuity żyjącego na przełomie XVI i XVII wieku. Mówi o miłości Boga, Jego obecności we wszystkim, cokolwiek nam się w życiu przydarza.
Książka jest zaproszeniem do głębokiej wiary, nadziei i ufności. Swoje rozważania autor ilustruje barwnymi przykładami, zaczerpniętymi z realiów ówczesnego życia.
Niniejsze wydanie wstępem opatrzył ojciec Wojciech Giertych OP, Teolog Domu Papieskiego.

Jean-Baptiste Saint-Jure (1588-1657), francuski jezuita, autor licznych uznanych dzieł teologicznych, blisko związany ze szkołą duchowości kard. Pierre’a de Bérulle, a także bł. Jana Ruysbroecka, bł. Henryka Suzo i Jana Taulera.

Modlitwa to nie monolog ani nawet nie dialog, lecz spotkanie. Spotkanie z kimś bardzo konkretnym, kto wchodzi w moje życie jako Osoba, a więc jako Bóg Ojciec, Jezus Chrystus, Duch Święty, i w życiu tym, dzisiaj, działa. Jeżeli praktykujemy modlitwę, możemy się przekonać, że bez niej nie można żyć. Modlitwę można porównać do oddychania. Bez niej nasz duch pozostaje "niedotleniony" czy wręcz zduszony. Mamy nadzieję, że niniejsza książka posłuży jako prosty poradnik w codziennym zmaganiu się na modlitwie. Ufamy, że będzie nie tylko kolejną pozycją do przeczytania, ale zainspiruje do codziennej praktyki modlitewnej.
Autorzy

Któż nie doznał chwil wielkich i małych zranień – ran ciała lub serca? Być może cierpienia zostały częściowo oswojone, pamięć o nich przypomina jednak, że nieszczęście zawsze czyha gdzieś w pobliżu. Dzisiejsze cierpienia nie pozwalają zdać się biernie na obietnice radosnego jutra. Czyżbyśmy byli skazani na nieszczęście? Na bycie „wiecznie nieszczęśliwymi”? Autor książki stara się przekonać czytelnika, że szczęście nie jest możliwe, jeśli nie włączymy cierpienia jako odbiorcy wszelkiego istnienia i całego ludzkiego życia, jeśli nie przyjmiemy cierpienia jako spotkania, które wyznacza nam szczęście. Przypomina nam piękną prawdę, że „szczęście nigdy nie bierze się znikąd”.

Szczegółowe omówienie kolejnych etapów rozwoju życia chrześcijańskiego od tzw. pierwszego nawrócenia do stanu mistycznego zjednoczenia z Bogiem. Zostało uwspółcześnione językowo.