Neoplatońska idea Boga a ewangelizacja

Opis

W niniejszej pracy pragnę przedstawić dziedzictwo myśli neoplatońskiej zachowane we fragmentach anonimowego (porfiriańskiego?) komentarza do Parmenidesa. Dlaczego akurat myśli neoplatońskiej? Po pierwsze dlatego, że z punktu widzenia patrystycznego jest ona najważniejsza, gdyż ogromna większość myślicieli chrześcijańskich, poczynając już od II wieku, bazowała w swoich opracowaniach myśli chrześcijańskiej właśnie na dorobku medio-platonizmu, a później neoplatonizmu. Po drugie dlatego, że takie studium lepiej ukaże zakres, w jakim może się poruszać współczesna reinterpretacja dogmatów ustalonych na pierwszych soborach w starożytności chrzescijańskiej. Powiem więcej: uważam to za konieczne dla właściwego ich rozumienia w ogóle.(...) ( fragment Wprowadzenia)
W rozdziale pierwszym przedstawiam neoplatonizm na tle epoki, rozpoczynając od zarysu jego genezy i rozwoju. Następnie przechodzę do pokazania związku po pierwsze, pomiędzy neoplatonizmem a tak zwanym "myśleniem egzegetycznym oraz retoretyczno prawnym" stosowanym w starożytności i stanowiącym korzenie uprawiania nauk humanistycznych do dnia dzisiejszego; po drugie, wpływu myślenia neoplatońskiego na jedność kulturową Europy oraz Imperium Rzymskiego; po trzecie, jego relacji do chrześcijaństwa. Rozdział kończę krótkim omówieniem recepcji neoplatonizmu w starożytnej myśli chrześcijańskiej oraz sensu zgłębienia tego nurtu filozoficznego dzisiaj.
W rozdziale drugim podejmuję pojęcie Boga u wybranych przedstawicieli medioplatonizmu, którzy moim zdaniem zajmują szczególne miejsce na drodze wypracowania myśli neoplatońskiej. Rozpoczynam od krótkiego wyjaśnienia terminu "medioplatonizm", aby następnie móc nakreślić jego charakterystykę z uwzględnieniem problematyki metafizycznej i etycznej. Okazuje się bowiem, że pojęcie Boga zawsze pozostaje w związku z przyjmowaną antropologią, a szczególnie zaś z jej częścią dotyczącą etyki, czyli ideału człowieka, którym najczęściej jest właśnie wyznawany przez niego Bóg. Po krótkim podjęciu problemu możliwości i granic ludzkiego poznania Boga, przedstawiam pojęcie Boga oraz ideał etyczny człowieka u nastepujących przedstawicieli medioplatonizmu: anonimowego komentarza do Teajteta, Eudorosa z Aleksandrii, Plutarcha z Cheronei, Alkinoosa, Celsusa oraz Numeniosa z Apamei.
Rozdział trzeci w całości poświęcony jest Plotynowi, twórcy neoplatonizmu. Po krótkiej notce biograficznej przedstawiam to, czym jest myśl Plotyna wobec innych nurtów filozoficzno-teologicznych, a następnie strukturę i układ Ennead, jaki zawdzięczamy Porfiriuszowi. Po kilku uwagach metodycznych dotyczących lektury Ennead przechodzę do omówienia jego koncepcji Boga-Jednii. Rozpoczynam od ogólnych uwag na temat historii odnoszenia do Boga terminu "Jedno", aby następnie przejść do ukazania charakterystycznych cech pojęcia "Boga" u Plotyna jako zasady wszechrzeczy: "Jedno" jako zasada i początek, "Jedno" transcendentne i immanentne, Jego nieskończona moc i wiedza, "Jedno" jako rodziciel, wolna aktywność tworzenia siebie i świata. Ostatnie punkty rozdziału poświęcam przedstawieniu możliwości poznania "Jednego" przez człowieka oraz modlitwy do Niego i zjednoczenie z Nim.
W części drugiej (rozdziały 4-11), zasadniczej dla naszego studium, wszystkie przytoczone teksty z ParmKom podaję w oryginale i we własnym przekładzie oraz poddaję przytoczony tekst możliwie wszechstronnemu opracowaniu w aspekcie interesujacego nas tematu.
Rozdziały czawarty i piąty mają charakter wprowadzający w analizę interesującego nas Komentarza do Parmenidesa. W rozdziale czwartym podaję krótką notkę dotyczącą życia i twórczości Porfiriusza, podejmuję problemy związane z jego autorstwem ParmKom oraz recepcją jego myśli w starożytności chrześcijańskiej. W rozdziale piątym omawiam pokrótce poglądy religijne Porfirusza na podstawie wybranych jego dzieł, dotyczących tej problematyki, aby Czytelnik mógł wyrobić sobie własny pogląd na temat jego religijności oraz prawdopodobieństwa jego autorstwa ParmKom.
Ostatnie sześć rozdziałów stanowią szczegółową analizę zachowanych fragmentów anonimowego (porfiriańskiego?) komentarza do Parmenidesa. Ponieważ zachowało się sześć fragmentów w zasadzie monotematycznych, zdecydowałem się omówić" każdy z nich kolejno w poszczególnych rozdziałach. Są one dwudzielne, to znaczy w punkcie pierwszym omawiam krótko komentowany fragment tekstu Platona, w drugim zaś szczegółową analizę komentarza porfiriańskiego.
W rozdziale szóstym omawiam pojęcie "Jednego" odnoszone do Boga. W rozdziale siódmym podejmuję problem Boga w relacji do stworzeń. Rozdział ósmy poświęcony jest problematyce Boga i czasu. W rozdziale dziewiątym analizuję dane komantarza dotyczące niepoznawalności Boga. W rozdziale dziesiątym Bóg zostaje przedstawiony jako "czyste istnienie". Ostatni, jedenasty już rozdział prezentuje poglądy porfiriańskie dotyczące troistości Boga. (fragment Wprowadzenia)