Retoryka muzyczna w twórczości br. Valeriana F. Bömera SVD

Opis

Retoryka muzyczna jest bardzo ciekawą i skuteczną formą przekazu treściutworu. Jak twierdzi Nikolaus Harnoncourt (ur. 1929) można z niej wyodrębnićcztery główne postaci: „imitację akustyczną, muzyczne przedstawieniejakichś obrazów, muzyczne przedstawienie myśli bądź uczuć, i w końcuprzekładanie mowy na język dźwięków”2. Już starożytni Grecy i Rzymianiedoskonale wiedzieli, iż jeśli posiądą mistrzowski kunszt oratorstwa, będą mogliwygrywać sprawy sądowe, przekonywać nieprzekonanych czy decydowaćw ważnych sprawach polityczno-społecznych. Znajomość zasad retorykii fi gur retorycznych może być również znakomitym narzędziem dla kompozytora,za pomocą którego jest on w stanie wywołać w słuchaczach paletęrozlicznych afektów, w tym zwłaszcza dotyczących ich uczuć religijnych.Niniejsza rozprawa jest poświęcona twórczości religijnej br. ValerianaBömera (1868–1943) ze Zgromadzenia Słowa Bożego w Steylu, w Holandii.Był on kompozytorem, pedagogiem i organistą, prowadził chór i orkiestrę.Niestety, nie znalazł on i jego twórczość miejsca w leksykonach muzycznych,słownikach, encyklopediach – nawet w postaci krótkich wzmianek.Jedynymi śladami były pojedyncze egzemplarze kilku utworów kompozytora,odnalezione w niemieckich antykwariatach oraz w Bibliotece Katedralnejw Strasburgu3. W miarę zdobywania wiadomości o nim oraz po dotarciudo kompozycji wokalno-instrumentalnych okazywało się, że posługiwał sięon wieloma fi gurami retoryczno-muzycznymi, które służyły mu do podkreśleniawymowy religijnej dzieł.Celem mojej pracy jest więc próba odpowiedzi na pytanie: W jakim stopniuretoryka muzyczna posłużyła br. Valerianowi Bömerowi do uwydatnieniauczuć religijnych w tworzonej przezeń muzyce?