Chrystus w oczach średniowiecznych mnichów

Opis

Istnieje okres dziejów chrystologii, który nie cieszy się uwagą historyków doktryny: ten mianowicie, który rozciąga się między epoką wielkich soborów a czasami mistrzów scholastyki. Otóż w ciągu tych siedmiu wieków (od szóstego do końca dwunastego) chrystologia zachodnia ulegała wielu różnym wpływom czasu, miejsca i kultury, ale zachowała pomimo to wyraźną jednorodność.

W epoce patrystycznej, a następnie (i zwłaszcza) w średniowieczu, wyróżniono już różne aspekty osoby i dzieła Chrystusa, którymi zajmowali się ze szczególną predylekcją różni autorzy. Wyrażono nawet te aspekty tytułami takimi jak Oświeciciel, Zwycięzca, Ofiara, Dawca przebóstwienia: przyniósł On bowiem światło prawdy, zwyciężył zło przez swoją śmierć i zmartwychwstanie, ofiarował samego siebie na krzyżu i „przebóstwił” tych, którzy Go przyjęli. Każda z tych rzeczywistości dostarcza obfitego tematu do refleksji.

W tradycji monastycznej metafizyczna budowa, jeśli tak można powiedzieć, osoby Chrystusa nie była nigdy tematem ulubionym; sobór chalcedoński ostatecznie utrwalił wiarę w dwie natury, boską i ludzką, obecne w boskiej Osobie Chrystusa. Tym, co przede wszystkim starano się pogłębić, była więc raczej znajomość tego, co przeżył On w swej świadomości Boga i człowieka, znaczenie Jego dzieła dla nas oraz problem, jak możemy zjednoczyć się z Nim, aby móc dzięki Jego męce dojść do chwały, w której On wiecznie króluje. Rozważano zaś to nie przy pomocy abstrakcyjnej spekulacji, ale przez kierowanie uwagi na kolejne fazy historii zbawienia, od czasów oczekiwania na Jego przyjście do czasów po tym przyjściu następujących. Używano przy tym języka Biblii, Ojców i liturgii. Było to więc raczej podejście konkretne, pastoralne i egzystencjalne niż badania o typie spekulatywnym.