Cerkiew prawosławna w Polsce i jej droga do autokefalii

Opis

Przyszły rok będzie dla Cerkwi prawosławnej w Polsce wyjątkowy. Upłynie bowiem 100 lat od czasu uzyskania przez nią samodzielności cerkiewnej, tj. autokefalii. Na okoliczność obchodów tego jubileuszu przygotowywanych jest szereg przedsięwzięć, w tym wydawniczych. Pierwszą „jaskółką” przygotowań do uroczystości jest właśnie wydana książka poświęcona drodze Cerkwi prawosławnej do autokefalii. Ukazała się ona nakładem Wydawnictwa Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, a autorem książki jest uznany współczesny prawosławny historyk prof. Antoni Mironowicz. W „Słowie wstępnym” do książki metropolita warszawski i całej Polski Sawa, odnosząc się do korzeni chrześcijaństwa na polskich ziemiach, pisze: „…nauka Chrystusa dotarła na ziemie polskie – do kraju Wiślan i Polan. Dotarła ona w znanym przez nich języku słowiańskim w połączeniu z obrządkiem bizantyjskim. Uczniowie świętych Cyryla i Metodego dokonali chrystianizacji południowych części obecnej Polski. Świadczy to też, że Prawosławie ze swoim obrządkiem bizantyjskim na ziemiach piastowskich nie jest elementem obcym. Jest ono rezultatem misji uczniów świętych Cyryla i Metodego”. Akcentując kolejne najważniejsze etapy historii Prawosławia w Polsce zwierzchnik Cerkwi prawosławnej w Polsce przechodzi do czasu po I wojnie światowej. Pisze on: „Odzyskanie przez Polskę niepodległości stało się okazją do rozpoczęcia starań Cerkwi i jej hierarchów o uzyskanie niezależności cerkiewnej – autokefalii. Rezultatem tego było nadanie polskiej Cerkwi przez patriarchat konstantynopolitański w dniu 13 listopada 1924 r. statusu autokefalii i uroczyste ogłoszenie go w katedrze metropolitalnej w Warszawie 17 września 1925 roku. Samodzielność tę uznały wszystkie Cerkiew lokalne, a Cerkiew rosyjska, będąc zniewolona przez komunistów, uznała ją dopiero w 1948 roku”. Na książkę składają się cztery rozdziały: I. Chrystianizacja ziem polskich przez uczniów świętych Cyryla i Metodego; II. Metropolia kijowska w jurysdykcji patriarchatu konstantynopolitańskiego w latach 988-1685; III. Na drodze ku samodzielności cerkiewnej; IV. U źródeł autokefalii 1924 roku. Kończy ją aneks i wykaz wybranej przez autora literatury. Zasadniczą część poprzedza z kolei „Wstęp”. Czytamy w nim m.in.: „Stulecie nadania autokefalii Cerkwi prawosławnej w Polsce jest doskonałą okazją do refleksji nad jej dziejami i miejscem w historii naszej państwowości. Historia chrześcijaństwa na ziemiach polskich ukazuje nam, że na jej terenie doszło do spotkania dwóch wielkich tradycji religijno-kulturowych: wschodniej (bizantyjsko-ruskiej) i zachodniej (łacińskiej). Już od końca IX w. wschodnie chrześcijaństwo było stałym elementem struktury wyznaniowej kraju, a w niektórych jego regionach religią dominującą. Wschodnia tradycja chrześcijańska zakorzeniła się we wszystkich formach życia ludności i wpłynęła na oblicze kulturowe mieszkańców państwa. W Polsce przez wiele stuleci Prawosławie nie było wyznaniem obcym, lecz własnym. W historii wielu narodów dawnej i współczesnej Rzeczypospolitej Prawosławie stanowiło ich podstawową religię, fundamentalny element ich świadomości, kształtujący rodzimą kulturę i tożsamość”.