Święta i święci Kodeksu Supraskiego

Opis

Kodeks supraski, Minea na marzec (Mineja ćet’ia, na mart), odkryty 200 lat temu w bibliotece Monasteru Supraskiego, jest to pochodzący z X w. rękopis spisany w języku staro-cerkiewno-słowiańskim na pergaminie; zbiór żywotów świętych i nauk Ojców Kościoła dotyczących świąt Zwiastowania Bogurodzicy oraz okresu w roku liturgicznym od Soboty Łazarza do Niedzieli o Tomaszu. Należy do największych skarbów chrześcijańskiej kultury słowiańskiej i światowej. Rękopis powstał ponad 1000 lat temu w państwie bułgarskim jako efekt działalności najbliższych uczniów św. św. Konstantyna-Cyryla i Metodego, uznanych za Apostołów Słowiańszczyzny, współpatronów Europy oraz patronów naszej Prawosławnej Białostocko-Gdańskiej Diecezji. Jest wyjątkowym pomnikiem piśmiennictwa Słowian z czasów pierwszego tysiąclecia niepodzielonego Kościoła. Niedługo po powstaniu przeniesiony został na ziemie polsko-litewskie i około 500 lat temu trafił do zbiorów bibliotecznych wspólnoty monastycznej Supraśla. Od początku XVI wieku stanowił ozdobę bogatej biblioteki klasztornej razem z licznymi tworzonymi tutaj i w regionie zabytkami. Wraz z dynamicznym rozwojem sztuki drukarskiej przestał być używany i popadł w zapomnienie. We wrześniu 1823 roku pochodzący z Wólki Wygonowskiej na Podlasiu (dziś gmina Orla) ks. Michał Bobrowski, profesor Uniwersytetu Wileńskiego, pionier slawistycznych badań archeograficznych w Bibliotece Watykańskiej, włączył zabytek do światowego obiegu naukowego, otwierając nową kartę w badaniach nad historią i rozwojem języków słowiańskich, znaczeniem piśmiennictwa starobułgarskiego oraz dorobkiem kulturowym Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W trakcie badań podzielono go na części, przechowywane dzisiaj w trzech bibliotekach: Bibliotece Narodowej i Uniwersyteckiej w Lublanie - 118 kart, Rosyjskiej Bibliotece Narodowej w Petersburgu - 16 kart oraz w Bibliotece Narodowej w Warszawie, gdzie znajduje się największy fragment - 151 kart. W 2007 roku wartość Kodeksu doceniła społeczność międzynarodowa, wpisując go na listę Pamięci Świata UNESCO. Sejmik Województwa Podlaskiego ustanowił rok 2023 Rokiem Kodeksu Supraskiego.