Dziesięciokrąg

Opis

Na czym polega duchowość benedyktyńska? W jaki sposób można ją scharakteryzować? Co jest w niej najważniejsze? Jakie są jej najbardziej podstawowe wartości? Zazwyczaj potrafimy w praktyce wyczuć, co jest benedyktyńskie, a co nie, natomiast nie jest nam łatwo powiedzieć, jakie są konkretne cechy pozwalające rozpoznać duchowość benedyktyńską. Przedstawiane refleksje są próbą wyróżnienia takich cech podstawowych. Wyrastają one i z osobistego doświadczenia, i z prowadzonych od lat rozważań nad tekstem Reguły w kontekście jej przydatności dla osób żyjących w świecie. Wydaje się, że prezentowane myśli są raczej wstępem do szerszej dyskusji na ten temat. Taka dyskusja powinna zaowocować wypracowaniem syntetycznego ujęcia naszej duchowości w postaci punktów, dla jej łatwiejszego zapamiętania i przedstawienia zainteresowanym osobom. Stąd także i mój wykład ująłem w postaci dziesięciu punktów z jednoczesnym ich omówieniem. Każdy punkt posiada wokół siebie pole znaczeniowe, które nakłada się na pole znaczeniowe innych punktów. Graficznie starałem się to oddać w postaci dziesięciu kół, które się na siebie nakładają, tworząc barwną przestrzeń dziesięciokręgu. Mam nadzieję, że ta propozycja zainspiruje także innych do refleksji nad syntetycznym ujęciem duchowości benedyktyńskiej i pozwoli lepiej zrozumieć jej specyfikę.

Zaproponowałem dziesięć kręgów, a nie np. dziesięć stopni czy kroków, gdyż nie wydaje się, aby układały się one w pewnym ciągu postępującym naprzód lub w górę. Przypominają one raczej swoją strukturą koło, a właściwie układają się w spiralę, wznoszącą się dzięki nieustannemu krążeniu i pogłębianiu owych kręgów. Struktura kołowa nie wymusza także ścisłej hierarchii ważności. Owe dziesięć kół uzyskuje swoją pełnię przez wzajemne współgranie. Natomiast środek, który jest ich wspólną częścią, uzyskujący w barwach tęczy kolor biały, reprezentuje centrum: Boga, którego uwielbienie jest zasadniczą troską w duchowości św. Benedykta.

Oczywiście duchowość benedyktyńska jako duchowość chrześcijańska jest życiem w Duchu Świętym. Jest to czysta łaska, w którą zostajemy wprowadzeni przez sakrament chrztu. Jeżeli chcemy mówić o duchowości, to nasze zainteresowanie koncentruje się wokół tego, co sami możemy zrobić dla współpracy z otrzymaną łaską. Najważniejsze dla naszego wysiłku zawsze są: jego punkt wyjścia oraz ostateczny cel. Dlatego od ich określenia rozpoczynamy naszą syntezę.

Włodzimierz Zatorski OSB