Różne pomoce dydaktyczne dla uczniów

Jest to pozycja dla uczniów przede wszystkim klas IV, VI i gimnazjum, którzy wciąż uczą się i utrwalają nowe wiadomości z gramatyki języka polskiego.

Książka w sposób przejrzysty przedstawia wiadomości z fonetyki, fleksji, słowotwórstwa i składni oraz o częściach mowy. Najważniejsze wiadomości są wyróżnione na kilka sposobów, m.in. pogrubieniem, wyróżnikiem graficznym, ramką. W książce znajdują się też ciekawostki językowe oraz niekonwencjonalne zadania i zagadki.

Indeks pozwalający na szybkie odnalezienie interesującego nas zagadnienia pozwala korzystać z tej książki osobom przygotowującym się do rozmaitych konkursów i olimpiad polonistycznych.

Książka zalecana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.

Publikacja jest propozycją pomocy dydaktycznej w formie kart pracy dla nauczycieli, opiekunów oraz rodziców dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym. Przybliża wybrane postaci świętych i błogosławionych Kościoła katolickiego. Każdy temat poświęcony konkretnemu świętemu zilustrowany jest dużymi zdjęciami i rysunkami, zawiera łatwy do czytania tekst wprowadzający oraz tekst do czytania uczestniczącego z symbolami komunikacji alternatywnej PCS. Wykorzystanie tych unikatowych symboli pomaga uczniom lepiej zrozumieć treść lekcji oraz samodzielnie wypowiadać się na omawiany temat. Teczka zawiera ponadto propozycje zadań do wykonania, puzzle, kolorowanki, rebusy, wycinanki quizy itp. Pomagają one utrwalić wydarzenia z życia świętych i ich przesłanie. Nauczyciel może korzystać z gotowych poleceń i zadań lub je wybierać i modyfikować.

Część 2 zawiera materiały dotyczące: św. Józefa, św. Floriana, św. Stanisława (biskupa i męczennika),

św. Andrzeja Boboli, św. Jadwigi Królowej, św. Antoniego, św. Alberta (Chmielowskiego), św. Kingi,

św. Krzysztofa, św. Maksymiliana Marii Kolbego, św. Jacka, bł. Piotra Frassatiego, bł. Stefana Wyszyńskiego.

Publikacja jest propozycją pomocy dydaktycznej w formie kart pracy dla nauczycieli, opiekunów oraz rodziców dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym. Przybliża wybrane postaci świętych i błogosławionych Kościoła katolickiego. Każdy temat poświęcony konkretnemu świętemu zilustrowany jest dużymi zdjęciami i rysunkami, zawiera łatwy do czytania tekst wprowadzający oraz tekst do czytania uczestniczącego z symbolami komunikacji alternatywnej PCS. Wykorzystanie tych unikatowych symboli pomaga uczniom lepiej zrozumieć treść lekcji oraz samodzielnie wypowiadać się na omawiany temat. Teczka zawiera ponadto propozycje zadań do wykonania, puzzle, kolorowanki, rebusy, wycinanki quizy itp. Pomagają one utrwalić wydarzenia z życia świętych i ich przesłanie. Nauczyciel może korzystać z gotowych poleceń i zadań lub je wybierać i modyfikować.

Część 1 zawiera materiały dotyczące: św. Teresy z Kalkuty, św. Stanisława Kostki, św. Teresy od Dzieciątka Jezus, św. Franciszka z Asyżu, św. Faustyny Kowalskiej, św. Jana Pawła II, św. Mikołaja (biskupa), św. Jana Bosco, św. Dominika Savio, św. Wojciecha, bł. Carla Acutisa, bł. Jerzego Popiełuszki, bł. Karoliny Kózkówny.

Zeszyt do improwizacji jest ciekawą alternatywą dla najmłodszych uczniów, którzy podjęli naukę w szkole muzycznej pierwszego stopnia na instrumentach klawiszowych. Autor podkreśla, że podstawowym założeniem Zeszytu jest to, aby uczeń, tworząc improwizacje, nauczył się przemawiać swoim indywidualnym językiem. To klucz do budowania warsztatu twórczego, który „nie lubi” sztywnych reguł i dogmatycznego, schematycznego myślenia.

dr Jakub Hutek

Nie było dotąd takiego minipodręcznika na naszych domowych i szkolnych półkach. Jego wprowadzenie i upowszechnienie (a będzie to w formie cyklu złożonego z części odpowiadających różnym poziomom zaawansowania) przyniesie nowe możliwości kształcenia w duchu muzycznej improwizacji. Jednocześnie przyczyni się do upowszechnienia swobodnej gry na instrumencie jako wspaniałej, pełnej radości i satysfakcji drogi do wykonawczej i twórczej doskonałości.

dr hab. Katarzyna Szymańska-Stułka

"Spotykam Jezusa" - materiały edukacyjne do katechezy dla uczniów z umiarkowaną i znaczną niepełnosprawnością intelektualną Książka przedstawia tok myślenia o przygotowaniu do I Komunii Świętej uczniów z niepełnosprawnością intelektualną. Prowadzi do rozróżnienia chleba Eucharystycznego i zwykłego a dzięki mobilnym elementom pozwala sprawdzić wiedzę uczniów. Publikacja zawiera ilustracje dostosowane do percepcji osób o specjalnych potrzebach edukacyjnych oraz znaki komunikacji alternatywnej.

"Msza Święta" - materiały edukacyjne do katechezy dla uczniów z umiarkowaną i znaczną niepełnosprawnością intelektualną Msza Święta to kolejna po Spotykam Jezusa publikacja przeznaczona dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz osób posługujących się alternatywnymi i wspomagającymi metodami komunikacji. Proste ilustracje i opisy dotyczące poszczególnych elementów Mszy Świętej pozwalają uczniom poznać przebieg Eucharystii. Znaki komunikacji alternatywnej PCS pomagają uporządkować pojęcia bazowe związane z uczestniczeniem w liturgii. Książka wprowadza do świadomego udziału we Mszy Świętej. Może być wykorzystana na lekcjach, jak również w kościele, gdzie pomoże uczniowi śledzić przebieg liturgii. Zawarte w niej treści z czasem powinny być rozszerzane i pogłębiane w miarę nabywania przez uczniów wiedzy i umiejętności. Książka - przewodnik po Mszy Świętej dla uczniów z umiarkowaną i znaczną niepełnosprawnością intelektualną. Może być używany podczas lekcji religii, a także w domu i w kościele. Ilustracje dostosowane do możliwości percepcyjnych osób z niepełnosprawnością intelektualną, tekst łatwy do czytania oraz znaki komunikacji alternatywnej PCS (Picture Communication Symbols) pozwalają uczniom poznać poszczególne części Mszy Świętej.

Problematyka wyczerpania sił jest obecna w literaturze psychologicznej od wielu lat, ale spór wokół jego definicji, kategorii diagnostycznej, przyczyn czy następstw nadal nie został rozstrzygnięty. Badacze zgadzają się jednak, że doświadczanie wypalenia wiąże się z wysokim ryzykiem zaburzeń zdrowia psychicznego, takich jak: depresja, zaburzenia lękowe czy większa podatność na uzależnienia od substancji psychoaktywnych i nowoczesnych technologii. Dopiero od niedawna zauważono, że zjawisko to pojawia się również w grupach dzieci, młodzieży i studentów, w kontekście przeciążenia fizycznego i psychicznego obowiązkami szkolnymi lub akademickimi. Zwraca się tu uwagę na silne stresory, z jakimi zmagają się przez cały okres edukacji osoby w wieku rozwojowym. Niniejsze opracowanie ma na celu przybliżenie zarówno aktualnego stanu wiedzy na temat tego zespołu objawów, jak również ukazania mechanizmów, które powodują, że młodzi i pełni zapału do nauki ludzie w trakcie jej trwania tracą energię do nabywania wiedzy i zaczynają postrzegać ją jako bezwartościową i nieprzydatną; stają się zniechęceni, apatyczni i nieszczęśliwi. Często zaś rezygnują z kontynuacji kształcenia na wyższych jego etapach, tym samym tracąc szansę na rozwój posiadanych potencjałów i zdolności oraz realizację wcześniejszych marzeń życiowych.

Książka składa się z 43 zadań i została przygotowana dla uczniów klas III i starszych, którzy chcą zrozumieć i dobrze przeżyć sakrament pokuty i pojednania. Ćwiczenia zawarte w książce kształtują kreatywne myślenie, uczą zrozumienia słów Pisma Świętego o grzechu, nawróceniu, pokucie i pojednaniu. Mają pobudzić do myślenia, dyskusji, refleksji i samooceny. Zadania mają zróżnicowany stopień trudności, co sprzyja indywidualizacji procesu nauczania. Z książki może korzystać każdy katecheta bez względu na to, z jakim podręcznikiem pracuje. Dobór zadań należy do nauczyciela, który może dostosować je do możliwości i wieku podopiecznych. Wśród ćwiczeń są: pantropy, logogryfy, praca z tekstem i obrazem biblijnym, uzupełnianie zdań, dopasowywanie, odkodowywanie, rozwiązywanie szyfrów, łączenie. Zadania są zgodne z treściami programu nauczania, dedykowanymi zwłaszcza dzieciom przygotowującym się do Pierwszej Komunii Świętej.

Inspirująca pomoc w przekazie wiary!

Interesujący, zrozumiały, humorystyczny. Taki jest katolicki katechizm dla dzieci i rodziców z bestsellerowej serii YOUCAT. W ciekawy sposób przybliża on nauczanie Kościoła katolickiego dzieciom w wieku 8-12 lat. Książka została napisana w formie pytań i odpowiedzi. Zabawne rysunki zachęcają do odkrywania i zadawania dodatkowych pytań, dając możliwość pasjonującej rozmowy z dziećmi na temat Pana Jezusa, sakramentów, modlitwy itp. Przy każdym pytaniu zamieszczono także interesujące informacje dla rodziców i katechetów, jak cytaty z Biblii, cytaty świętych, a także znanych osób czy definicje terminów teologicznych. Książka została przetestowana przez dzieci i rodziców, także przez dzieci przygotowujące się do przyjęcia Pierwszej Komunii Świętej.

YOUCAT dla dzieci zawiera przedmowę i zalecenia papieża Franciszka.

Przeglądając „YOUCAT dla dzieci”, widzę w nim pytania, jakie miliony dzieci zadają swoim rodzicom oraz katechetom. Dlatego myślę, że jest on równie potrzebny jak duży katechizm, który zawiera odpowiedzi na najważniejsze życiowe pytania: Jak powstał świat? Dlaczego istnieję? Jak i po co mamy żyć? Co dzieje się po śmierci? Ma on służyć temu, by rodzice i dzieci spędzali wspólnie czas, czytając go, i odkrywali przy tym coraz głębiej Bożą miłość.

Filmy edukacyjne z serii: O co chodzi? adresowane są głównie do uczniów szkół gimnazjalnych i średnich. Dotyczą problemów, z którymi młody człowiek styka się w codziennym życiu. Nie zawsze samodzielnie znajduje odpowiedź na nurtujące go pytania. Historie opowiedziane w filmach powinny mu w tym pomóc. Prowokują i zachęcają do dyskusji. Mogą być zatem ciekawą propozycją dla indywidualnego odbiorcy, jak i doskonałą pomocą dydaktyczną dla wychowawców w szkole.

Podręcznik ten jest pomyślany „w pierwszym rzędzie jako pomoc dla tych, którzy chcą albo muszą studiować patrologię lub któryś z pokrewnych jej przedmiotów”. Ojcowie Kościoła generalnie prezentowani są w porządku chronologicznym, choć czasem nie zostaje on zachowany po to, by ukazać wzajemne wpływy autorów, których dzieli nawet znaczna cezura czasowa. Autor zwraca również uwagę na istotne elementy działalności ojców Kościoła oraz prezentuje ich dorobek, poprzez krótką prezentację ważniejszych dzieł. Z uwagi na ogromną ilość materiału badawczego, wybór został ograniczony do bardziej znaczących osób.

Książka ks. dra Krzysztofa Siwka, jest wspaniale przygotowanym podręcznikiem do hebrajszczyzny biblijnej. Według naszego uznania przewyższa pod wieloma względami dotychczasowe publikacje z tego zakresu i może stanowić niezastąpioną pomoc dla pragnących dogłębnie poznać tekst Pisma Świętego Starego Testamentu w oryginale.

Poszczególne zagadnienia z zakresu gramatyki zaopatrzone są obszernymi wyjaśnieniami, zawierającymi liczne przykłady zaczerpnięte z tekstu biblijnego. Autor uwzględnił również potrzeby studentów szczególnie zainteresowanych kwestiami z dziedziny historii języka oraz kontekstu religijno-kulturowego, dodając w odpowiednich ramkach dodatkowe wyjaśnienia. W ramach każdej jednostki lekcyjnej, poza materiałem gramatycznym, znajdujemy fragmenty Księgi Sędziów w formie lectio continua, zaopatrzone w preparacje, umożliwiające studentowi obcowanie z tekstem biblijnym już po podstawowym zaznajomieniu się z regułami gramatycznymi. Ćwiczenia pod koniec każdej lekcji zostały starannie dostosowane do sukcesywnie rozwijanej znajomości gramatyki i słownictwa. Szczególnie pomocne są aneksy dołączone do podręcznika, zawierające indeksy tekstów biblijnych oraz zagadnień gramatycznych, jak również słowniczek hebrajsko-polski.

Ze względu na wysoką wartość naukową i dydaktyczną podręcznika uważam, że może on być niezastąpioną podstawą dla nauczania języka hebrajskiego biblijnego oraz cenną pomocą dla osób znających ten język, ze względu na usystematyzowaną prezentację zagadnień gramatycznych oraz konsekwentne zastosowanie polskiej terminologii w zakresie gramatyki hebrajskiej.

ks. prof. dr hab. Krzysztof Bardski
doktor nauk biblijnych
kierownik Katedry Filologii Biblijnej
na Wydziale Teologicznym UKSW

Do Wyboru to seria edukacyjna książeczek uczących zasady pisowni i ortografii. Dzięki ponad 860 przykładom w każdym zeszycie dzieci będą mogły przećwiczyć i zapamiętać zasady poprawnej pisowni.

Praktyczne karty zawierające prawidłowe rozwiązania pomogą błyskawicznie sprawdzić poprawność wykonanych ćwiczeń.

Książka ma charakter podręcznika i pomocy naukowej - jest to swego rodzaju kompendium najważniejszych pojęć i zagadnień przydatnych studentom historii sztuki przygotowujących się do egzaminów. Po krótkim wprowadzeniu dotyczącym historii sztuki jako nauki akademickiej, autorka przedstawia podstawowe metody wykorzystywane przez historię sztuki, czyli formalną i kontekstualną analizę dzieła sztuki. W kolejnych rozdziałach czytelnicy znajdą wskazówki dotyczące pisania egzaminów i prac semestralnych, a także zwięzłe omówienie dziejów historii sztuki, które pomoże zrozumieć, jak dyscyplina ta zmieniała się i dlaczego zajmuje się tymi, a nie innymi zagadnieniami.

Kompendium najważniejszych pojęć i zagadnień przydatnych studentom historii sztuki:

- czym zajmuje się historia sztuki?
- warsztat historyka sztuki: analiza formalna i analiza kontekstualna
- jak pisać prace z historii sztuki?
- jak poradzić sobie z egzaminem z historii sztuki?
- dzieje historii sztuki

Przygotowanie do sakramentu bierzmowania obejmuje między innymi celebracje, które – w formie dziewięciu konspektów – zostały opracowane w tomie pt. Uświęcani przez Ducha Świętego. Mają one pomóc w bezpośrednim, duchowym przygotowaniu kandydatów do przyjęcia daru Ducha Świętego.

Odbywające się w parafii spotkania dla kandydatów do bierzmowania są bardzo ważnym elementem przygotowania do przyjęcia tego sakramentu. Jako pomoc w ich owocnym przeprowadzeniu zostały zredagowane materiały pt. Prowadzeni przez Ducha Świętego. Pozwolą one uczestnikom prawdziwie doświadczyć obecności i działania Ducha Świętego w Kościele, a także troski, jaką otacza on młodego człowieka.

Zeszyt pomocy dydaktycznych, na które składa się zestaw 24 rysunków, przeznaczony dla uczniów z różnymi postaciami upośledzenia umysłowego, uczęszczających do szkół podstawowych i gimnazjów.

Publikacja została przygotowana na podstawie zeszytu ćwiczeń „Szczęśliwi, którzy szukają prawdy” będącego pomocą dydaktyczną do podręcznika do klasy V szkoły podstawowej o tym samym tytule, który realizuje wymagania programu ogólnopolskiego nauczania religii „Przez prawdę, piękno i dobro zdobywamy świętość” (nr AZ-2-02/20).

Przeznaczona jest dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, a zwłaszcza z niepełnosprawnością w stopniu lekkim, dysleksją, dysgrafią oraz zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Zawarty w niej materiał dydaktyczny jest dostosowany do specyfiki ich funkcjonowania, ze szczególnym uwzględnieniem trudności percepcyjnych. Karty pracy przygotowane są w formacie A4. Zastosowano odpowiedni rozmiar i kształt czcionki, by pomóc uczniom łatwiej poznać tekst i treści w nim zawarte. Zadania i ćwiczenia, dostosowane do możliwości uczniów, oraz grafika pozwalają im przyswoić i utrwalić wiedzę zdobytą w czasie lekcji. Atutem proponowanych kart pracy jest to, że pozwalają uczniom o SPE, uczącym się w klasach ogólnodostępnych i integracyjnych, realizować program i materiał równolegle ze swoimi kolegami i koleżankami z klasy.

Wstęp Kiedy w marcu 2010 r. jedna ze szwajcarskich firm produkujących środki antykoncepcyjne podała do wiadomości informację o produkcji prezerwatyw przeznaczonych dla nastolatków, ożywiła się dyskusja na temat wychowania seksualnego. W związku z tym pytano m.in., czy prezerwatywy dla nastolatków rozwiążą problem obniżania się wieku rozpoczynania życia seksualnego przez młodzież. Samo zagadnienie wychowania seksualnego i potrzeby przedmiotu szkolnego specjalnie mu poświęconego staje się raz po raz przedmiotem debaty publicznej w Polsce. Dzieje się tak zwłaszcza w związku z informacjami medialnymi na temat ciąży u nastolatek, czy ujawnianych przypadków współżycia nieletnich. Do ożywienia dyskusji na ten temat przyczynił się także film K. Rosłaniec Galerianki, którego premiera odbyła się we wrześniu 2009 r., ukazujący problem prostytucji wśród nieletnich dziewcząt oraz problemy związane z dojrzewaniem seksualnym nastolatków. W Polsce można mówić o powszechnej zgodzie różnych środowisk co do potrzeby wychowania seksualnego młodego człowieka. W świetle raportu z badań przeprowadzonych przez Centrum Badania Opinii Społecznej z sierpnia 2007 r. 90% badanych uważa, że przekazywanie w szkole wiedzy o życiu seksualnym człowieka jest potrzebne. Ponadto 59% ankietowanych twierdzi, że obowiązek przekazywania dzieciom wiedzy o życiu seksualnym spoczywa w równym stopniu na rodzicach i szkole, a 34% sądzi, że jest to przede wszystkim zadanie rodziców. Zdecydowana większość badanych (84%) stoi na stanowisku, że w szkołach powinny się odbywać zajęcia, w ramach których młodzi ludzie mogliby poznać różne metody zapobiegania ciąży1. Badania przeprowadzone przez K. Ostaszewską w latach 2003–2004 oraz 2005–2006 wśród młodzieży gimnazjalnej i licealnej wykazują, że zdecydowana większość ankietowanych czerpie informacje na temat dojrzewania i seksualności z telewizji, filmów oraz od koleżanek i kolegów ze szkoły i z podwórka. Zdecydowana większość badanych uznaje potrzebę realizacji w szkole programu z zakresu wychowania do życia w rodzinie, a wśród zagadnień, które młodzież najbardziej interesują, wymieniane są stosunki międzyludzkie oraz psychiczne aspekty seksualności2. 1 CBOS, O wychowaniu seksualnym młodzieży. Komunikat z badań, Warszawa, sierpień 2007. 2 K. Ostaszewska, Edukacja seksualna gimnazjalistów – badania własne, „Położna. Nauka i Praktyka” 2008, nr 2, s. 16–21. Wstęp 6 Komunikat z badań CBOS-u na temat związku religijności i moralności w Polsce z marca 2009 r. wskazuje na fakt rozdźwięku pomiędzy nauczaniem Kościoła w zakresie moralności seksualnej oraz postawami i poglądami ludzi wierzących. W świetle tych badań spośród ludzi uczęszczających do kościoła kilka razy w tygodniu 46% akceptuje stosowanie środków antykoncepcyjnych, a 31% – współżycie przedmałżeńskie. W przypadku wierzących uczęszczających do kościoła raz w tygodniu wskaźniki te wynoszą 66% i 65%3. Badania przeprowadzone wśród młodzieży szkolnej i akademickiej w 2005 r. zdecydowanie potwierdzają akceptację współżycia seksualnego przed zawarciem ślubu (58,8% badanych) oraz przychylność wobec stosowania środków antykoncepcyjnych (56,8%). Aprobata współżycia seksualnego przed zawarciem związku małżeńskiego uzasadniana jest m.in. stwierdzeniem: „Jest to sprawa indywidualna każdego z nas (…), jeżeli osoby w jakimś stopniu coś do siebie czują (…), to nie mam nic przeciwko temu”. Uzasadniając swoje poparcie dla stosowania antykoncepcji, młodzież zwraca uwagę, że zapobiega ona niepożądanej ciąży, zabezpiecza przed chorobami, jest mniejszym złem od aborcji, stanowi formę rozsądnego planowania rodziny, a nauczanie Kościoła w tym względzie nie odpowiada współczesnym oczekiwaniom4. Wspomniane fakty oraz wnioski z badań potwierdzają aktualność zagadnienia wychowania seksualnego dokonującego się w rodzinie i szkole. Kwestia ta, dyskutowana od lat, często jest sprowadzana do problemu przekazywania informacji na temat postaw i zachowań w zakresie seksualności, a zatem wąsko rozumianego instruktażu. Choć w zakresie seksualności jest to ważne, to jednak problematyka wychowania seksualnego przekracza ten wymiar, gdyż dotyczy kształtowania człowieka do odpowiedzialnych postaw w zakresie seksualności. Prezentowane opracowanie – Wychowanie seksualne w rodzinie i w szkole – dotyczy problematyki kształtowania człowieka w środowisku rodzinnym i szkolnym w zakresie dojrzewania do odpowiedzialnego przeżywania seksualności. Publikacja jest interdyscyplinarnym podejściem do problemu wychowania seksualnego, będącego alternatywą dla propagowanych współcześnie programów edukacji seksualnej, polegającej głównie na przekazywaniu informacji o seksualności człowieka, etapach rozwoju seksualnego, technikach współżycia i sposobach gwarantujących zabezpieczenie przed negatywnymi skutkami zachowań seksualnych. Przedmiotem niniejszego projektu badawczego jest ukazanie problemu seksualności w szerszej perspektywie: wychowania człowieka do odpowiedzialnych postaw życiowych z punktu widzenia współczesnej antropologii. Celem publikacji jest ukazanie podstawowych elementów wychowania seksual3 CBOS, Moralność Polaków po dwudziestu latach przemian. Komunikat z badań, Warszawa, marzec 2009. 4 S.H. Zaręba, Socjologiczne interpretacje moralnych poglądów i ocen polskiej młodzieży szkolnej i akademickiej, w: J. Mariański, L. Smyczek (red.), Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się społeczeństwie, Kraków 2008, s. 219–226. 7 Wstęp nego w oparciu o nauczanie Kościoła katolickiego, a także o osiągnięcia i wyniki badań współczesnych nauk o człowieku. Autorzy zamieszczonych artykułów uwzględniają również współczesne dyskusje toczone na temat różnych propozycji wychowania seksualnego oraz podejmują próby krytycznego podejścia do nich. Problematyka wychowania seksualnego jest zagadnieniem złożonym i domaga się ujęcia interdyscyplinarnego, zarówno z punktu widzenia biologii, socjologii, historii, psychologii, pedagogiki, jak i etyki oraz teologii. Aspekty te zostały uwzględnione w niniejszym opracowaniu, które składa się z trzech części. W pierwszej części zostanie przedstawiony stan dyskusji na temat wychowania seksualnego w Polsce na tle dyskusji na ten temat w innych krajach, głównie europejskich. Takie porównanie ukazuje pewne podobieństwa problematyki i dyskusji na ten temat, specyfikę podejścia do kwestii wychowania seksualnego w różnych krajach oraz pozwoli na ukazanie pewnych wspólnych zasadniczych elementów wychowania seksualnego w rodzinie i szkole. W tej części zostanie ukazana problematyka wychowania seksualnego w Wielkiej Brytanii (A. Abram), na terenie Ukrainy Zachodniej (H. Kryshtal), dyskusje na temat wychowania seksualnego w Chorwacji (V. Dugalić) oraz problem wychowania seksualnego w Niemczech z punktu widzenia wytycznych Unii Europejskiej (A. Marcol). Całą tę europejską perspektywę poszerza problem pośrednio związany z wychowaniem seksualnym, jakim są pewne aspekty moralne rozumienia małżeństwa w Afryce (A. Onyema). Na końcu tej części opracowania zostaną zaprezentowane uwarunkowania światopoglądowe wychowania seksualnego w Polsce w I poł. XX w. (M. Babik). Druga część publikacji dotyczy problemu istoty wychowania seksualnego. Z tej racji, że problematyka ma charakter interdyscyplinarny, także pytanie o istotę wychowania seksualnego jest stawiane przez różne środowiska i domaga się ujęcia z punktu widzenia pedagogiki, psychologii, a także teologii moralnej. Zagadnieniem leżącym u podłoża wychowania seksualnego jest związek seksualności z integralnym rozwojem człowieka (K. Grzywocz, B. Kmiecik) oraz wychowaniem do czystości (M. Królczyk). Wychowanie seksualne stanowi także przedmiot nauczania Kościoła, które w wielu dokumentach przedstawiło założenia wychowania seksualnego (bp J. Wróbel). Do złożoności problematyki wychowania seksualnego należy jego powiązanie z zasadami moralnymi (K. Glombik). Przedmiotem trzeciej części opracowania są szczegółowe zagadnienia dotyczące przeżywania i rozumienia seksualności, które pojawiają się w związku z wychowaniem seksualnym. Część ta rozpoczyna się od analizy współczesnych problemów związanych z wychowaniem seksualnym i wskazania możliwości działań naprawczych w tym względzie (P. Morciniec, T. Reroń). Kolejną perspektywą jest wychowanie seksualne w teorii i praktyce katechetycznej (A. Zellma). Specyficzne problemy i pytania rodzą się u rodziców i wychowawców, którzy konfrontowani są z wychowaniem seksualnym osób niepełnosprawnych 8 Wstęp (A. Bartoszek). Oprócz rodziny i szkoły, wychowanie seksualne dokonuje się także w praktyce duszpasterskiej (B. Jurczyk), a zwłaszcza w ramach sprawowania sakramentu pokuty (A. Szafulski), co stanowi szczególne wezwanie dla duszpasterzy. Jedną z ważnych kwestii szczegółowych wychowania seksualnego widzianego z punktu widzenia psychologii jest zagadnienie współczesnych teorii dotyczących kształtowania się orientacji seksualnej człowieka (J. Dzierżanowska- Peszko). Elementem wychowania seksualnego jest ponadto przygotowanie do życia małżeńskiego, którego ważnym składnikiem jest odpowiedzialne rodzicielstwo. Problem ten z perspektywy ewangelickiej etyki teologicznej zostanie przedstawiony na końcu opracowania (J. Podzielny). Niniejsza publikacja jest pokłosiem międzynarodowej konferencji naukowej pt. Wychowanie seksualne w rodzinie i szkole, zorganizowanej 17 marca 2010 r. przez Katedrę Teologii Moralnej, Etyki Społecznej i Duchowości na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego. Konferencja ta była skierowana głównie do studentów nauk o rodzinie i teologii, doktorantów oraz katechetów i nauczycieli. Wśród uczestników konferencji wywiązała się dyskusja oraz nastąpiła wymiana myśli i konfrontacja wiedzy teoretycznej na temat wychowania seksualnego z tymi, którzy z problemem tym spotykają się na co dzień lub w przyszłości będą zajmowali się wychowaniem młodzieży. Konferencja Wychowanie seksualne w rodzinie i szkole spotkała się z zainteresowaniem mediów, a jej główne wnioski zostały przedstawione również w tytułach prasowych: O seksie trzeba mówić pięknie5 oraz Bez seksualności nie ma pełni człowieczeństwa6. Część referatów zawartych w niniejszym opracowaniu zostało przedstawionych podczas wspomnianej konferencji, a niektóre z nich powstały pod wpływem dyskusji i prezentacji badań naukowców podczas tego spotkania. Wszystkim autorom należą się wyrazy wdzięczności za przygotowanie tekstów. Podziękowanie należy się także instytucjom, dzięki którym możliwe stało się zorganizowanie tej konferencji naukowej. Są to firmy: „Filplast” z Komornik i „Kler” z Dobrodzienia. Opracowanie Wychowanie seksualne w rodzinie i w szkole powstało we współpracy Uniwersytetu Opolskiego z Urzędem Marszałkowskim Województwa Opolskiego, któremu należą się słowa wdzięczności za wsparcie finansowe publikacji. Pozostaje żywić nadzieję, że niniejsza publikacja przyczyni się do krytycznej weryfikacji aktualnych propozycji dotyczących wychowania seksualnego, a przedstawione w książce badania dotyczące wychowania seksualnego staną się oryginalnym wkładem i ubogaceniem studiów na ten ważny społecznie temat. Konrad Glombik

Niniejsze opracowanie jest teologiczną wizją (chrześcijańskiego) małżeństwa w jego relacji do przymierza Boga z ludzkością, przedstawioną pod kątem sakramentalnego symbolu.