Kościół Katolicki

Historię karmelitańskiego eremu w Czernej spisywała rzesza oddanych Bogu ludzi, którzy uczestnicząc w sztafecie pokoleń zasilali jego wspólnotę przez minione czterysta lat. Składali tutaj zakonne śluby, modlili się i pracowali, radowali się i cierpieli, a wreszcie umierali. Było ich bardzo wielu. Imion niektórych z nich do dzisiaj nie znamy, ale zna je Bóg.
Własne dzieje tego miejsca opowiada także skała – czarny marmur i biały wapień. To z nich zbudowano święty przybytek, by służył człowiekowi za miejsce słuchania Stwórcy. Zestawienie bieli z czernią, prostota idąca w parze z ubóstwem murów, od dawien dawna przedziwnie nastrajały dusze przybywających do tego miejsca pielgrzymów. Jeden z nich pisał w 1842 roku, że za bramą na lewo jest „mały kościółek, którego okna zasłonięte gęstym lasem, mało przepuszczają światła i wzbudzają jakąś niewypowiedzianie miłą posępność. Kościół nie ma w sobie nic osobliwego, żadnych pięknych obrazów, tylko marmuru czarnego jest w nim bardzo wiele, takaż posadzka, drzwi i balustrada przed ołtarzem” (PN: 1308). I chociaż na przełomie XX i XXI wieku pojawiły się w świątyni liczne przedmioty wypełniając jej puste dotąd przestrzenie, zagracając nieco, ona i tak wciąż woła ku sobie tych, którzy umieją i chcą słuchać ciszy jej murów. Ludzie tworzą miejsca, ale to miejsca kształtują ludzi.
W 1937 roku klasztor wraz z obiektami znajdującymi się na obszarze wielkiej klauzury został wpisany do rejestru zabytków. W piśmie z 17 marca tegoż roku Konserwator Okręgu Krakowskiego, Bogdan Treter, orzekł: „(…) uznaję kościół i klasztor Ojców Karmelitów Bosych pod wezwaniem św. Eliasza w Czernej, powiatu chrzanowskiego, diecezji krakowskiej, jako posiadający wartość artystyczną, kulturalną i historyczną, za zabytek podlegający ochronie prawa. Równocześnie określam, że granice zabytku i otoczenia rozciągają się na całość budowli kościoła i klasztoru wraz z najbliższym otoczeniem, to jest drzewami i krzewami. Orzeczenie powyższe motywuję tym, że budowle powyższe wzniesione w XVII wieku, fundacji Agnieszki z Tęczyńskich Firlejowej, posiadają dobrze zachowane, charakterystyczne cechy stylistyczne dla swej epoki” (MC: 5).
Oddzielnym pismem, ale z tą sama datą, wpisał do rejestru zabytków także most eremicki: „(…) uznaję tak zwany «most pustelniczy» («diabelski») w Czernej, będący własnością tamtejszego Konwentu, jako posiadający wartość artystyczną, kulturalną i historyczną, za zabytek podlegający ochronie prawa. Równocześnie określam, że granice zabytku i otoczenia rozciągają się na całość zabytku i najbliższego otoczenia. Orzeczenie powyższe motywuję tym, że jest to dobrze zachowany dawny most wiodący do klasztoru, przerzucony przez wąwóz, który wraz ze swym otoczeniem przyrodniczym przedstawia charakterystyczny obraz i z tego względu zasługuje na ochronę” (MC: 6).

Z okazji złotego jubileuszu kapłaństwa św. Jan Paweł II podjął refleksję nad istotą sakramentu święceń. Podjął wówczas retrospektywną podróż, analizując poszczególne etapy drogi rozeznawania swojego powołania. Podczas lektury poznamy niezwykłe wspomnienia, między innymi z czasów pracy w fabryce Solvay, formacji w tajnym seminarium duchownym oraz podróży związanych ze studiami w Rzymie. Na kartach „Daru i Tajemnicy” spotkamy wyjątkowe postaci, wśród nich kard. Adama Sapiehę, Jana Tyranowskiego czy ks. Kazimierza Figlewicza – podkustosza katedry wawelskiej z czasów wojny i równocześnie spowiednika Karola Wojtyły.
W książce znajdziemy również refleksje teologiczne i duszpasterskie – o powołaniu, formacji, liturgii, modlitwie oraz o szczególnym miejscu Eucharystii w życiu kapłana i każdego chrześcijanina. „Dar i Tajemnica” to lektura nie tylko dla duchownych, ale też dla wszystkich, którzy pragną lepiej zrozumieć sens kapłaństwa oraz osobistego powołania i umocnić swoją relację z Chrystusem.

Zebrane w tym tomie teksty Leona XIII - encyklika Rerum Novarum, encyklika o masonerii oraz dwa listy pasterskie z czasów, gdy kardynał Pecci był biskupem Perugii - to nie tylko dokumenty epoki. To przemyślana, głęboka i duchowo ożywiająca prezentacja cywilizacyjnego dorobku Kościoła, który przez wieki kształtował społeczeństwa w duchu prawdy, dobra i piękna.
Papież Leon XIII ukazuje Kościół jako strażnika moralnego ładu i źródło autentycznego postępu - nie technicznego czy politycznego, lecz duchowego, jednocześnie przenikliwie ostrzega przed ideologiami, które ten ład podważają, oferując pozór wolności i postępu, a w rzeczywistości prowadząc do rozkładu moralnego i duchowego.
Dziś, gdy imię Leona XIII przybrał aktualny papież Leon XIV, warto na nowo sięgnąć po myśl jego wielkiego poprzednika.
Te teksty pomagają nie tylko zrozumieć przeszłość, ale przede wszystkim - odczytać wyzwania teraźniejszości w świetle niezmiennej prawdy głoszonej w Kościele katolickim. To właśnie ten wymiar nauczania Leona XIII nadaje mu profetyczny charakter.

8 maja 2025 roku nad dachem Kaplicy Sykstyńskiej uniósł się biały dym. Kardynałowie zgromadzeni na konklawe dokonali wyboru 267. papieża, którym został Amerykanin - Robert Francis Prevost, augustianin.
Tomasz P. Terlikowski, od początku śledzący bacznie pierwsze kroki Leona XIV i wsłuchujący się uważnie w jego wypowiedzi, przybliża sylwetkę kolejnego Następcy św. Piotra i zastanawia się, które kwestie są i będą dla Ojca Świętego kluczowe w jego posłudze. To nie tylko książka o papieżu, ale również o czasach zmian, których doświadczamy, i o rerum novarum - rzeczach nowych, które w dzisiejszym świecie mogą znaczyć coś innego niż w czasach Leona XIII.
Światłem i mocą Ducha Świętego budujmy Kościół oparty na miłości Boga i będący znakiem jedności, Kościół misyjny, który otwiera ramiona na świat, głosi Słowo, pozwala, by go niepokoiła historia, i który staje się zaczynem zgody dla ludzkości. Razem, jako jeden lud, jako fratelli tutti, idźmy ku Bogu i miłujmy się wzajemnie.
Fragment homilii Leona XIV podczas mszy św. inaugurującej pontyfikat

Przed laty, zanim orędzie o Bożym Miłosierdziu stało się tak powszechne, kult Miłosierdzia w formie, którą podała Siostra Faustyna, był zakazany. To Karol Wojtyła, przyszły papież Jan Paweł II, doprowadził do cofnięcia tego zakazu. Jego starania i przekonanie, że orędzie to jest ważne dla współczesnego świata, zmieniły oblicze Kościoła i duchowości. Ewa K. Czaczkowska w swojej książce śledzi losy tego kultu, przedstawiając kluczowe osoby, rozmowy i przełomowe decyzje.
Razem z papieżem św. Janem Pawłem II i Siostrą Faustyną – apostołami Bożego Miłosierdzia – wejdź w tajemnicę, która zmienia życie.

Rozważania różańcowe ze Sługą Bożą Siostrą Barbarą Samulowską SM zachęcają nas do głębszego spojrzenia na życie tej wyjątkowej kobiety, która całkowicie oddała się służbie Bogu i ludziom. Siostra Barbara, wierna córka św. Wincentego a Paulo, swoją modlitwą, ofiarą i pracą misyjną ukazywała piękno Bożej miłości. W tych rozważaniach pragniemy czerpać inspirację z jej świętego życia, by w tajemnicach różańcowych dostrzegać obecność Boga oraz Jego moc, która prowadzi nas przez trudności i radości codziennego życia.

Kim jest papież, który od pierwszych słów poruszył miliony? Co kryje się za jego przesłaniem pokoju, które rozbrzmiało na całym świecie? Sięgnij po unikatową publikację, która pozwala zajrzeć za kulisy konklawe i odkryć osobę i historię życia papieża Leona XIV – głęboko zakorzenionego w duchowości św. Augustyna. Książka została opatrzona wstępem kard. Parolina – sekretarza stanu Stolicy Apostolskiej, który przewodniczył obradom konklawe.

Pierwsze słowa Leona XIV – „Pokój z wami wszystkimi” – rozbrzmiały jak echo wołania o świat bez przemocy, pełen nadziei, solidarności, wspólnoty i dialogu, a przede wszystkim – dały nadzieję. Autor książki, Antonio Preziosi – włoski dziennikarz, eseista i pisarz – dokonuje ich dogłębnej analizy oraz interpretacji.

Różaniec z dopowiedzeniami to forma modlitwy, dzięki której możesz z pożytkiem duchowym rozważać wydarzenia z życia Pana Jezusa i Maryi. Spróbuj, jeśli obawiasz się, że modlisz się różańcem mechanicznie i nie wgłębiasz się w treść tajemnic zbawczych.

Drugi tom dzieł filozoficznych Karola Wojtyły przybliża czytelnikom wczesne pisma etyczne prezentujące rozwój oryginalnej filozoficznej myśli autora. Niniejszy tom przedstawia dialog przyszłego papieża z wielkimi filozofami z przeszłości, m.in. św. Tomaszem z Akwinu oraz Maksem Schelerem. Nie tyle interpretuje on ich myśl, co w dialogu z nimi stara się zrozumieć lepiej to, co jest dla niego pierwszym i podstawowym źródłem wiedzy o człowieku, czyli: jego doświadczenie. Prezentowany zbiór to niezbędna lektura dla wszystkich, którzy pragną lepiej zrozumieć źródła tej filozofii.

Spis treści
Wprowadzenie do Dzieł filozoficznych:
Karol Wojtyła jako filozof
Na drodze ku filozofii
W żywiole badań filozoficznych
Ogólna charakterystyka filozofii Karola Wojtyły i dalsze perspektywy jej zastosowania
Wprowadzenie do tomu 1:
W poszukiwaniu doświadczalnych podstaw etyki normatywnej
Spotkanie z fenomenologią
Scheler jako krytyk Kanta
Doświadczenie i powinność moralna
Ku etyce empirycznej i normatywnej
Filozofia jako transfenomenologia
Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maxa Schelera
Geneza i sens zagadnienia
Analiza porównawcza
Stosunek wartości moralnych do osoby
Religijny charakter wartości etycznych
Tezy końcowe

Jak żyć bez wiary w Boga? Niektórzy próbują, ale zwłaszcza w naszych czasach niespotykanego zamętu pojęć oznacza to tylko pogłębienie wewnętrznego chaosu człowieka. Autor pisze wprost: „żyjemy w cywilizacji skupionych na sobie konsumentów, którzy za pomocą zgiełku i rozrywki usiłują zagłuszyć w sobie dojmujący brak sensu życia”. Ks. prof. Robert Skrzypczak poszukuje powodów tego dramatycznego i destrukcyjnego zjawiska. Znajduje, można powiedzieć, cały zespół przyczyn zapominania o Bogu i Chrystusowej nauce – zarówno wśród świeckich, jak i w Kościele hierarchicznym. Ukazanie z jednej strony źródeł kryzysu świata chrześcijańskiego, z drugiej zaś nieprzemijającego piękna oraz inspirującej mądrości chrześcijaństwa – oto zadanie, jakie postawił przed sobą wybitny autor. Wtóruje mu w tym działaniu 125 niezwykłych ilustracji, pomagając w odbiorze tekstu, jak też dostarczając dodatkowych przeżyć estetycznych.
Ks. prof. Robert Skrzypczak z wielką swobodą porusza się w świecie dawnych wieków i w czasach współczesnych, wykazując ciągłość i aktualność naszej wiary. Domaga się od kapłanów, hierarchów, ale i od nas – od laikatu, wyraźnego opowiadania się za Jezusem praktycznie w każdej dziedzinie życia oraz w całej przestrzeni publicznej. Nawołuje do zdecydowanej ewangelizacji, do mówienia głośno „tak” – „tak”, „nie” – „nie”. Daje liczne przykłady skuteczności takiej postawy zarówno w czasach historycznych, jak i w tych minionych ledwie kilkadziesiąt lat temu. W wielu miejscach podkreśla, że Chrystus przyszedł na świat, by zniszczyć dzieło szatana. I w tym nasza nadzieja!
Lektura tej wyjątkowej książki – której druga część ukaże się jesienią 2025 r. – sięga do istoty chrześcijaństwa, które kształtuje życie i postępowanie ludzi cywilizacji zachodniej od dwóch tysięcy lat. Sam jej tytuł „Wspaniałość chrześcijaństwa” – niesie ogromny ładunek niespożytej nadziei, że prawdziwie żyjąc Chrystusową wiarą, będąc jej naśladowcami i głosicielami, jesteśmy w stanie przetrwać najgorsze kryzysy, nie ugiąć się pod żadnym ateistycznym naporem, przed żadną tyranią Złego.

Wszyscy zapewne pamiętamy szkolne pytanie: „Co autor miał na myśli?”. Jednak w zrozumieniu wielkich dzieł najwięcej pomagała znajomość życia ich twórcy. A jeśli w przypadku pontyfikatu jest tak samo? Decyzje, które będzie podejmował papież Leon XIV, niektóre dla nas niejasne, a niektóre nawet niejawne, staną się bardziej czytelne i zrozumiałe, gdy poznamy historię Roberta Prevosta. W jakim domu dorastał, jak budował swoją relację z Jezusem, co przeżył, zobaczył i czego nauczył się, zanim został papieżem. Leon XIV. Apostoł pokoju to książka, dzięki której stajemy się uczestnikami wydarzeń, od czasów małego Roberta z Chicago, po ostatnie chwile w czasie konklawe, z którego wyszedł on jako następca św. Piotra. Czas poznać bliżej naszego papieża! – Weronika Kostrzewa, dziennikarka Radia Plus, Stacja7.pl

Leon XIV – papież, który łamie schematy! Smukły tenisista w białej sutannie, który jeździ konno, słucha jazzu, na ręce nosi smartwatcha i mówi w pięciu językach. Generał zakonu augustianów, który został misjonarzem w Peru. Nikt nie widział w nim papabile, a jednak to on został papieżem!
Ten skromny zakonnik z Chicago zaskoczył wszystkich, nawet swojego brata, kiedy na Placu Świętego Piotra, podczas inauguracji pontyfikatu, uściskał Louisa, a ten po amerykańsku poklepał papieża po ramieniu.
Potomek europejskich imigrantów, z sercem duszpasterza i głową dobrze zorganizowanego Amerykanina. Jego doktorat ukazuje wizję Kościoła pełnego wspólnoty i mądrej władzy. Czy ten dawny misjonarz, matematyk, teolog i prawnik zmieni oblicze Watykanu i Kościoła? Polecam tę książkę! – ks. Józef Kloch, wykładowca UPJPII

SPIS TREŚCI

PRZEDMOWA
WPROWADZENIE
PODZIĘKOWANIA
CZĘŚĆ PIERWSZA

CZŁOWIEK
Osoba/ Miłość/ Duchowość

LUDZKIE SERCE
Pragnienia ludzkiego serca/ Dobro/ Godność/ Nadzieja/ Pokój wewnętrzny/ Prawda/ Przyjaźń/ Szczęście/ Wieczność/ Wola/ Wolność / Zaufanie/ Zasługi Ludzkiego Serca Doskonałość/ Moralność/ Odpowiedzialność/ Pragnienie/ Refleksja/ Rozum/ Sumienie/ Tęsknota/ Tożsamość/ Sława ludzka/ Cnota/ Wierność/ Wady Ludzkiego Serca/ Indywidualizm/ Niepokój/ Pokuszenie/ Zadowolenia

ŻYCIE LUDZKIE
Życie/ Powołanie/ Młodość/ Cierpienie/ Starość/ Ciało/Śmierć/ Grób

RODZINA
Powołanie do małżeństwa/ Małżeństwo/ Nierozerwalność małżeństwa/ Rodzicielstwo odpowiedzialne/ Macierzyństwo i ojcostwo/ Rodzice/ Rodzina/ Nowe życie/ Dzieci/Dom

EDUKACJA
Wychowanie/ Szkoła/ Maturzysta/ Uniwersytet

SPOŁECZEŃSTWO
Kultura/ Sztuka/ Wiedza/ Prawo natury/ Dialog/ Czas/ Historia/ Wojna/ Realizm/ Stworzenie/ Rzeczywistość

CZĘŚĆ DRUGA

ŻYCIE CHRZEŚCIJAŃSKIE
Bóg/ Duch święty/ Chrystus/ Maryja/ Niepokalane poczęcie matki Chrystusa/ Wcielenie/ Boże Narodzenie/ Święta rodzina/ Krzyż/ Zmartwychwstanie/ Odkupienie Grzech pierworodny/ Zbawienie/ Objawienie/ Ewangelia/ Miłosierdzie Boga/ Chwała/ Wyzwolenie

KOŚCIÓŁ
Lud Boży/ Sobór

SAKRAMENTY
Sakrament/ Chrzest/ Bierzmowanie/ Komunia święta/ Sakrament pojednania/ Eucharystia/ Msza święta/ Uczniowie/ Życie konsekrowane/ Diakonat/ Kapłaństwo/ Biskupstwo/ Ojciec święty

OKRESY LITURGICZNE
Adwent/ Wielki post

CHRZEŚCIJAŃSTWO
Wiara/ Modlitwa/ Asceza/ Świętość/ Czystość/ Chrześcijanin/ Wierzący/ Świeckość/ Przyjaźń z Bogiem/ Zjednoczenie z Bogiem/ Religia/ Rekolekcje/ Nawrócenie/ Prorok/ Munus regale/ Łaska/ Świadectwo/ Ewangelizacja/ Apostolstwo/ Misja

Wiara nie jest teorią. Nie jest dekoracją życia ani tym bardziej ucieczką od niego. To droga. Czasem jasna, częściej niepewna. Jej zwieńczeniem nie jest jakaś abstrakcyjna idea, ale spełnienie naszych najgłębszych pragnień i największych tęsknot. Zmierzamy bowiem do domu. Do Tego, który nas zna i czeka. Nie jesteśmy w tej podróży sami. Jezus jest obok. Nie pogania nas, nie popycha, nie krytykuje. Idzie obok. Dostosowuje swój krok do naszego nawet wtedy, gdy idziemy bardzo wolno i z dużym trudem.

Można by powiedzieć, że papież Franciszek był oryginałem. Nie chciał bogactwa, zrezygnował z mieszkania w Pałacu Apostolskim, jeździł małymi samochodami, zrezygnował z papieskich butów, bo miał swoje jeszcze niezniszczone. Nauczał prosto i zrozumiale. Podczas podróży apostolskiej wnosił do samolotu swoją teczkę, w której miał między innymi przybory do golenia. Często zaskakiwał swoimi wypowiedziami. Ukochał biednych i oddałby im wszystko. Po jego śmierci często o Franciszku mówi się, że był papieżem miłosierdzia.

Publikacja wydana ku czci papieża Franciszka jest wyrazem wdzięczności za 12 lat aktywnego pontyfikatu, w czasie którego odbył47 podróży, opracował 4 encykliki, 5 adhortacji apostolskich i 38 Konstytucji Apostolskich. W publikacji zawarto biografię papieża Franciszka, ciekawostki o jego życiu, najważniejsze myśli oraz wybór - ułożonych tematycznie -komentarzy papieża Franciszka o nadziei, pokoju, godności ludzkiego życia, modlitwie i wiele innych.

Rozpocznij niezwykłą podróż z Panem Jezusem, by tak jak On stać się dobrym jak chleb. Zachowaj najpiękniejsze wspomnienia i dziel się dobrem.

WSPOMNIENIA

W albumie znajdziesz miejsce na wpisy bliskich osób oraz przestrzeń do zapisania lub narysowania własnych przeżyć i przemyśleń.

ŚWIADOMOŚĆ

Opowiadania i ciekawostki pomogą Ci lepiej zrozumieć istotę sakramentu Eucharystii.

WYZWANIA

Odszyfruj elementy zbroi Bożego rycerza, by dowiedzieć się, w jaki sposób wytrwać w szeregach dobra.

Zeskanuj kod QR, by obejrzeć przygotowany dla Ciebie filmik Jak znaleźć fragment w Piśmie Świętym. Następnie spróbuj samodzielnie odszukać wskazane wersety o Eucharystii.

PROSTOTA

Konsekwentnie dążyliśmy do zachowania prostej konwencji w formie i przekazie. Ufamy, że pomoże Ci to skupić się na Tym, Kto jest najważniejszy. Treści Pamiątki mają Cię pomóc w zbudowaniu trwałej relacji z Jezusem.

Podziel się radością, pomnóż dobro!

Na końcu albumu znajdziesz karteczki do podarowania osobom, którym chcesz powiedzieć dziękuję. W ten sposób dzień I Komunii Świętej stanie się okazją do wypełnienia Twojego otoczenia radością i wdzięcznością.

Każda stacja drogi krzyżowej jest fotografią naszego życia, w której Bóg przypomina nam o swojej miłości. Tej miłości, przez którą On zgodził się wejść w każde ludzkie cierpienie, każdy ból, każdą samotność – aż w końcu w samo doświadczenie śmierci. Stał się „wszystkim dla wszystkich” po to, aby być bliżej nas i nikogo z nas nie utracić.

W każdej kolejnej stacji Bóg przypomina nam, że stajemy się podobni do Jego Syna nie przez to, że jesteśmy tak mądrzy i tak doskonali, tak szlachetni czy miłosierni jak On – ale tak samo zranieni. Boży Syn, poprzez blizny drogi krzyżowej, stał się moim bliźnim: Bogiem, który pozwolił sobie na zranienie. Dlatego jesteś najbardziej kochany przez Boga właśnie w tym, w czym dotychczas uważałeś, że jesteś najmniej godny pokochania. Jeśli jesteś lub byłeś tak biczowany jak On; tak wyśmiany jak On; tak osądzony jak On; tak bezwstydnie obnażony jak On; tak zdradzony przez najbliższych, z raną w sercu jak On; jeśli przerzucono na ciebie całą winę za wszystko, czego nie zrobiłeś; jeśli zamknięto cię w więzieniu ludzkiej nienawiści i wzgardy; jeśli cię prześladowano, policzkowano, bito, wykorzystywano tak jak Jego – oznacza to, że masz prawo zawołać: „Pan mój i Bóg mój!”. Droga krzyżowa to dłoń Boga, którą On wyciąga do ciebie w swoim Synu. Po to, abyś nauczył się kochać i wybaczać – bo właśnie w tym masz szansę być najbardziej podobny do Chrystusa. Maryjo, dziękujemy Ci za Twoją obecność na naszych drogach życia. Wierzymy, że powierzając Ci z ufnością nasze życie, zakończymy je porankiem Zmartwychwstania, spotkaniem tej Miłości, która zbawiła świat.

W tym eleganckim albumie będzie można uwiecznić wszystkie ważne informacje związane z przystąpieniem dziecka do Pierwszej Komunii Świętej. Pamiątkowe zdjęcia i okolicznościowe wpisy pozwolą zachować w pamięci ten wyjątkowy dzień.

Dziś, kiedy nie ma już z nami papieża Franciszka, Powróćmy do marzeń to swoisty testament, pragnienie i wizja tego, jak powinien wyglądać Kościół i świat w rzeczywistości, która zdaje się wymykać ze znanych nam dotąd granic. Wizja Franciszka to droga braterstwa ponad indywidualizmem, to podążanie śladami miłosiernego Chrystusa, to droga ku lepszej przyszłości.

Powróćmy do marzeń to książka zaskakująca. Pretekstem do jej powstania była myśl papieża Franciszka o tym, że kryzys to przesiewanie. Kiedy bowiem człowiek czy świat doświadczają kryzysu, odsłania się jego prawdziwa natura; musi dokonać wyborów ukazujących prawdziwe oblicze. W Powróćmy do marzeń Ojciec Święty dokonuje również bardzo osobistych rozliczeń z trzema swoimi kryzysami, które nazywa "covidami". Najważniejszym z nich było doświadczenie śmierci, będące jego udziałem podczas poważnej choroby w młodości, które bez wątpienia stało się momentem kluczowym w jego postrzeganiu świata i drugiego człowieka.