Prawosławie

Wykorzystując szeroki krąg źródeł bibliograficznych i analiz kontekstu historyczno kulturowego, prof. Piotr Chomik tworzy głęboko naukowy tekst, potwierdzając myśl, że od samego początku sztuka cerkiewna przyjmuje formę, która odpowiada temu, co przedstawia. Niewątpliwie praca ta posiada dobrą perspektywę, wnosząc swój wkład w dzieje badań sztuki chrześcijańskiej i teologii ikony.

Z recenzji Switłany W. Olianiny, dr hab. historii sztuki, Narodowy Uniwersytet Techniczny Ukrainy

Politechnika Kijowska

Ojciec archimandryta Sergiusz (Bogdan Matwiejczuk), jest mnichem Monasteru Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy w Supraślu, doktorem nauk teologicznych Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie, kapelanem krajowy straży pożarnej, opiekunem duchowym koła terenowego Nr 1 w Białymstoku Bractwa św. św. Cyryla i Metodego. Tematyka badawcza o. archimandryty Sergiusza obejmuje: teologię, dogmatykę, ikonografię, historię Cerkwi prawosławnej, a w szczególności dzieje ludności łemkowskiej w XX wieku. W kręgu badawczym autora monografii są losy prawosławia na Łemkowszczyźnie w okresie międzywojennym i w XX wieku, historia duszpasterstwa w służbach mundurowych. O. archimandryta Sergiusz jest autorem kilkunastu artykułów, m.in.: Chodakowski Mirosław, Arcybiskup Miron (1957-2010) (2021), Wpisani w ewangelię miłości (2021), Supraska Ikona Matki Bożej „Życiodajne Źródło” (2020), W jedności siła „Bogu na chwałę, ludziom na pożytek” (2018), Teologiczna interpretacja ikony Św. Trójcy św. Andrzeja Rublowa (2018), Dzieje społeczności łemkowskiej po I wojnie światowej (2018), Łemkowie i Prawosławie w XX wieku (2017), Towarzystwo im. Michała Kaczkowskiego (2017), Praktyczne związki życia monastycznego Św. Góry Atos z monastycyzmem Rzeczypospolitej Polski (2007), Znaczenie terminu dogmat (1999).

Druk dwukolorowy

Tekst Akafistu w języku cekiewnosłowiańskim, transliteracji rosyjskiej i polskiej oraz tłumaczeniu na język polski

Żywot św. mniszki wyznawczyni (prepodobnoispowiednicy) Paraskiewy Turkowickiej)

Z błogosławieństwa metropolity warszawskiego i całej Polski Sawy Wydawnictwo Warszawskiej Metropolii Prawosławnej przedkłada czytelnikom polski przekład „Psałterza liturgicznego”. To jedna z najważniejszych i najbardziej podstawowych ksiąg liturgicznych Prawosławia. To księga, która jest nieodzowna w prawosławnej świątyni, a przy tym jest wykorzystywana podczas każdego nabożeństwa.

Przebogata prawosławna hymnografia, stanowiąca wielowiekowe dziedzictwo, łącząca twórczość wielu epok i tradycji w znacznym stopniu opiera się na tekstach Pisma Świętego, a przede wszystkim starotestamentowych psalmów i pieśni biblijnych. Autorzy tekstów liturgicznych nawiązywali do licznych fragmentów Pisma Świętego. Już pobieżna kwerenda treści podstawowych ksiąg liturgicznych i najbardziej znanych modlitw pozwala na wskazanie, że centrum inspiracji hymnograficznej stanowiła Ewangelia, a dokładnie opis zbawczego dzieła i nauczania Jezusa Chrystusa. Kolejnymi inspiracjami stał się całościowo Nowy Testament i wybrane wątki starotestamentowe, przede wszystkim historie opisane w pierwszych rozdziałach Księgi Rodzaju, historia niewoli egipskiej i exodusu opisana w Księdze Wyjścia oraz zapowiedzi dotyczące obietnicy przyjścia Mesjasza. Szczególnie ten ostatni element stał się wątkiem często przywoływanym w tekstach liturgicznych, począwszy od Protoewangelii z 3. rozdziału Księgi Rodzaju, przez wszystkie proroctwa mesjańskie, a także znaki i cuda interpretowane w tradycji chrześcijańskiej jako symbole nadejścia Zbawiciela.

Przekład: ks. mitrat Grzegorz Misijuk

Tekst w transliteracji rosyjskiej i tłumaczeniem na język polski

We wstępie mozemy przeczytać: "Teksty zamieszczone w tej książce powstawały na przestrzeni ponad czterdziestu lat, najstarszy został opublikowany w 1979 roku, a ostatni w 2023 roku. Zarówno jeden z nich, Malarz Nowosielski. Wspomnienia, jak i inne moje aforyzmy i opowiadania, nie były dotychczas publikowane. Wszystkie teksty łączy osoba genialnego artysty i myśliciela, jakim był profesor Jerzy Nowosielski. Znajomość z tym niezwykłym człowiekiem wywarła niezatarte piętno na moim życiu. Artykuły o jego twórczości powstawały raczej okazjonalnie, przeważnie na zamówienie redakcji różnych czasopism i wydawnictw. W końcu postanowiłem zebrać je wszystkie i opublikować jako wyraz mojej wdzięczności i szacunku dla profesora Jerzego Nowosielskiego, a także pamięci o nim. Liczba publikacji na temat twórczości Jerzego Nowosielskiego, zwłaszcza w 2023 roku, ogłoszonym przez sejm Rzeczypospolitej jego rokiem, a także wystaw i ich katalogów oraz tłumy zwiedzających te wystawy i konieczność wydłużania terminów ekspozycji świadczą o rosnącym zainteresowaniu twórczością „Maestra od marzenia”. Wystawy i prelekcje organizowano nie tylko w dużych miastach, ale też w miasteczkach, a nawet gminach. Wynika to z faktu, że Jerzy Nowosielski malował i pisał dla przyszłych pokoleń. Właśnie teraz jest odkrywany. Jego myśli i obrazy są kierowane do tych, którzy znajdują się w krytycznym punkcie utraty nadziei, do tych, którzy zastanawiają się nad swoją egzystencją. Znaczenie jego twórczości ciągle będzie wzrastało. Mam nadzieję, że publikacja spotka się z życzliwym przyjęciem przez fanów niewątpliwie jednego z największych twórców XX wieku i to nie tylko w Polsce".

Monografia Prof. Antoniego Mironowicza dokonuje próbę prezentacji dotychczasowych ustaleń w historiografii i ich weryfikację. Takie działania mogły być podjęte po odkryciu wielu nowych źródeł przechowywanych głównie w archiwach i bibliotekach: Wilna, Petersburga, Mińska, Krakowa i Lwowa. (…) Oceniając całość monografii, należy podkreślić jej oryginalność, nowatorstwo i wysoki poziom naukowy. Autor wykorzystuje i wprowadza do obiegu naukowego wiele nieznanych źródeł z archiwów – dziś trudno dostępnych. To niezwykle cenne opracowanie stanowi ważny wkład w poznanie dziejów monastycyzmu na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego. Należy podkreślić wspaniałą narrację w prezentowaniu przez prof. Antoniego Mironowicza skomplikowanych wydarzeń historycznych. Zastosowana forma przekazu powoduje, że monografia o monasterze w Ławryszewie staje się dostępna dla szerokiego kręgu czytelników.

ks. bp dr hab. Bazyli Doroszkiewicz