Filozofia

w sprzedaży 27 listopada

„Filozofia jest nieustannym buntem przeciwko schematom, przeciwko rzeczywistości (…); jest mądrością, bez której trudno jest żyć, a jeszcze trudniej być człowiekiem wolnym”.
ks. Józef Tischner Czym jest miłość?
Co to znaczy: zrozumieć drugiego?
Czy prawdziwa wolność istnieje?
Czy możemy tworzyć lepszą, mniej podzieloną wspólnotę?
Książka z tekstami ks. Józefa Tischnera na każdy dzień roku to nie tylko zbiór mądrych myśli, ale przede wszystkim przewodnik po świecie wartości, który pomaga odnaleźć sens i cel w codziennym życiu. Jest to lektura obowiązkowa dla każdego, kto szuka głębszego zrozumienia siebie i świata. Każdy dzień daje nam szansę na odkrycie czegoś nowego.

"Sokratesowa zasada gnoti s auton - zasada poznania samego siebie, poznania człowieka, pozostaje na zawsze podstawowym zadaniem prawdziwej filozofii. A zadanie to już samo z siebie jest zadaniem etycznym." (kard. Marian Jaworski). Idea ta jest również sednem filozoficznego myślenia Jana Galarowicza, autora wielotomowej filozofii człowieka pt. Antropodramatyka, który uważa, że realizacja tej doniosłej i pięknej zasady nie jest możliwa bez rozświetlenia przede wszystkim relacji interpersonalnych, czemu poświęcił poprzedni, V tom (Antropodramatyka. Nie jesteśmy samotnymi wyspami), i aksjologiczno - etycznego wymiaru człowieka. Opierając się na elementarnej intuicji aksjologicznej i etycznej oraz jej opisie przez fenomenologów, Galarowicz zasadniczo jednak nie analizuje istoty wartości, sposobu ich istnienia itp., lecz przede wszystkim pyta - idąc tropem ks. Józefa Tischnera - "jak ja wobec nich istnieję, czy je realizuję, czy się im sprzeniewierzam". Rozwija prawdę o człowieku jako arcycennym dobru oraz o sposobach jego uczestniczenia w wartościach, w szczególności zaś o etycznym stosunku do nich. Książka nie jest rozprawą akademicką, mimo że zawarte w niej rozważania są solidnie udokumentowane, lecz ma charakter eseistyczno - popularyzatorski i mądrościowy oraz została napisana "stylem Tatarkiewicza" - w sposób klarowny i komunikatywny, dzięki czemu jej czytelnikami mogą być nie tylko studenci filozofii i innych dyscyplin humanistycznych oraz nauczyciele i duszpasterze, ale także osoby, którym zależy na głębszym rozumieniu siebie i innych ludzi oraz na mądrzejszym, sensowniejszym i piękniejszym życiu.

W ostatnich zdaniach swojej książki Remi Brague przywołuje myśl z Platońskiego Timajosa: człowiek jest jak odwrócone drzewo, którego korzenie znajdują się w górze. Czy dziś, po tylekroć ogłaszanej śmierci Boga i zmierzchu metafizyki mamy jeszcze możemy mieć kotwice w niebie?

Francuski filozof bada przełomowe znaczenie kantowskiej krytyki metafizyki i kolejne etapy antymetafizycznej kampanii w dziejach zachodniej myśli, oraz jej filozoficzne, mentalne, kulturowe konsekwencje. Stawia pytania: czy ludzkość zmierza ku samodestrukcji? Czy narodziny są cudem ocalającym świat od upadku, czy raczej to samobójstwo jest, jak chce Camus, jedynym prawdziwym, poważnym problemem filozoficznym? I jakie racje metafizyczne mogą stać za wyborem przekazywania życia i powoływania nowego istnienia zamiast przerywania własnego?

Jak w każdej ze swych książek francuski filozof czerpie z doskonałej znajomości i głębokiego wyczucia myśli mistrzów swej dyscypliny, od jej antycznych korzeni do współczesności, ale mierzy się też z intuicjami największych twórców literatury pięknej: Dostojewskiego, Conrada czy Huxleya. Przywołuje Homera, Szekspira i Sartrea, trafnie i z wyczuciem odczytuje trendy we współczesnej kulturze, mentalne przemiany ostatnich stuleci i ostatnich dekad. Znakomite tłumaczenie Zofii Litwinowicz-Krutnik pozwala polskiemu czytelnikowi cieszyć się nie tylko głębią myśli francuskiego filozofa, ale także tak lubianą przez niego, subtelną grą językową, w ramach której prowadzi nas do odkrycia autentycznej, metafizycznej infrastruktury ludzkiego życia.

Ryba psuje się od głowy i dziś Kościół tylko w części przeżywa kryzys z tego powodu, że lud Boży podlega demoralizacji ze strony tego świata i poganizacji. Istotnym czynnikiem jest to, co dzieje się w umysłach biskupów i kapłanów, ich odejście od Doktryny i Tradycji, fakt, że w coraz większym stopniu podlegają protestantyzacji, judaizacji i poganizacji, fakt, że w coraz większym stopniu są bierni i nie realizują swoich podstawowych obowiązków.

Ta książka jest o złu, które dotyka tak świeckich jak i duchowych i o tym jak mu się przeciwstawić.

Nigdy jeszcze w historii ludzkości przeciętny człowiek nie cieszył się takim bogactwem materialnym, a przy tym nigdy wcześniej nie był tak niespokojny i nieszczęśliwy. Któż z nas nie zna ludzi, którzy mając wszystko, niczym się nie radują. Brak zadowolenia przenika każdy aspekt ich życia: wszystko, co posiadają, stało się dla nich ciężarem, który przynosi wprawdzie natychmiastową satysfakcję, ale ani trochę nie zbliża ich do szczęścia.

Możemy realizować swoje przyjemności, jednak żadna z nich niezależnie od swej intensywności nie jest w stanie zaspokoić pragnienia ukrytego w ludzkiej duszy. Człowiek bowiem jest stworzony do rzeczy większych.

Czy człowiek pochodzi od małpy?
Czy nauka i Pismo Święte zgadzają się w kwestii powstania życia?
Kreacjoniści – radykalni tradycjonaliści czy wrogowie Kościoła?
Czy Darwin odpowiada za obozy śmierci? Te i wiele innych pytań poruszają autorzy książki, postulując odnowę całej koncepcji nauki o Stworzeniu, prowadząc czytelnika ku ekscytującym poszukiwaniom w obrębie relacji pomiędzy stworzeniem i ewolucją, a także między wiarą i nauką. Zbyt często bowiem zarówno niewierzący, jak i katolicy przedstawiają tę relację jako konflikt „bezmyślnych” i głuchych na wszelkie argumenty fundamentalistów katolickich z jednej strony oraz odważnych naukowców i teologów z drugiej. Pomimo wypracowania rzekomo wspaniałej syntezy pomiędzy interpretacjami Księgi Rodzaju a neodarwinizmem, odnowa katolickiej nauki o Stworzeniu nie może się opierać na żadnym z uproszczonych rozwiązań. Wartościowa synteza wiary i nauki zakłada bowiem wierność oczywistemu i dosłownemu zamysłowi Księgi Rodzaju, a jednocześnie rzetelne i obiektywne spojrzenie na dane naukowe.

Życie i dzieło Boecjusza zaciekawiało i intrygowało późniejsze pokolenia. Późnośredniowieczny kalendarz z Pawii 23 października wspomina Boecjusza pod imieniem świętego Seweryna jako męczennika. Już w wieku IX Ado z Wenecji pisze w swojej kronice o Boecjuszu i Symmachu jako o tych, którzy oddali życie za katolicką wiarę. Dopiero w czasach późniejszych uczonych zaczął intrygować fakt, dlaczego Boecjusz, filozof i teolog, chrześcijanin, w ostatnim swoim dziele, stojąc w obliczu śmierci, szuka pocieszenia w filozofii. Usiłowano doszukać się w O pocieszeniu mniej lub bardziej wyraźnych aluzji do chrześcijaństwa. Wydaje się jednak, że dużo racji ma wybitny znawca Boecjusza, Henry Chadwick, gdy pisze, że O pocieszeniu, jakie daje filozofia to wyznanie wiary platonika, który ma za plecami dzieła św. Augustyna oraz Pismo święte. Jako dzieło wybitnego platonika O pocieszeniu było czytane i komentowane zarówno przez uczonych karolińskich, jak i przez myślicieli szkoły w Chartres, przez Jeana z Meun, Chaucera i Christine de Pizan. Każda epoka musi jak widać przełożyć i odczytać dzieło Boecjusza w języku swego czasu. Jestem przekonana, że to nowe polskie tłumaczenie tekstu O pocieszeniu, jakie daje filozofia znajdzie i dzisiaj swoich gorliwych czytelników.

Z Wprowadzenia Agnieszki Kijewskiej

Dla uczczenia 50. rocznicy śmierci C.S. Lewisa znany wykładowca oksfordzki dr Alister McGrath podarował nam przekonujący i definitywny portret autora słynnej serii książek o Narnii. Od ponad pół wieku Opowieści z Narnii przemawiają do wyobraźni milionów czytelników. W niniejszym opracowaniu dr McGrath odtwarza niezwykłą ścieżkę życia oksfordzkiego wykładowcy, który poświęcił życie nauczaniu literatury angielskiej najzdolniejszych studentów na świecie, a w wolnych chwilach tworzył bestsellerową serię powieści dla dzieci. McGrath wykorzystuje swoje rozległe badania i dogłębną analizę przeczytanych w porządku chronologicznym listów i archiwaliów Lewisa, aby ukazać nowy obraz jego życia. Nie wolno przegapić tego fascynującego portretu ekscentrycznego myśliciela, który stał się przekonującym, choć mimowolnym prorokiem naszych czasów.

Gdy mówimy o Lvinasie, że był uczniem Husserla i filozofem świadomości, stajemy przed problemem kilku fenomenów. Husserl, Lvinas, świadomość, relacje między nimi - to jest obszar badawczy, terra incognita, którą musimy odkryć, jeśli chcemy zrozumieć, jeśli Bóg wyposażył nas w tę filozoficzną ciekawość, która każe nam pytać i poszukiwać odpowiedzi. Ale czy ta ciekawość, drapieżna i czynna, jak i błagalne, i tęskne, oczekiwanie na zrozumienie - nie jest szczególną cechą człowieczą, wyróżniającą nas spośród innych bytów ożywionych? Ponad wszelką wątpliwość Lvinas, jego myśl filozoficzna jest silnie i chyba nieusuwalnie naznaczona jego biografią, osobistymi doświadczeniami, drogą życiową, na której został postawiony, a więc którą tylko od pewnego momentu i do pewnego stopnia sam wyznaczył. Jego żydowskość - ortodoksyjna, litewska, polska i rosyjska zarazem wyznacza formę jego świadomości i sposób ujmowania pojawiających się w niej treści poznawczych. Nie jest to więc czysta świadomość, ale czy w ogóle czysta świadomość nie jest tylko postulatem filozoficznym, swego rodzaju odpowiedzią na pragnienie poznania bezbłędnego, prawdziwie odwzorowującego rzeczywistość świadomości i tego, co poza nią? Każda świadomość wydaje się jakaś, a nasz wysiłek poznawczy jest związany zarówno z jej oczyszczaniem, by dotrzeć do rzeczy samej w sobie, jak i rozpoznawaniem prawdy, co do której chcielibyśmy, by była jednak obiektywna, a więc wolna od wszelkich subiektywizmów. O świadomości Lvinasa mówi się, że jest świadomością żydowską i z tego względu jest też świadomością moralnie nacechowaną, zmagającą się z moralnymi problemami człowieczeństwa, niejako domagającą się stałego potwierdzania tego człowieczeństwa. Ta filozofia i ta świadomość kształtowała się przecież w okresie, gdy człowieczeństwo zostało zakwestionowane. Zważmy jednak, że czas ten nie minął. Człowieczeństwo jest wciąż kwestionowane, każdy z nas może go doświadczyć, ale każdy z nas nie może być też pewny, że nigdy nie zakwestionuje go u swego brata. Dlatego sposób myślenia Lvinasa, jako szczególnie nacechowany moralnością ujawniającą dyskurs intelektualny i emocjonalny zarazem, jest wciąż żywy. Niech czytelnik zdecyduje, czy taki pozostanie?

Czy to prawda, że dziewczynki wolą kolor różowy, a chłopcy - niebieski? Dlaczego dziewczynki chętniej bawią się lalkami i pluszowymi misiami, a chłopcy - samochodzikami i robotami? Co ma większy udział w kształtowaniu tożsamości płciowej człowieka: natura czy kultura?

Światowej sławy prymatolog zabiera głos w jednej z najważniejszych dyskusji XXI wieku. Wyjaśnia podstawowe pojęcia: orientacja seksualna, płeć kulturowa (gender), płeć biologiczna, tożsamość płciowa. Następnie, posiłkując się swoim doświadczeniem w badaniach innych naczelnych (jak szympansy zwyczajne i szympansy bonobo), opisuje socjalizację człowieka, jego zachowania seksualne, narzucane każdej płci role społeczne, a także niemożliwe do osiągnięcia wzory idealnej kobiety i idealnego mężczyzny. Przekonuje, że tożsamość płciowa każdego człowieka składa się z dwóch części: płci biologicznej i kulturowej (gender). Wszystko, co robimy, odzwierciedla współgranie genów i środowiska. De Waal podkreśla przy tym, że tożsamość płciowa to temat szeroki i różnorodny, i tę różnorodność należy pielęgnować.

Jesteśmy jedynymi zwierzętami, które żegnają się w oczekiwaniu, że niedługo mogą znowu się spotkać. Jesteśmy zdolni do umysłowych podróży w czasie, dzięki czemu możemy z wyprzedzeniem przygotować się do przyszłych zdarzeń, starając się wpłynąć na to, jak będzie wyglądała przyszłość. Nasz umysł łatwo przeskakuje pomiędzy przeszłymi, teraźniejszymi i możliwymi przyszłymi wypadkami. Możemy dzięki niemu przeżywać kolejny raz przeszłe zdarzenia i wyobrażać sobie przyszłe scenariusze, nawet jeśli wcześniej nie doświadczaliśmy niczego podobnego. Robimy to nieustannie: wybiegamy myślami ku nadchodzącym wakacjom, rozkoszujemy się wizją umówionej kolacji i dumamy z niepokojem o wynikach testu. Za pomocą naszych umysłowych wehikułów czasu tkamy historię naszego życia - to, skąd pochodzimy i dokąd zmierzamy. Przezorność, czyli zdolność przewidywania zdarzeń oraz podejmowania stosownych działań, jest prawdopodobnie najpotężniejszym z naszych wszystkich narzędzi.

Atomy są niewyobrażalnie małe. Potrzeba ich aż 15 trylionów, by mogło powstać jedno ziarenko maku. W dodatku prawie nic w nich nie ma, ponieważ ponad 99,9999999999% ich zawartości stanowi pusta przestrzeń.

David J. Helfand odtwarza z pomocą atomów całą historię Wszechświata, począwszy od pierwszej mikrosekundy jego istnienia, która upłynęła 13,8 miliarda lat temu. Pokazuje, że dzięki wykorzystaniu detektorów i reaktorów, mikroskopów i teleskopów możemy odczytać opowieści zapisane w tych maleńkich drobinach i znaleźć odpowiedzi na intrygujące pytania. Czy średniowieczny modlitewnik wystawiony na sprzedaż jest autentyczny? Jaki klimat panował na Ziemi przed pojawieniem się na niej człowieka? Dlaczego wyginęły dinozaury? Zegary Wszechświata, są żywą, niezwykle interesującą opowieścią detektywistyczną o najmniejszych elementach składowych naszego świata, dzięki którym możemy odkryć tajemnice związane z wydarzeniami z zamierzchłej przeszłości, lepiej zrozumieć teraźniejszość, a nawet zajrzeć w przyszłość.

Przekroczyć siebie to bardzo autentyczna podróż w głąb siebie. Autentyczna, bo oparta na osobistych doświadczeniach drogi wiary autora, holenderskiego księdza Henriego Nouwena, w którego dorobku można znaleźć wiele bestsellerowych książek o duchowości chrześcijańskiej. Sięgając po polskie wydanie książki zatytułowanej Przekroczyć siebie. Trzy ruchy życia duchowego czytelnik ma możliwość wejść w głąb swojego życia, mierząc się z samym sobą (pierwszy krok), patrząc na swoje relacje z ludźmi (drugi krok) i w końcu odkrywając, czym jest modlitwa (trzeci krok). Nie sposób patrzeć na życie duchowe w oderwaniu od któregoś z tych kroków, autor ukazuje jak wzajemnie się uzupełniają.

Warto zmierzyć się z osamotnieniem, wrogością czy złudzeniami tak, aby je zrozumieć i wyjść z przytłaczających nas barier ku życiu w wolności życia duchowego. Ta książka, oparta o refleksje i życiowe doświadczenia, jak również ogromne bogactwo duchowości chrześcijańskiej prowokuje człowieka do świeżego spojrzenia na swoje życia, dlatego powinna trafić w ręce wielu osób, niezależnie od wieku, stanu czy zawodu.

Głównymi bohaterami Wprawki są św. Tomasz z Akwinu i Charles S. Peirce. Akwinata reprezentuje filozofię klasyczną w jej chrześcijańskiej odsłonie. W podręczniku nie ma nic na temat metafizyki Akwinaty, czego wcześniej nie powiedzieli by inni znani autorzy, niemniej faworyzowana przez nas interpretacja myśli Tomasza - z ideą stworzenia w jej sercu - odcina się od typowo szkolarskich przedstawień i skupia na teologii, podkreślając anagogiczny charakter metafizycznej konstrukcji Doktora Anielskiego.

Charles S. Peirce znany jest jako wybitny logik, twórca semiotyki, ojciec pragmatyzmu, a nawet jako filozof nauki, który idee rozpowszechnione w XX wieku sformułował ponad sto lat wcześniej. Jednak metafizyczny system Peirce'a, w którym idee naukowe, logiczne, estetyczne i religijne tworzą spójną całość, wymaga jeszcze dociekliwej pracy badaczy. W niniejszej prezentacji kładziemy nacisk na klasyczny wymiar myśli Amerykanina. Uważnego czytelnika jego pism zadziwia to, że jego nowoczesne(tj. nowożytne) podejście filozoficzne przyniosło "klasyczne" owoce, które ukazane z zaskakującej perspektywy wydają się bardzo atrakcyjne.