Teologia

Monografia ks. Tadeusza Borutki podejmuje analizę wpływu postmodernizmu na religijność oraz życie społeczne współczesnego człowieka, uwzględniając perspektywy teologiczne i socjologiczne. W pierwszym rozdziale ukazano historyczny rozwój postmodernizmu, jego podstawy ideologiczne oraz konsekwencje dla życia społecznego i religijnego. Kolejne rozdziały koncentrują się na omówieniu dogmatów postmodernizmu, takich jak relatywizm moralny i religijny, konsumpcjonizm oraz hedonizm, a także ich wpływu na kryzys wiary i religijności. Szczególną uwagę poświęcono zagrożeniom związanym z neopogaństwem, indywidualizacją wiary oraz subiektywnym przeżywaniem duchowości. Zwieńczeniem pracy jest analiza modelu nowej ewangelizacji, obejmującego dialog zbawienia, inkulturację oraz świadectwo wiary. Monografia podkreśla znaczenie odnowy Kościoła i duszpasterstwa w odpowiedzi na współczesne wyzwania.

"Aby odwiedzić Jezusa w tabernakulum, trzeba zdobyć się przede wszystkim na wykrojenie sobie na to choćby kwadransa, trzeba wyszarpnąć się z ciągle na nas napierających, bardziej lub mniej potrzebnych zajęć i ewentualnie uzgodnić czas wyjścia do Jezusa ze swoimi domownikami. Trzeba więc przemóc się i zrezygnować z tej czy innej rozrywki" - pisze na wstępie autor broszurki.

W tej małej książeczce czytelnik znajdzie praktyczne podpowiedzi, dlaczego warto przychodzić na modlitwę przed tabernakulum i jak odkrywać prostotę modlitwy przed Najświętszym Sakramentem.

Monastycyzm egipski stanowi ogromny obszar badawczy; tak rozległy, że ci, którzy poświęcili się uprawianiu tej tematyki, nawet po wielu latach studiów mają świadomość, że ciągle nie znaleźli odpowiedzi na wszystkie pytania, jakie przychodziły im do głowy w czasie czytania źródeł. Dzieje się tak, gdyż poznanie i zrozumienie początków tego, tak ważnego dla chrześcijaństwa, zjawiska wymaga wędrowania różnymi badawczymi ścieżkami, uwzględniania wielorakich czynników, które ukształtowały monastycyzm. Ponadto, rzecz ze wszech miar cudowna, jesteśmy w posiadaniu ogromnej liczby różnorodnych źródeł pozwalających usłyszeć mnichów, dowiedzieć się, jak żyli, jak organizowali swoje wspólnoty, jak oddziaływali na ludzi świeckich, jakie były ich relacje z Kościołem hierarchicznym. Znalezienie odpowiedzi na jedno pytanie najczęściej rodzi następne, przeczytanie jednego tekstu zmusza do sięgnięcia po dalsze. Lektury podejmowane w przeszłości nie wystarczają, trzeba wracać do bibliotek, gdyż wydano nowe źródła, nowe studia.

Dokładnie taka jest w tej chwili moja sytuacja. W 2014 r. Benedyktyni Tynieccy opublikowali moją książkę Drugi dar Nilu, czyli o mnichach i klasztorach w późnoantycznym Egipcie, w której zawarłam wyniki licznych lektur i własnych badań. Dziś niewiele bym w niej zmieniła (a jeszcze mniej usunęła), ale wiem za to, co trzeba do niej dodać, gdyż praca następnych lat powiększyła moją wiedzę, uwrażliwiła na problemy, nad którymi się w Drugim darze Nilu tylko prześlizgnęłam. Pisząc tę książkę, chcę poświęcić więcej miejsca, niż to czyniłam poprzednio, „rzeczywistości rzeczywistej”, a więc charakterystyce miejsc, w których mnisi się osiedlali, ich pożywieniu i ubraniu, organizacji wspólnot, relacji między braćmi, pracy, modlitwom (rzeczywistym, a nie tylko wymyślonym przez autorów tekstów liturgicznych).

Severyn Askhenazy (ur. 1936) - w swojej kolejnej (po "Mieczach Watykanu") książce zastanawia się nad kondycją żydowstwa. W Kim jesteś Żydzie? Opisuje najbardziej charakterystyczne, ale też te najbardziej pożądane cechy narodu w historii i współcześnie. Zajmuje się żydowską szczodrobliwością, religią, obyczajami, żydowską duszą ale też żydowskim humorem. Slowem pisze o tym co wyróżnia naród żydowski na tle innych, jednocześnie zaś wskazuje na najważniejsze cechy, o które Żydzi powinni dbać, by nadal być Żydami. Książka nie jest jednak wyłącznie skierowana do odbiorcy żydowskiego, nawet odwrotnie, ona ma przede wszystkim pokazać cechy żydowskie innym, w tym również takim, którzy historią i kulturą żydowską się do tej pory nie interesowali. Jak pisze w przedmowie Askhenazy: Kim jesteśmy my, Żydzi? Od ponad ćwierć wieku szukam odpowiedzi na to pozornie naiwne pytanie. Osobiście nie znam ludu, który równie często pytałby sam siebie o to, co to znaczy być jego członkiem, z czego wynika poczucie zakorzenienia w rodzimej ziemi, i jak się to ma do sytuacji, gdy własna ojczyzna na dwa tysiące lat zniknęła z mapy świata. Co decyduje o przynależności do tej nieistniejącej macierzy? Geny? Kultura? Język? A może tradycja? Z pewnością każdy z tych czynników ma znaczenie, ale nadal to nie wszystko.

Wpatrując się w ikonę Trójcy Świętej Rublowa, możecie osiągnąć level master życia małżeńskiego
Dlaczego ikona Rublowa symbolicznie przedstawiająca Trójcę Świętą od wieków uznawana jest za jedno z najbardziej tajemniczych i fascynujących dzieł sztuki? Ponieważ w kompozycji, kolorystyce i przedstawionych gestach oraz motywach artysta ukrył kilkadziesiąt symboli będących genialną opowieścią o miłości Boga do ludzi. A dla ks. Krzysztofa Porosło to punkt wyjścia do opowieści o miłości człowieka do człowieka o narzeczeństwie i małżeństwie.

Po trylogii „Świat Chrystusa” doczekaliśmy się dopełnienia serii poprzez opowieść o działalności pierwszych siewców naszej wiary – Apostołów. Zgodnie z poleceniem Zbawiciela rozeszli się oni po Jego śmierci po krańce Ziemi. Tak też prowadzi nas Autor; od dalekich Chin po Galię i Irlandię, koncentrując się rzecz jasna na starożytnym Rzymie. Apostołowie nauczali w trudnych warunkach, narażeni na wielkie niebezpieczeństwa, nieraz przeganiani, nieraz nawet więzieni albo zgoła uśmiercani. Ale zasiane ziarno szybko kiełkowało, wschodziło i wiara chrześcijańska rosła coraz bujniej, nieustannie przybywało wspólnot pierwszych wyznawców.

Nauczanie Jezusowe miało też zupełnie inny stosunek do ówczesnej organizacji społeczeństwa, w tym było mocno krytyczne wobec coraz bardziej rozwiązłych obyczajów, nie uznawało niewolnictwa, głosiło godność każdego człowieka jako dziecka Bożego. Dzieło prof. Roszkowskiego uzmysławia, jak ciężkie zadanie mieli Apostołowie, nawracając pogan.

Dzieło Profesora jest unikatowym w skali światowej ujęciem początków chrześcijaństwa. Bogato ilustrowane.

Cztery przypowieści i jedno pokrzepiające przesłanie

Co jest istotą Ewangelii?
Jakim określeniem można wyrazić jej myśl przewodnią?
Co stanowi syntezę Jezusowego nauczania?
Ojciec Michał Legan na każde z tych pytań odpowiada jednym słowem: miłosierdzie. To ono jest kluczem otwierającym drzwi do zrozumienia przesłania Chrystusa, który „przyszedł, aby szukać i zbawić to, co zginęło”. By przybliżyć czytelników do centrum Dobrej Nowiny, autor rozważa Łukaszowe przypowieści: o miłosiernym ojcu, zaginionej owcy, zgubionej drachmie i miłosiernym Samarytaninie. Kontemplując ich treść, odkrywamy, że Bóg nigdy nie przestaje na nas czekać i stwarza nas na nowo swoim przebaczeniem.

Czy dzisiaj potrzebujemy Dziesięciu Przykazań? Jak powinniśmy je interpretować w obliczu radykalnych zmian społecznych i religijnych? W dobie nowych technologii, które zalewają współczesnego człowieka, w czasach, w których nawet osoby regularnie uczestniczące w życiu Kościoła nie znają prawd wyznawanej przez siebie wiary? Fabio Marchese Ragona przedstawia nam dogłębna analizę Dekalogu podjętą przez dziesięciu kardynałów, pochodzących z różnych stron świata i mających odmienne doświadczenia duszpasterskie. Hierarchowie podejmują refleksje nad przykazaniami, które Bóg podyktował Mojżeszowi – abyśmy mogli ponownie odkryć kodeks moralny, który od niepamiętnych czasów stanowi fundament wiary dla wyznawców chrześcijaństwa i judaizmu.

Monografia jest pierwszą na naukowym rynku wydawniczym publikacją w całości poświęconą problematyce niemieckojęzycznego transferu stylu poezji Cypriana Norwida. Na podstawie przeprowadzonej analizy serii translatorskich wybranych utworów Autor przedstawia i opisuje owocne strategie tłumaczenia głównych kategorii stylu poetynp: ironii, paraboliczności, hieratyczności i neologiczności. Z podjętych badań wyciąga wnioski, które mogą być użyteczne dla potencjalnych tłumaczy Norwida, oraz konkluzje bardziej ogólne - przydatne teoretykom, dydaktykom i krytykom przekładu poetyckiego zainteresowanym zagadnieniem przenoszenia w inny obszar językowy znaków stylowości liryki. Sformułowana w książce translatologiczna koncepcja stylu artystycznego nie tylko dostarcza wiedzy o tym, czym on jest jako kategoria lingwistyki tłumaczenia wiersza, lecz pomaga również zrozumieć wypróbowany w części analitycznej sposób badania relacji wiążącej styl przekładu ze stylem oryginału. Tomasz Żurawlew jawi się w swojej książce jako badacz samodzielny i dojrzały. Dowodem owej dojrzałości są dla mnie najpierw decyzje metodologiczne. Nie chcąc bowiem przekraczać granic swej macierzystej dyscypliny badawczej, którą jest językoznawstwo, Autor zdecydował się na to, by swą refleksję translatologiczną skierować w stronę stylistyki, co od razu okazało się gestem śmiałym i nowatorskim - na tle współczesnych nam badań nad przekładem, inspirowanych tzw. "zwrotem kulturowym". Sformułowana przez Tomasza Żurawlewa translatologiczna koncepcja stylu artystycznego wydaje się inspirująca i ciekawa - na nowo osadza badania przekładoznawcze w obszarze filologii i nowocześnie pojmowanej pracy z tekstem oraz dobrze łączy różne tradycje badań nad przekładem. Autor od pierwszych stron prezentuje się nam jako biegły norwidolog i znawca problematyki stylu, ogarniający swym spojrzeniem zarówno polskie, jak i niemieckie prace z tego zakresu. Co więcej: proponuje innowacyjne sposoby badania relacji pomiędzy stylem oryginału i przekładu, pokazując - w drugiej części rozprawy - praktyczne zastosowanie wypracowanych przez siebie narzędzi badawczych. Otrzymaliśmy pracę znakomitą - nie tylko rzetelną, ale i nowatorską - dotyczącą sposobów przenoszenia w obszar języka i kultury niemieckiej dzieł jednego z najwybitniejszych polskich poetów. Z recenzji prof. dr. hab. Wojciecha Kudyby Tomasz Żurawlew - językoznawca i germanista, adiunkt afiliowany przy Instytucie Językoznawstwa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Członek Komisji Etyki Komunikacji Polskiej Akademii Umiejętności, Stowarzyszenia Germanistów Środkowej Europy oraz rady naukowej serii Religion - Kultur - Wissenschaft w wydawnictwie PETER LANG. Prowadzi badania z zakresu idiolektu pisarzy, językowego obrazu świata w poezji i frazeologii, etyki słowa oraz przekładu literackiego.

Książka Miłość Chrystusa przynagla nas jest zapisem rozmów ks. Rafała Olchawskiego z trzema księżmi archidiecezji lubelskiej: ks. Zdzisławem Zającem, ks. Grzegorzem Drausem i ks. Wojciechem Stasiewiczem, których łączy szczególna więź prezbiteratu, a także bardzo osobiste i bogate doświadczenia pracy duszpasterskiej na Ukrainie. Ukraina ks. Zdzisława to Ukraina czasu pokoju i początku przemian po upadku Związku Radzieckiego, podnosząca się z szarzyzny komunizmu. To przede wszystkim Berdiańsk, miasto położone nad Morzem Azowskim, obecnie znajdujące się w rękach Rosjan. To tu przez niemal 18 lat (od 1997 do 2015 roku) ksiądz służył ludziom jako duszpasterz.

Są takie pytania o Chrystusa, które mimo upływu wieków nie przestają nurtować ludzi, którym Jego historia nie jest obojętna: Czy Jezus twierdził, że jest Bogiem? Czy Jego obraz opisany przez ewangelistów odpowiada rzeczywistości historycznej czy też został stworzony przez pierwsze wspólnoty wierzących? Czy Nazarejczyk wypełnił żydowskie proroctwa o Mesjaszu? Czy był On rzeczywiście Synem Ojca, czy raczej oszustem bądź szaleńcem?

Brant Pitre, wybitny biblista, w przystępny i wciągający sposób przywołuje dowody na wiarygodność Ewangelii. Wyjaśnia, za kogo Jezus uważał samego siebie, rzucając jednocześnie światło na żydowskie korzenie Jego tożsamości. Korzysta przy tym z najnowszych opracowań badaczy Nowego Testamentu, zapomnianych fragmentów starożytnych manuskryptów, a także z pism wczesnych ojców Kościoła.

Mary Ruth Swope pokazuje w tej książce jak pomagać naszym dzieciom, wnukom i innym drogim nam osobom przez wspieranie ich potężną Bożą mocą codziennych błogosławieństw dotyczących najważniejszych spraw ludzkiego życia, takich jak:

bezpieczeństwo i spokojny sen;
mądrość w podejmowaniu decyzji;
pomyślność we wszystkim, co naprawdę potrzebne;
odwaga w mierzeniu się z lękami i przeszkodami stawianymi przez świat; dobre zdrowie przez całe życie.

Ojciec Angelico Maria Moccia, franciszkanin i egzorcysta, w rozmowie z ks. Marcello Stanzione przedstawia katolickie nauczanie o walce duchowej, o przyczynach i skutkach demonicznych ataków oraz o sposobach ich przezwyciężania. Dzieli się doświadczeniami z posługi egzorcysty, wskazując środki wzmacniające duchową odporność. Ks. Marcello Stanzione, autor ponad 200 książek, jest założycielem Katolickiego Stowarzyszenia Rycerstwa Świętego Michała Archanioła, promującego duchowość i kult aniołów.

Publikacja znanego jezuity i kierownika duchowego o. Józefa Augustyna SJ to zbiór rozmów i artykułów z lat 2023-2024, kontynuujących tematykę z książki Intymna więź z Bogiem. Autor porusza trudne kwestie współczesnego kryzysu Kościoła, takie jak nadużycia, odejścia księży z kapłaństwa czy walka z krzyżem, a także omawia ważne aspekty życia duchowego: rozeznawanie, miłosierdzie, powołanie czy pokorę. Analizuje wychowanie dzieci w obecnych realiach oraz odnosi się do papieskiej deklaracji Fiducia supplicans.

Kwestie dyskutowane o mocy Boga ukazują się jako 28. tom "Dzieł wszystkich Tomasza z Akwinu". Teksty powstały najprawdopodobniej w latach 1265–1266, w czasie pobytu autora w Rzymie. Św. Tomasz miał wtedy około 40 lat i był już dojrzałym badaczem i doświadczonym pedagogiem. Forma dzieła wiąże się z jednym z podstawowych sposobów prowadzenia zajęć uniwersyteckich w średniowieczu, jakim była dysputa, a jej wynikiem – tytułowe „kwestie dyskutowane” (quaestiones disputatae). Ta rozbudowana debata na zaproponowany temat była następnie opracowywana i konkludowana przez „mistrza” odpowiedzialnego za całość. Był to poniekąd odpowiednik zajęć seminaryjnych we współczesnym systemie kształcenia. Pod względem treści dzieło można podzielić na dwie części. Sześć pierwszych kwestii wiąże się bardziej bezpośrednio z zagadnieniem mocy Boga, cztery pozostałe należą do teologii trynitarnej. Obecny tom zawiera pierwsze cztery z dziesięciu kwestii: O mocy Boga (skupiona wokół Bożej wszechmocy), O mocy rodzenia (związana z pytaniem o zrodzenie Syna Bożego), O stworzeniu (rozważająca różne aspekty tej podstawowej relacji Boga do świata) oraz O stworzeniu nieuformowanej materii (nawiązująca do filozoficznego rozróżnienia na materię i formę).

Znamy historię Jezusa – słuchaliśmy jej i czytaliśmy ją wiele razy. Warto jednak ponownie po nią sięgnąć, ponieważ Pismo Święte zawsze ma nam coś nowego do powiedzenia. Poszczególne etapy wędrówki śladami Chrystusa wiążą się z Ziemią Świętą, gdzie to wszystko się wydarzyło. Komentarze do nich powstawały na bieżąco w trakcie licznych pielgrzymek autora, a później otrzymały bardziej szczegółowe opracowanie i stały się bazą dla medytacji w ramach Radiowo-Internetowego Studium Biblijnego.

Być może więc słowa odnoszące się do następujących po sobie etapów drogi z Jezusem Chrystusem staną się inspiracją dla nowych pielgrzymów i dla ich medytacji. Książka inauguruje nową serię wydawniczą pt. Biblioteka Kręgu Biblijnego.

Duchowni, z czego nie zawsze zdajemy sobie sprawę, także zmagają się ze stresem, samotnością, poczuciem braku sensu wykonywanej posługi, a w konsekwencji wypaleniem zawodowym. Bycie młodym księdzem w Polsce na początku XXI wieku jest wyzwaniem szczególnie trudnym, bo uwikłanym w relacje z często nieprzychylnym otoczeniem. Książka Agnieszki Janiak Młody ksiądz wobec wyzwań komunikacyjnych ma za zadanie polepszyć życie kapłanów, którzy wchodząc w nowe dla nich role, potrzebują wsparcia i praktycznych porad.

Autorka z uwagą przygląda się przede wszystkim temu, co bywa zaniedbywane lub pomijane w kontaktach między kapłanem a wiernymi oraz między samymi kapłanami. Radzi, jak słuchać i jak unikać konfliktów. Pierwsza część książki, Pomóc sobie, zawiera wskazówki dotyczące szeroko pojętej komunikacji oraz sposobów radzenia sobie z parafialną codziennością i przytłaczającymi obowiązkami.

W drugiej, Pomóc innym, autorka podpowiada, jak budować relacje z parafianami w najtrudniejszych momentach ich życia: podczas choroby, umierania i żałoby. Pokazuje, jak oswoić lęk przed śmiercią.

Wydanie: dwujęzyczne

W 2025 r. przeżywać będziemy w Gnieźnie dwie szczególnie ważne rocznice, mija bowiem tysiąc lat od koronacji Bolesława Chrobrego, a następnie jego syna Mieszka II Lamberta na królów Polski. Nie byłoby tego historycznego wydarzenia, gdyby nie to wszystko, co je bezpośrednio poprzedzało. Jak zapisano w uchwale Sejmu Rzeczypospolitej w sprawie ustanowienia roku 2025 Rokiem Milenium Koronacji Dwóch Pierwszych Królów Polski w Gnieźnie: „Koronacje te nie byłyby możliwe, gdyby nie szereg ważnych wydarzeń, począwszy od legendarnego założenia Gniezna przez Lecha, poprzez Chrzest Polski, męczeńską śmierć Świętego Wojciecha i powstanie pierwszego arcybiskupstwa, a na Zjeździe Gnieźnieńskim skończywszy” (M.P. 2024 poz. 743). Nie da się zrozumieć historii Polski bez odniesienia nie tylko do wody Chrztu, ale także do męczeńskiej krwi św. Wojciecha. Z tego względu jestem wdzięczny panu Arno Giese za to, że zdecydował się na ponowne wydanie niezwykłej książki, którą jest „Kurier kardynała”. To szczególna opowieść o skromnym człowieku Urbanie Thelenie, który w obliczu barbarzyństwa II wojny światowej zachował się jak należy. Choć jako podoficer Wehrmachtu był częścią armii okupanta, to jednak sumienie nakazało mu okazać wewnętrzny sprzeciw. Ryzykując własne życie, zgodził się pełnić szczególną misję jako tajny kurier kardynała Adolfa Bertrama, a także – mając jego upoważnienie – ratował Najświętszy Sakrament przed profanacją. W historii zapisał się jednak szczególnie jako ten, który dzięki swej odwadze uratował relikwie św. Wojciecha. Mam nadzieję, że ponowne wydanie książki „Kurier kardynała” pozwoli jeszcze większej liczbie osób poznać historię tego niezłomnego Niemca, a jego świadectwo będzie kolejnym ważnym elementem polsko--niemieckiego pojednania. Historia relacji między naszymi narodami sięga Zjazdu Gnieźnieńskiego, w czasie którego cesarz Otton III oddał hołd relikwiom św. Wojciecha. Choć na przestrzeni wieków nasze sąsiedzkie stosunku różnie się układały, to za szczególny znak należy uznać, że w najczarniejszej godzinie naszej wspólnej historii, to właśnie Niemiec ponownie okazał głęboki szacunek temu Świętemu.

Późno Cię umiłowałem

Późno Cię umiłowałem, Piękności tak dawna, a tak nowa, późno Cię umiłowałem.

W głębi duszy byłaś, a ja się po świecie błąkałem i tam szukałem Ciebie, bezładnie chwytając rzeczy piękne, które stworzyłaś. Ze mną byłaś, a ja nie byłem z Tobą.

One mnie więziły z dala od Ciebie – rzeczy, które by nie istniały, gdyby w Tobie nie były.

Zawołałaś, krzyknęłaś, rozdarłaś głuchotę moją. Zabłysnęłaś, zajaśniałaś jak błyskawica, rozświetliłaś ślepotę moją.

Rozlałaś woń, odetchnąłem nią – i oto dyszę pragnieniem Ciebie. Skosztowałem – i oto głodny jestem, i łaknę. Dotknęłaś mnie – i zapłonąłem tęsknotą za pokojem Twoim.

Święty Augustyn, Wyznania
(przeł. Z. Kubiak, Warszawa 1982)