Poezja

Kim naprawdę był ksiądz-poeta, który uczył nas, by "spieszyć się kochać ludzi"?
Reporterka Magdalena Grzebałkowska rzuca nowe światło na postać księdza Jana Twardowskiego. Dzięki nieznanym zapiskom i relacjom pozwala poznać człowieka pełnego sprzeczności i tajemnic, kryjącego się za uśmiechem i skromnością. Dlaczego mimo wielu przyjaciół czuł się tak samotny? Jaką rolę w jego życiu odgrywały kobiety? Czy da się usprawiedliwić jego długoletni kontakt z funkcjonariuszem SB?
To nie jest kolejna biografia. To poruszająca opowieść o człowieku, który przez całe życie uciekał od etykietek: poety, księdza i samotnika, który pragnął bliskości. Ksiądz Paradoks pokazuje, jak skomplikowane mogą być losy tych, którzy wychwalają prostotę życia.

Magdalena Grzebałkowska - ukończyła historię na Uniwersytecie Gdańskim, od kilkunastu lat jest reporterką "Gazety Wyborczej". Autorka bestsellerowych i entuzjastycznie przyjmowanych książek, m.in. biografii Beksińscy. Portret podwójny i Dezorientacje. Biografia Marii Konopnickiej. Mieszka w Sopocie.Magdalena Grzebałkowska

Alicja Stępień absolwentka Akademii Ekonomicznej, ukończyła surdopedagogikę. Pracowała w księgowości i w szpitalu na dziecięcym oddziale Nefrologii. Przez kilkanaście lat była surdopedagogiem dziecięcym. Zajmowała się dorosłymi z Zespołem Downa i autyzmem. Jako instruktor rekreacji prowadziła zajęcia relaksacyjne. Przez pewien czas studiowała medycynę chińska. Miała styczność ze śpiewem, tańcem, akademią sztuk pięknych, aktorstwem i turystyką. Szerszemu gronu dała się poznać od wczesnej młodości jako siatkarka pierwszoligowego zespołu. Czy to wszystko nauczyło ją wrażliwości na drugiego człowieka? Sama o sobie mówi, że "W latach 90-tych dostałam dar głębszego poznania człowieka i życia. Pod wpływem natchnień zaczęłam pisać wiersze, które niosą przesłanie i siłę do wzrostu rozumu, serca i ducha. Pokazują drogę i dają światło do dobra, pokoju i miłości". Pani Alicja pisze jednak wiersze w niezwykły sposób. Przez wiele lat zajmowała się niesłyszącymi a dzisiaj sama doświadcza braku innego zmysłu, zmysłu wzroku. Jest osobą niewidzącą. Zapisuje więc swoje wiersze w myślach. Recytuje z pamięci. Nie jest to jednak największy fenomen Poetki. Nie będąc teologiem, prostymi, bardzo skondensowanymi słowami tłumaczy ważne zagadnienia wiary, miłości i nadziei. Jej wiersze, jak w soczewce skupiają się wokół najważniejszego przykazania, które Jezus nazywa swoim i nowym: "Przykazanie nowe daję wam, abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem; żebyście i wy tak się miłowali wzajemnie". Zwraca więc uwagę na to, co najistotniejsze w budowaniu lepszego świata.

Tom Potrzebne do szczęścia jest jak niezbędnik w szkole życia, w której radość miesza się z cierpieniem, a gdy mowa o miłości, mowa także o jej siostrze - samotności... Nienachalnym nauczycielem w tej szkole jest pewien kochający ludzi, drzewa i biedronki ksiądz.
W świecie, w którym pośpiech zastępuje życie, a gadżet - człowieka, wyciszenie i namysł są jak udzielenie sobie samemu pierwszej pomocy. Zatrzymaj się, przysiądź z księdzem Twardowskim pod drzewem w parku i pomyśl z nim, czego potrzebujesz do szczęścia. Nie zapomnij uśmiechnąć się do sąsiada lub sąsiadki z ławki obok.

Lektura zebranych w niniejszym tomie wierszy nie tylko daje do myślenia, ale ofiaruje dość deficytowe dziś wytchnienie. Krótka forma, błyskotliwość spojrzenia, głębia wejrzenia, wartka dynamika krótkich i precyzyjnych fleszy i ogromny dystans bez pogardy i odrzucenia rzeczywistości Duch kontemplacji, właściwy zebranym tu wierszom, uczy uważności na najmniejsze nawet detale świata i ich odbicia w naszym ludzkim doświadczeniu. Poeta staje się przewodnikiem po oglądaniu świata.

Ten tomik jest zbiorem poezji religijnej znakomitej krakowskiej poetki Justyny Chłap-Nowakowej. Zawiera wybór wierszy o takiej właśnie tematyce, opublikowanych we wcześniej wydanych tomikach poezji, ale czytelnik znajdzie tu również nowe, niepublikowane dotąd utwory.

Wiersze opisujące przyrodę i okolice Beskidu Wyspowego i Zachodniego zostały zilustrowane przez uczniów Zespołu Szkół Miejskich nr 1 w Mszanie Dolnej. Skierowane są „Dla Dzieci i dla tych, którzy Dziećmi byli”.

Dzieła rodzą się we wnętrzu człowieka. Potrzebują się tylko ujawnić. Nie ma dobrego czasu na wiersz. Przynajmniej ja go nie mam. Piszę, kiedy mnie coś przynagla. A jeśli nie zapiszę, gubię wiersz. Jeśli więc wiersz, to teraz.

Skorzystałam więc z uprzejmości wydawnictwa Rozpisani i ofiarności mego nadwornego grafika Zbyszka Karaszewskiego i Janusza Olecha, jak również z hojności Joanny, amatorki moich wierszy, by kolejnym, trzynastym już tomikiem rozważań o Bogu, serdecznie zaprosić moich Czytelników do takiego poetyckiego kącika.

Wprawdzie w tych dniach od przedstawicielki młodszego pokolenia usłyszałam, że moje piosenki, (bo czasem je pisuję) są staroświeckie i przeraziłam się, że może te wiersze też? Ale ponieważ dotyczą szukania Boga, a ja ? jak kiedyś wyraziłam nadzieję ? maczam pióro w atramencie Ducha Świętego, to pocieszyłam się, że przecież Duch Święty nie może być staroświecki.

Wszystkie umieszczone tu wiersze zrodziły się w roku 2023. Powtarzam tylko kilka dawnych, które zaczerpnęłam z niedostępnych już dziś tomików.

Obecny tomik stanowi kontynuację trzech pozycji wydanych przez oficynę Rozpisani ‒ Spotkania z Jezusem (2017), ON jest wszystkim (2018) i Rozmyślania pasyjne (2020). I podobnie jak te trzy tytuły kieruje uwagę w stronę Boga i tajemnic, jakie nas w życiu otaczają.
W Tak sobie myślę, Panie… próbuję wyrazić wątpliwości, niepokoje i tęsknoty dopadające ducha, kiedy się zaduma. Przeważają tu refleksje zapisane w latach 2018–2019, a tylko wyjątkowo sięgam do kilku wierszy publikowanych wcześniej, a dziś trudno dostępnych.
Ponieważ problemów w życiu jakoś nigdy nie ubywa, mam nadzieję, że nieraz się jeszcze zamyślę i być może wypłynie spod pióra garść nowych wierszy, którymi zapragnę się podzielić.

Niniejszy tomik narodził się z idei wznowienia tytułu NAD KARTAMI EWANGELII i dlatego jego pierwsza część, zatytułowana słowami zapożyczonymi od Romana Brandstaettera „Nad brzegami Ewangelii”, składa się z wierszy w większości przedrukowanych właśnie z tego zbioru. Nie mogłam jednak oprzeć się pokusie, by nie skorzystać z okazji i nie wzbogacić tej wersji o trochę wierszy z tomików znacznie starszych i całkiem niedawnych, a wszystkich już wyczerpanych i zgodnie określonych w Internecie jako „produkt niedostępny”. Jednak żeby tak skomponowany na nowo wybór wierszy nie wypadł za gruby, usunęłam kilkanaście wierszy w nim publikowanych w 2020 roku, a na ich miejsce wstawiłam inne.
W drugiej części, noszącej tytuł „W stronę Boga”, do wierszy nowych, nigdy nie publikowanych, także dorzuciłam trochę dawnych.
Muszę też przeprosić za ewentualne nieporozumienia, jakie mogą wyniknąć z tego powodu, że kilka wierszy skróciłam, kilka po przemyśleniu trochę zmodyfikowałam, a kilku nadałam inny tytuł.
Właściwie wszystkie te wiersze powstawały z inspiracji Ewangelią. Dlatego pozwolę sobie powtórzyć tu fragment słowa wstępnego ze wspomnianego wydania „Nad kartami Ewangelii”, bo jest ono w pełni aktualne w odniesieniu do niniejszego wyboru:
„Od wielu już lat codziennie rano czytam Ewangelię i stale znajduję w niej coś nowego. Niemal każdy epizod mnie inspiruje, każe się zatrzymać, zmusza pióro do zapisania napływających myśli. Nazbierało się tych refleksji już tak dużo, że pomyślałam, iż przyszedł czas, aby je zebrać i podzielić się nimi z Czytelnikami”.

Ks. Jerzy Klinger jest znany jako jeden z najwybitniejszych współczesnych teologów prawosławnych i najgłębszych myślicieli naszego czasu. Jego podstawowa praca Geneza sporu o epiklezę. Eschatologiczny a memorialny aspekt Eucharystii w kanonie pierwszych wieków (Warszawa 1969, Ch. A. T., ss. 224) i liczne rozproszone artykuły, wydane pośmiertnie w zbiorze O istocie Prawosławia. Wybór pism (Warszawa 1983, PAX, ss. 545+3 nbl), oraz jedyna praca filozoficzna Struktura estetyczna dzieła poetyckiego („Kwartalnik Filozoficzny” (22) 1994, z. 1–2, s. 133–209) zapewniły ks. Klingerowi trwałe miejsce w historii teologii. W powojennej polskiej literaturze teologicznej niewiele mamy prac tego poziomu i rozmachu (o. Jacek Salij). Mniej natomiast znany jest ks. Klinger jako poeta. Zaczął pisać wiersze w 1934 roku, najpierw po polsku, a rok później po rosyjsku. Miał wtedy szesnaście lat. Debiutował w 1937 roku zbiorem poezji rosyjskiej. Zaczyna też publikować w czasie studiów poezje w języku polskim w almanachu Koła Polonistów, w „Promie” i w innych czasopismach, po wojnie w „Życiu Literackim”. Do końca życia pisał poezje w dwóch językach – polskim i rosyjskim – co należy traktować jako owoc Jego drogi życiowej. W latach 1941–1961 nie pisał poezji w języku rosyjskim, a wyłącznie po polsku, natomiast w ostatnich latach życia (1969–1975) pisał prawie wyłącznie w języku rosyjskim.

Poprzez poezję ukazuję, jakie miejsce zajmuje w moim życiu Bóg. Uczucia religijne towarzyszą modlitwie osobistej, która często wypływa podczas adoracji z głębin mojej duszy i pokoju serca, kiedy przebywam sam na sam ze Stwórcą.

Pragnę okazać Bogu moją miłość, wdzięczność, ufność, przywiązanie i nadzieję. Żyjąc na tej ziemi, często spoglądam w niebo i pamiętam mądre słowa – „czas szybko ucieka – w i e c z n o ś ć czeka”. A będzie ona taka, na jaką sobie zapracujemy.

Przedstawiamy tomik poezji Anny Kaik.

Oddaję do rąk Czytelnika zbiór wierszy zdominowanych tematem Bożego Miłosierdzia. Bardziej są to jednak modlitwy, rozmowy z Bogiem i natchnienia Boże usłyszane w sercu, zapisane w poetyckiej formie, bo przecież jak lepiej oddać zachwyt nad miłosierdziem Boga? Utwory te dotyczą nie tylko słynnego obrazu „Jezu, ufam Tobie”, ale wielu spraw, jakie przeżywamy, choć druga część skupia się przede wszystkim na pięknie samego obrazu i przeżyciach, jakie rodzą się z jego kontemplacji.

ze wstępu
Ks. Mariusz Bernyś

Książka-tomik poezji to subtelne i wyjątkowe refleksje s. Urszuli Michalak na temat Wielkiego Postu i całego okresu Paschalnego.

take flight Piotra Wiesława Rudzkiego to nade wszystko swoisty, rozpisany na etapy i stacje (11 ich) mały podróżny poemat. […] Rudzki swój poetycki reportaż nasyca lokalnym konkretem, sytuując go zarazem w uniwersalnej przestrzeni bosko-ludzkich oczekiwań i celów. To również swego rodzaju mały traktat antropologiczny, w którym wyjściową frazę stanowi apostrofa wypowiadająca zachwyt nad darem istnienia, darem podróży, darem wyrażania, a przenika je wszystkie wezwanie do tego, by „wysoko” był „człowiek”! Utwór gdańskiego poety jest zapisem owej tęsknoty-wyzwania i poetycką nań odpowiedzią [fragment posłowia].

Kazimierz Nowosielski

Miłość uwierzy przyjaźń zrozumie. Zapiski z poetyckiego pamiętnika to publikacja pod wieloma względami wyjątkowa. Składa się na nią tomik i dwie płyty. Książka jest wyborem bardzo osobistych wierszy oraz wypowiedzi Jana Twardowskiego. Każdy wiersz poprzedzony jest komentarzem autora. Utwory poetyckie oraz fragmenty wspomnień tworzą duchowy portret księdza poety. Pierwsza płyta CD zawiera zapis dźwiękowy wszystkich zawartych w książce tekstów w niepowtarzalnej interpretacji Jerzego Treli. Nagranie to jest jednym z ostatnich studyjnych nagrań dokonanych przez tego znakomitego aktora. Druga płyta CD zawiera dwanaście śpiewanych wierszy z muzyką Jacka Swobody w wykonaniu zespołu Wszystkiego Dobrego. Spotkanie wybitnego aktora, muzyków i wykonawców z Janem Twardowskim i jego zapiskami sprawiają, że twórczość księdza poety nabiera nowego brzmienia. Całość dopełniają noty o księdzu Janie Twardowskim i zespole Wszystkiego Dobrego oraz wspomnienie wybitnej aktorki, Anny Dymnej, o Jerzym Treli, dla której był on mistrzem interpretacji.