Judaizm

W mrocznych czasach II wojny światowej, gdy nad Europą zawisły cienie nazizmu, wiele historii zostało zapomnianych, zepchniętych na margines wielkich narracji historycznych. “Córka Abrahama” to niezwykle poruszająca autobiografia, która przywraca do życia jedną z takich historii, ukazując losy słowackiej Żydówki, która walczyła o przetrwanie w świecie pełnym nienawiści i brutalności.
Autorka wciąga czytelnika w intymny świat swojego życia, naznaczonego nie tylko cierpieniem, ale również niezłomną wiarą w lepszą przyszłość. Opisuje swoje dzieciństwo w małej, żydowskiej społeczności, dramatyczne wydarzenia wojenne oraz walkę o nowy początek po zakończeniu konfliktu.
“Córka Abrahama” to nie tylko dokument historyczny, ale także głęboko osobista relacja, która oddaje duch tamtych czasów. To książka, która zmusza do refleksji nad ludzką naturą i siłą przetrwania. Dla wszystkich zainteresowanych historią, kulturą żydowską i ludzkimi losami, jest to lektura obowiązkowa.

Doskonałe opracowanie autorstwa wybitnego biblisty i znawcy tematyki judaistycznej na temat nauczania Ojca Świętego Benedykta XVI o stosunku chrześcijaństwa i wiary katolickiej do Żydów i judaizmu. Ks. prof. Waldemar Chrostowski zebrał wszystkie oficjalne wypowiedzi Benedykta XVI na temat Żydów i judaizmu z okresu jego pontyfikatu, czyli lat 2005-2013. Dorobek papieża wyjaśnia, na czym polega natura i jakie są cele dialogu Kościoła katolickiego z Żydami i judaizmem. Nauczanie Benedykta XVI uwzględnia wielorakie trudności i uwarunkowania tego dialogu, a z drugiej strony uzasadnia i umożliwia współpracę.

Jakie wydarzenia wpłynęły na obecny kształt relacji chrześcijańsko-żydowskich? Dlaczego nie można myśleć o judaizmie i chrześcijaństwie odrębnie i jak rozległy jest wspólny korzeń łączący te dwie religie? Którędy powinna przebiegać droga pojednania?

Autor analizuje obraz Izraela i Żydów w ciągu pierwszych wieków chrześcijaństwa, a także zmiany, które wniosły w tej materii czasy nowożytne. W swych rozważaniach dużo miejsca poświęca tzw. Teologii zastępstwa. Pokazuje, jak na postrzeganie narodu żydowskiego wpłynął wstrząs spowodowany przez wydarzenia XX wieku. Omawia znaczenie Deklaracji o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich Nostra aetate będącej dziełem Soboru Watykańskiego II. Przywołuje również działania papieży Jana Pawła II, Benedykta XVI oraz Franciszka na rzecz dialogu katolicko-żydowskiego.

„Jakim człowiekiem jest prorok?” – pyta we wstępie do Proroków Abraham Joshua Heschel, jeden z największych teologów żydowskich xx wieku. Prorok to przede wszystkim człowiek nadzwyczajnie wyczulony na zło. „Dla nas pojedynczy akt niesprawiedliwości – oszukiwanie w interesach czy wyzyskiwanie biednych – to drobnostka; dla proroków zaś to zbrodnia”. Książka A. J. Heschela zaznajamia nas z postaciami poszczególnych proroków, omawia sytuację historyczną, w której żyli, gromadzi dotyczące proroków poglądy filozofów i badaczy od starożytności aż do xx wieku. Przede wszystkim jednak skupia się na wielkich tajemnicach prorokowania, tłumaczy, czym jest prorocze natchnienie, współodczuwanie z Bogiem oraz czym są Boży gniew i smutek. Wreszcie – zajmuje się misją proroków wobec ludu i tym, jak lud odpowiadał na ich przesłanie, a więc także i największymi ludzkimi wadami: bezdusznością i zatwardziałością serca. Prorocy to jedna z najważniejszych książek A. J. Heschela, a jednocześnie jedna z najpiękniejszych książek o Bogu. Całkowicie zmienia ona rozumienie sformułowania „Bóg starotestamentowy”, które kojarzyło się dotąd z surowym, skłonnym do gniewu i karania sędzią.

Teksty dwunastu mniejszych proroków już w starożytności zapisywano na jednym zwoju, traktując je jako pojedynczą księgę Biblii. Powody były, jak wynika z Talmudu, wyłącznie praktyczne: istniała obawa, że poszczególne proroctwa są tak krótkie, że któreś z nich może zaginąć, o ile nie zostanie włączone do wspólnego zbioru. [&hellip] Z całą pewnością h świadczą o tym znaleziska z Qumran h Księga Dwunastu Proroków stanowiła całość w II wieku przed erą chrześcijańską.Pod względem rangi proroctw &bdquomniejsi&rdquo nie ustępują trzem &bdquoprorokom wielkim&rdquo: Izajaszowi, Jeremiaszowi i Ezechielowi. Zwyczajowa nazwa &bdquomniejsi&rdquo pochodzi zresztą dopiero od Augustyna z Hippony, który przyznawał, iż określenie to odnosi się wyłącznie do rozmiarów tekstów i nie ma w nim nic deprecjonującego. W tradycji żydowskiej mówi się po prostu o Dwunastce. Tak jak &bdquowielka trójka&rdquo wszyscy oni należą do grupy newiim achronim, proroków późniejszych (dla odróżnienia od newiim riszonim, pierwszych h od Jozuego do Samuela). Księga Dwunastu Proroków zamyka drugą część Biblii, Proroków właśnie.

"Kościół, Żydzi, Polska" to nie tylko książka, to wydarzenie! Po sukcesie czytelniczym wywiadu-rzeki pt. "Bóg, Biblia, Mesjasz", w którym ks. prof. W. Chrostowski odpowiadał na pytania dotyczące naukowego czytania i wykładania Biblii, otrzymujemy kolejny tom pasjonujących rozmów. Tym razem wybitny biblista opowiada Grzegorzowi Górnemu i Rafałowi Tichemu o swoim zaangażowaniu w dialog katolicko- i polsko-żydowski. Odsłania przy tym szereg mało znanych faktów, ilustrując kulisy i bezdroża tego trudnego procesu. Przedstawia m.in. okoliczności wielu głośnych wydarzeń, jak np. konfliktu o Karmel czy sporu o krzyż w Oświęcimiu. Bez względu na wymogi tzw. "politycznej poprawności" ukazuje rzeczywisty stan i perspektywy relacji Kościoła z Żydami i z judaizmem.

W siedmiu rozdziałach Chasydyzm. Wszystko, co najważniejsze omawia najważniejsze cechy jednego z najbardziej dynamicznych i długowiecznych ruchów religijnych powstałych kiedykolwiek na ziemiach polskich. Są to po kolei: definicja, role genderowe, charakter przywództwa, wielkość demograficzna, geografia, gospodarka i schyłek okresu klasycznego chasydyzmu. Jest to pierwsza próba odpowiedzi na te pytania w jednym tomie i pierwsze tak szerokie i multidyscyplinarne ujęcie tego tematu. Książka stawia sobie ambitny cel rewizji najważniejszych strukturalnych zaniedbań i błędów w dotychczasowych studiach nad chasydyzmem. Chodzi przede wszystkim o wprowadzenie do analizy chasydyzmu nowych metod badawczych stosowanych dotychczas niedostatecznie, radykalne rozszerzenie bazy źródłowej i chronologicznych ram analizowanego zjawiska oraz odejście od paradygmatu dziejów chasydyzmu jako historii przywódców. Ostatecznym i najważniejszym celem książki jest jednak zbudowanie intelektualnie wartościowej, metodologicznie nowoczesnej, źródłowo innowacyjnej i atrakcyjnej narracji, która wyznaczy nowe kanony myślenia, pisania i mówienia o chasydyzmie, zarówno w Polsce, jak i w literaturze naukowej na świecie.

„Autorzy tomu Chasydyzm. Źródła, metody, perspektywy to dream-team akademickich gwiazd, a poruszane tematy to lista życzeń wszystkich zainteresowanych chasydyzmem. Praca aktualna, oryginalna i wszechstronna. Nic podobnego dotychczas jeszcze nie istniało”.

– Shaul Stampfer

Miłość bywa trudna, zwłaszcza gdy tak wiele was dzieli. Nie zrozumiesz, czym jest istniejące od 70 lat państwo Izrael, dopóki nie zakochasz się w mężczyźnie stamtąd. Tylko silne uczucie pozwoli wam przetrwać. Jego rodzina uszanuje ten wybór, ale zawsze będziesz gojką, a wasze dzieci nie będą Żydami. Przerwiesz łańcuch, którego ogniwa z takim mozołem dokładane są jedno za drugim od stuleci. Ta książka to niezwykłe historie Polek, które poślubiły Izraelczyków i zamieszkały w Izraelu. Na urodzonego tam Żyda mówi się sabra (owoc opuncji). One rozgryzły go i poznały jego słodko-cierpki smak.

Ktokolwiek jednak pragnie uchwycić myśl autorów biblijnych, musi bez względu na swe przekonania starać się spojrzeć najpierw na ich dzieło nie tak, jak sam je widzi, lecz tak, jak oni na nie patrzyli. Warto tu, jak sądzę, zacytować słowa Jeana Rudhardta, historyka religii greckiej, profesora Uniwersytetu w Genewie. Powiada on, że jeśli chcemy zrozumieć cokolwiek z tej czy innej religii, to „nie ma na to innego sposobu, niż stać się uczniem tych, których chcemy zrozumieć [...]. Krótko mówiąc, trzeba w miarę możliwości zapomnieć o naszych nawykach myślowych, aby odtworzyć w sobie – tam, gdzie chodzi o religię grecką – również i grecką mentalność”.
Zdanie to jest nie mniej słuszne w odniesieniu do Biblii. Studiując ją musimy zatem uczciwie próbować odtworzyć w sobie coś z mentalności biblijnej, z postawy wewnętrznej biblijnych autorów. A zasada ta dotyczy wszystkich Czytelników, zarówno niewierzących, jak i tych wierzących.
(Anna Świderkówna, fragment książki) W sierpniu 2018 roku mija 10 lat od śmierci Anny Świderkówny, wybitnego filologa klasycznego, papirologa i historyka świata antycznego. Na jej książkach wychowują się kolejne pokolenia humanistów, pod jej kierunkiem odkrywają korzenie naszej cywilizacji. Nie jest możliwe zrozumienie dzisiejszego świata i jego historii bez rozumienia Biblii, tej podstawowej księgi leżącej u fundamentów kultury chrześcijańskiej. Dlatego proponujemy czytelnikowi wznowienie najbardziej znanego cyklu publikacji Anny Świderkówny – Rozmów o Biblii. Nowe wydanie zostało wzbogacone o krótki komentarz specjalistów zajmujących się daną tematyką. Rozmowy o Biblii. Narodziny judaizmu zaprowadzą nas w czasy, w których krzepły fundamenty religii żydowskiej – epokę od powrotu z wygnania babilońskiego (koniec VI w. przed Chr.) aż do końca panowania Heroda Wielkiego (4 rok przed Chr.). Autorka opowiada o powstałych wtedy księgach, z wielką erudycją ukazując je i interpretując w kontekście wydarzeń historycznych i ówczesnych uwarunkowań kulturowych

Wybitna izraelska badaczka w sposób kompetentny analizuje narodziny syjonizmu w Europie. Ukazuje ten proces na tle złożonych relacji Żydów z Arabami i Turkami we wczesnej fazie osadnictwa w Palestynie.

Umiejętnie łącząc wątki dotyczące rozwoju sytuacji politycznej, społecznej i kulturalnej, Anita Shapira tworzy wielobarwny obraz, który umożliwia czytelnikowi zrozumienie procesu tworzenia się narodu w Izraelu i roli w tym procesie masowej imigracji z wielu krajów. Równocześnie objaśnia łączące się z tym problemy polityki i dyplomacji światowej.

Daj mi dowód na istnienie Boga! Tak kiedyś król Francji Ludwik XIV zwrócił się do filozofa, Blaise Pascala. Filozof mu odpowiedział: " To żydzi i Wasza Królewska Mość są dowodem na to istnienie Boga". Ten słynny francuski matematyk, fizyk i filozof wypowiedział te słowa kilkaset lat temu. czy my współcześnie żyjący ludzie moglibyśmy się z Blaise Pascalem nie zgodzić? Daj mi dowód na istnienie Boga! Tak kiedyś król Francji Ludwig XIV zwrócił się do filozofa, Blaise Pascala. Filozof mu odpowiedział: " To żydzi i Wasza Królewska Mość są dowodem na to istnienie Boga". Ten słynny francuski matematyk, fizyk i filozof wypowiedział te słowa kilkaset lat temu. czy my współcześnie żyjący ludzie moglibyśmy się z Blaise Pascalem nie zgodzić?

Klasyczne pieśni hebrajskie, nagrane w nowych aranżacjach, muzykę tworzyło oprócz Piotra i Daniela Olszewskich, wielu wspaniałych muzyków takich jak Paweł Zarecki, Jemie Hilsden z Izraela. Nagrania miały miejsce w dwóch studiach, w Polsce i Izraelu. całe przedsięwzięcie trwało ponad dwa lata.

Wybitna izraelska badaczka w sposób kompetentny analizuje narodziny syjonizmu w Europie. Ukazuje ten proces na tle złożonych relacji Żydów z Arabami i Turkami we wczesnej fazie osadnictwa w Palestynie.

Umiejętnie łącząc wątki dotyczące rozwoju sytuacji politycznej, społecznej i kulturalnej, Anita Shapira tworzy wielobarwny obraz, który umożliwia czytelnikowi zrozumienie procesu tworzenia się narodu w Izraelu i roli w tym procesie masowej imigracji z wielu krajów. Równocześnie objaśnia łączące się z tym problemy polityki i dyplomacji światowej.

Michaela Schudricha, naczelnego rabina Polski, nie trzeba przedstawiać. Jest znany z racji swojej funkcji i charakteru, gdyż zawsze się uśmiecha i z każdym chętnie porozmawia. Ale co o nim wiemy oprócz tego, że jest polskim rabinem i amerykańskim Żydem?

Nie przypadkiem zbiór rozmów, które przeprowadziła z nim Irena Wiszniewska, nosi tytuł "Nie ma rzeczy niemożliwych".

W latach siedemdziesiątych młody Michael widział ptaki wlatujące przez wybite okna do warszawskiej synagogi Nożyków. W latach dziewięćdziesiątych rabin Michael przewoził ze Stanów na pół legalnie samolotami rejsowymi skrzynie mrożonego koszernego mięsa na żydowskie obozy Laudera. Był świadkiem kluczowych wydarzeń ze współczesnej historii Polski i jest współtwórcą żydowskiego odrodzenia w kraju, gdzie Żydów miało już nie być.

Nigdy dotąd nie zdarzyło się, aby rabin chwycił za pióro i zwrócił się bezpośrednio do Jezusa, tak jak człowiek do innego człowieka, Żyd do innego Żyda, jak rabin do innego rabiego. Jacquot Grunewald, który - czerpiąc ze swej rozległej wiedzy talmudycznej - postanowił szczegółowo rozpatrzyć krytyczno-historyczne opinie o Ewangeliach, wyrażane przez samych chrześcijan, ośmiela się przemawiać do Jezusa w tonie braterskim. Pozwala sobie nawet strofować go, bez cienia pobłażliwości, za różne gesty i słowa przypisywane mu przez Tradycję. Tradycję, którą zresztą pod niejednym względem podważa, rzucając całkiem nowe światło na pewne epizody z życia Chrystusa, takie jak rozmnożenie chleba, wjazd do Jerozolimy, a zwłaszcza Ostatnia Wieczerza. Napisany w formie dziennika pielgrzymkowego, w którym daty zbiegają się z kalendarium żydowskich świąt, list współczesnego rabina dowodzi wielkiego talentu epistolograficznego, a także niezwykłego zmysłu analitycznego w dziedzinie teologii. Może ta książka zapoczątkuje nową erę w dialogu między judaizmem a chrześcijaństwem: szczerą i otwartą debatę o przyczynach długotrwałego nieporozumienia, prowadzoną wbrew wielowiekowym uprzedzeniom…

W książce znajdziemy zbiór najciekawszych przysłów i aforyzmów, które pomogą przybliżyć kulturę żydowską.

Géza Röhrig (1967), który dzieciństwo spędził w budapeszteńskim sierocińcu i w rodzinie zastępczej, za młodu uprawiał muzyczny underground w legendarnym punkowym zespole Huckleberry, systematycznie prześladowanym przez komunistyczne władze Węgier. Później studiował filologię węgierską i polonistykę oraz reżyserię (w klasie Istvána Szabó). Ukończył szkołę teatralną. Pod wpływem rodziny Rosenthalów sprawującej nad nim opiekę, a także po wizycie w Auschwitz, gdzie znalazł się w ramach wycieczki studenckiej, postanowił zostać chasydem na Bronksie, dokąd wyjechał w 2000 roku. W nowojorskim Jewish Theological Seminary uzyskał dyplom nauczyciela Tory i podjął pracę mełameda.

Jeszcze na Węgrzech zagrał w kilku filmach, a w 2015 roku został odtwórcą głównej roli w węgierskim dramacie Syn Szawła (reż. László Nemes), uhonorowanym następnie Oskarem dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego.

Gershom Scholem (1897–1982) był i pozostaje najwybitniejszym współczesnym historykiem judaizmu. Urodzony w Berlinie, wyemigrował do Palestyny jeszcze w międzywojniu, przed powstaniem państwa Izrael i osiadł tam na resztę życia. Zajmował się przede wszystkim mistyką żydowską i z tej właśnie perspektywy przedstawia w niniejszych wykładach z przełomu lat 50. i 60. XX wieku podstawowe pojęcia judaizmu, takie jak Bóg, stworzenie, objawienie, tradycja i zbawienie. Wydobywa związki między historycznymi nurtami – jak wpływ neoplatonizmu na pojmowanie biblijnego Boga czy stwarzanie „z czegoś” w starożytnej mitologii a stwarzanie „z niczego” w religii, porównuje judaistyczną ideę mesjanizmu z jej chrześcijańską wersją. W tych wykładach, tak jak w całej swojej twórczości, Scholem „rehabilituje” żydowską mistykę, a zwłaszcza kabałę, wykazując, że nie była ona marginalnym nurtem judaizmu, lecz determinowała samą jego istotę. Jednocześnie mistyka stanowiła wynik spotkania (i starcia) myśli biblijnej ze spekulatywną, w tym przypadku neoplatońską (tak jak chrześcijańskiego Boga współokreślił „Bóg filozofów”). Niniejsza prezentacja „podstawowych pojęć” nie jest więc ich prostym encyklopedycznym opisem, lecz wprowadza nas od razu w samo meritum myśli Scholema, której poświęcił on 60 lat swojego życia w najtrudniejszej fazie historii ubiegłego wieku.

"Tom opowiadań Icchoka Lejbusza Pereca to skarbnica przypowieści o prawdach uniwersalnych i żydowskim losie. Otwiera przed współczesnym czytelnikiem nowe źródła myśli i duchowości żydowskiej, często w nieoczywisty i zaskakujący na pierwszy rzut oka sposób.

""Opowiadania zawarte w zbiorze obejmują przekłady drukowane w prasie polsko-żydowskiej przed drugą wojną światową. Zostały one dokładnie przejrzane i poprawione w zestawieniu z oryginałami przez Agnieszkę Żółkiewską, która jest także autorką interesującego wstępu na temat przekładów i rysu biograficznego. Z kolei Monika Szabłowska-Zaremba przygotowała szkic dotyczący recepcji Pereca w Polsce oraz obszerną bibliografię przekładów jego utworów na język polski i prac na temat jego życia i twórczości, obejmującą lata 1890–2012, która już sama w sobie jest bardzo cenna dla badaczy literatury jidysz i polonistów"".

z recenzji prof. Moniki Adamczyk-Garbowskiej "