Historia ogólna

Spis treści 1. Zgromadzenie Sióstr św. Katarzyny Dziewicy i Męczennicy na Warmii w latach 1571–1945 (5)
2. Wkroczenie Armii Czerwonej do Prus Wschodnich (9)
3. Przemoc i zbrodnie sowieckich żołnierzy wobec sióstr św. Katarzyny (27)
4. Ideologiczna formacja żołnierzy Armii Czerwonej (38)

"Królestwo moje nie jest z tego świata" - Jezus mówi do Piłata - ale to nie znaczy, że nie rozciąga się nad tym światem. Otóż słowa wypowiedziane przez zmartwychwstałego Chrystusa, zgodnie z przekazem św. Mateusza, nie pozostawiają tutaj najmniejszych złudzeń: "Dana mi jest wszelka władza na niebie i na ziemi". Bóg jako Stwórca nie może nie być Panem swojego stworzenia: w prawach, w obyczajach, w polityce i gospodarce, w życiu jednostek, rodzin i państw. Taka jest absolutna, niepodważalna prawda, którą Jean Ousset wykazuje na kartach swej książki, kierując się nie tylko wiarą, ale także żelazną logiką. Dokonuje drobiazgowej analizy lekcji ewangelicznej oraz nauczania papieży, którzy nigdy nie przestawali głosić tej prawdy z mocą. Autor znajduje potwierdzenie tej tezy również w twórczości najważniejszych pisarzy katolickich XIX i XX wieku. Jeżeli państwa i narody chcą zakończyć swój karkołomny, samobójczy bieg, i znaleźć wreszcie odpocznienie, muszą pozwolić Chrystusowi królować w życiu społecznym, rodzinnym, indywidualnym. Bóg jest bardzo delikatnym gościem, którego łatwo wyprosić. Ale Rewolucja nie tyle Boga wyprasza, co wyrzuca, wydziera z ludzkich serc, z obyczajów, z kodeksów praw, z parlamentarnych ustaw, całkowicie zmieniając tkankę życia społecznego. Rewolucja w książce Jeana Ousseta staje się personifikacją o diabolicznych rysach, gdyż takie właśnie jest jej pochodzenie. Nie chodzi jedynie o Rewolucję 1789 czy 1917, czy 1968. Są to tylko bardziej drastyczne przejawy wywrotowości, natomiast Rewolucja jest zjawiskiem permanentnym, począwszy od wystąpienia Lutra, który doprowadził do pęknięcia chrześcijańskiego świata na pół, a skończywszy na rewolucji kulturalnej, której obecnie stajemy się ofiarami. Ta wojna rozpoczyna się już na kartach Ewangelii, czyli u samego zarania cywilizacji chrześcijańskiej - ten rys buntu i odrzucenia Boga. Jednak nie tylko Rewolucja jawi się jako wróg społecznego panowania Chrystusa. Także piąta kolumna Rewolucji odgrywa bardzo negatywną rolę - niektórzy ludzie Kościoła deformujący jego nauczanie - oraz my sami, poprzez naszą obojętność i nasze zaniedbania. Książka Jeana Ousseta nie jest pesymistyczna, wręcz przeciwnie, ukazuje przed nami szeroki horyzont i skąpany w promieniach słonecznych błękit nieba. Autor odsłania przed nami drogę, zaprasza nas do działania na rzecz społecznego panowania Chrystusa i omawia sposoby, dzięki którym możemy do tego stanu doprowadzić. Każdy katolik, któremu leży na sercu przyszłość jego kraju, powinien tę książkę przeczytać i żyć tą ideą, która jako jedyna we współczesnym, na różne sposoby okaleczonym świecie, jest w stanie zapewnić pokój, prawdziwy pokój i odpocznienie.

Wojna z Irakiem w latach 80. XX wieku, fatwa nałożona na Salmana Rushdiego, bunt kobiet po śmierci Jiny Mahsy Amini, włączenie się w wojnę pomiędzy Izraelem a Hamasem Iran nie pozwala o sobie zapomnieć i rzadko znika z prasowych nagłówków.

Dawniej znany jako Persja - najstarsze z imperiów świata i skrzyżowanie cywilizacji, gdzie jedwabny szlak umożliwiał wymianę między Zachodem a Chinami. Dziś to Republika Islamska Iranu, łącząca elementy demokracji i religijnej dyktatury, będąca jednym z kluczowych eksporterów gazu ziemnego i ropy naftowej.
Jak do tego doszło? Jaki właściwie jest ten dzisiejszy Iran?

Autor opowiada o dziejach Polski od czasów piastowskich aż do współczesności. Nie pomija aspektu politycznego, gospodarczego czy społecznego historii, lecz uzupełnia je o wymiar religijny. Szczególne znaczenie przykłada do motywacji duchowej bohaterów oraz skutków, jakie decyzje religijne pociągają za sobą dla całej społeczności. Pokazuje przy tym, jak wiara chrześcijańska od pokoleń kształtowała polską tradycję, kulturę i nasz charakter narodowy. Polityka jest funkcją kultury, a sercem kultury jest religia jak napisał T. S. Eliot. Taka hierarchia wartości jest zaprezentowana na kartach Duchowej historii Polski. Ksiązka Grzegorza Górnego jest napisana z niezwykłą pasją i erudycją.

Żydowscy rolnicy na Dolnym Śląsku nadający krowom imiona w jidysz. Żydzi odbudowujący na zgliszczach życie religijne, wydający gazety, prowadzący szkoły, angażujący się w politykę. Usiłujący nielegalnie wydostać się z Polski, miesiącami w drodze, w oczekiwaniu na pociąg, statek. Uparcie, lecz bezskutecznie próbujący dochodzić sprawiedliwości przed sądem. Pieczołowicie zbierający świadectwa Zagłady. Kołyszący dzieci w wózkach w obozach dla uchodźców. Planujący zatruć wodę w niemieckich miastach.

Obraz żydowskiego życia tuż po wojnie to wciąż słabo znany "krajobraz po bitwie". Osamotnieni, często przytłoczeni wyrzutami sumienia, że to właśnie im udało się przetrwać, otoczeni wrogością, nieraz w śmiertelnym niebezpieczeństwie, musieli podjąć nieskończenie trudną decyzję - co dalej? Czy zostać w kraju, gdzie spoczęły prochy ich bliskich, czy opuścić na zawsze ten wielki cmentarz i zacząć od nowa? Czy pielęgnować żydowską tradycję, czy też porzucić tożsamość, która stała się przyczyną tylu cierpień, i skrzętnie ukryć swoje pochodzenie? Jak wejść w to nowe życie, które naznaczyła pustka?

Książka Anny Bikont to pierwszy reportaż całościowo opisujący losy polskich ocalałych Żydów i Żydówek w tużpowojennych latach. To przemilczana historia, która domagała się opowiedzenia.

Są w dziejach narodów wydarzenia, których wpływ na przyszłe wieki jest nieprzemijający. Dla nas takim wydarzeniem jest bez wątpienia koronacja w roku 1025 na króla Bolesława, księcia Polan, zwanego potem Chrobrym lub Wielkim. Był on zarazem władcą zjednoczonych plemion na rozległych ziemiach, których rozmiar przekraczał obszar dzisiejszej Rzeczypospolitej. Chrobry stworzył państwo, które stało się mocarstwem w ówczesnej Europie. Był postrachem dla wrogów i oparciem dla przyjaciół, walecznym wodzem i rozsądnym strategiem. Jego wpływy rozciągały się od Kolonii i Ratyzbony po Kijów, od bałtyckiego Pomorza po Morawy i Dunaj. Umacniał swe państwo w silnej więzi z chrześcijaństwem i zachodnią kulturą. Prowadził niezależną politykę zarówno wobec cesarza zachodniego rzymskiego, jak i wschodniego bizantyńskiego.

Bolesław Chrobry zbudował tak silne fundamenty polskiej państwowości, że wzniesiony przez niego gmach nigdy nie runął. Chwiał się czasem, to prawda, doznawał uszczerbków, bywał zaniedbany, ale trwał. Nie zmogły go żadne nawałnice. Trwała Polska. Trwał polski naród. Dlatego jakże słusznie świętujemy dziś tysięczną rocznicę koronacji Bolesława, która dokonała się w katedrze poznańskiej 18 kwietnia 1025 r., już po przeszło 30 latach panowania tego syna Mieszka i czeskiej księżniczki Dobrawy, wnuka Siemomysła, prawnuka Lestka (Leszka). Podniesienie państwa do rangi dziedzicznego królestwa oznaczało w ówczesnym świecie przede wszystkim utwierdzenie jego suwerenności i wzmocnienie wpływów.

"Ta książka to coś więcej niż zbiór dokumentów opracowanych przez dwóch cenionych historyków. To raport z miejsca, w którym dokonano masowej zbrodni. Obserwujemy ten proces z różnych punktów widzenia. Spośród 450 tysięcy Żydów przywiezionych z Europy do niemieckiego obozu zagłady w Bełżcu przeżyło dwóch - właściciel fabryki mydła we Lwowie, któremu kazano konserwować używany do mordowania silnik czołgu, i blacharz z Janowa Lubelskiego, który za pomocą skórzanego paska musiał wyciągać ofiary z komór gazowych, w tym martwe ciało swojej żony. Przeżyli, choć przecież nie powinni.

Leżące przy torach zwłoki tych, którzy próbowali uciekać z transportów, smród ciał palonych w dzień i w nocy na stosach, miejsce, w którym śmierć była wszechobecna jak powietrze - to perspektywa okolicznych mieszkańców, świadków składających po wojnie zeznania.

Lektura tego bardzo potrzebnego tomu pozostawia czytelnika z poczuciem grozy, pokazuje precyzję Zagłady zaplanowanej w najdrobniejszych szczegółach, pozwala dostrzec DNA zła, które tu w dużym stopniu jest wynikiem działania wielu ludzi.

Zarazem wywołuje pytania, na które odpowiedzieć trudno: jak to wszystko w ogóle mogło się wydarzyć, dlaczego zbrodnia nie została po wojnie osądzona, i jak to możliwe, że Bełżec przez tak wiele lat był miejscem zapomnianym, bezkarnie plądrowanym."

Piotr Paweł Reszka

Ze Wstępu: Trosce o wojenne cmentarze jest konieczne odniesienie religijne. Dowodnie przekonali się o tym wszyscy odwiedzający cmentarne obiekty na terenach byłego Związku Radzieckiego. Szeroko jest znana kwestia dziesiątek tysięcy Polaków tam spoczywających. Również Austriacy doszukali się tam 117 tysięcy wojennych cmentarzy z II wojny światowej. Cmentarz, jako historyczny obiekt ma nie tylko swój byt i strukturę, lecz przede wszystkim wymowę. Kryje w sobie konkretne osoby z ich życiem, nadziejami, lękami, doczesnym i wiecznym losem. Przemawia do rodzin i Ojczyzny poległych żołnierzy.

(…) W tych grobach leżą nasi chłopcy, wciągnięci w tryby maszyny wojennej przez dwa mocarstwa, carskiej Rosji i Austrii. Zginęli w bratobójczej walce, pod koniec wojny, zaborcy łudzili ich iskrą nadziei, że walczą o przyszłą wolną Polskę. Niech to trzecie wydanie będzie hołdem pamięci dla naszych poległych braci.

Rok 1963 w Polsce wiązał się z zaostrzeniem polityki wyznaniowej, którą stosowały władze komunistyczne. Skutkowało to zwiększeniem napięcia we wzajemnych relacjach państwa i Kościoła, a nad życiem kościelnym coraz bardziej rozciągał swą kontrolę Urząd do spraw Wyznań. Rok ten przyniósł nowe represje i ograniczenia w życiu kościelnym. Pro memoria kard. Wyszyńskiego

Kreowanie negatywnego wizerunku papieża Piusa XII stanowiło ważny element propagandy antykościelnej w Polsce po II wojnie światowej. Biskupa Rzymu przedstawiano jako sympatyka faszyzmu i nazizmu, germanofila, antypolskiego rewizjonistę, sojusznika "anglo-amerykańskiego imperializmu", orędownika kapitalizmu, nepotystę, wroga robotników i chłopów, a także reakcjonistę w dziedzinie nauki, wiary i moralności. Ataki pod adresem Piusa XII i Watykanu wybrzmiewały np: podczas przemówień działaczy komunistycznych, publicznych zebrań i masówek w zakładach pracy oraz na kartach książek i czasopism. W celu podważenia autorytetu następcy św. Piotra sięgano nawet po takie formy, jak wiersze, fraszki, dowcipy i karykatury. Niniejsza praca stanowi studium propagandy antypapieskiej w Polsce w latach 1945-1958, widzianej przez pryzmat prasy, książek i broszur. Analizuje zarówno narzędzia, formy i dynamikę działań propagandowych, jak i szczegółowe zarzuty formułowane pod adresem Piusa XII.

Przekazywana do rąk czytelników edycja źródłowa prezentuje postać Józefa Kellera - początkowo duchownego diecezji łódzkiej, wykładowcy i profesora KUL, informatora, a następnie tajnego współpracownika o pseudonimach: "Ostrożny", "Adam Piotrowski", od 1957 r. kościelnego apostaty, pracownika naukowego Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, a także marksistowskiego religioznawcy. Książka składa się z dwóch części. W pierwszej w syntetyczny sposób przybliżono życiorys Kellera oraz przebieg jego współpracy agenturalnej z UB/SB. To klasyczne case study dotyczące działalności delatorskiej kapłana i naukowca, które posłużyło równocześnie do przedstawienia metod działania aparatu bezpieczeństwa wobec środowisk kościelnego i naukowego w okresie rządów Władysława Gomułki i Edwarda Gierka. W drugiej zamieszczono 138 dokumentów podzielonych na cztery działy tematyczne w znacznej mierze pokrywające się z podziałem chronologicznym. Są wśród nich donosy byłego księdza na pracowników naukowych i studentów KUL oraz warszawską inteligencję.

Historię Europy Wschodniej zdominowała opowieść o ekspansji Imperium Rosyjskiego, lecz Rosja stała się mocarstwem dopiero po roku 1700. Przez trzysta lat największą potęgą Europy Wschodniej było państwo powstałe na skutek zawarcia unii przez Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie. Unia ta należała do najdłużej trwających unii politycznych w dziejach Europy. Ponieważ jednak jej żywot dobiegł końca u schyłku XVIII wieku, w ramach procesu, który myląco nazywany jest "rozbiorami Polski", w standardowych ujęciach historii europejskiej jej dzieje przedstawia się tylko pobieżnie.

Książka powstała w hołdzie baśniopisarzowi wszech czasów z okazji Roku Andersenowskiego w Polsce. Na zbiór Naprawdę szczęśliwy?! złożyły się trzy historie osnute wokół motywu kaloszy szczęścia zaczerpniętego z popularnej baśni Hansa Christiana Andersena. Ich nastoletnim bohaterom – podobnie jak postaciom z literackiego pierwowzoru – dane było doświadczyć urzeczywistnienia skrytych marzeń, a więc też – co za tym idzie – poważnych rozbieżności między tym, co składało się na oczekiwanie, a tym, co okazało się jego spełnieniem.

Październik 1944 roku. W Auschwitz na świat przychodzi Haya. Niedługo potem młody niemiecki oficer komponuje dla niej sonatę. Kilka dekad później Amlia, Portugalka o niemieckich korzeniach, po raz pierwszy w życiu spotyka w Berlinie swoją niemal stuletnią prababkę i odkrywa nazistowską przeszłość rodziny. Dowiedziawszy się, że jej dziadek, dawno uznany za zmarłego, być może żyje na drugim końcu świata, młoda kobieta wyrusza w podróż, by wyjaśnić rodzinne tajemnice. W Rio de Janeiro poznaje parę ocalałych z Holocaustu Żydów, którzy przybliżają jej dramatyczne wydarzenia z przeszłości. Amlia będzie musiała połączyć wszystkie elementy układanki, żeby dojść do prawdy.

Ten rodem z mazowieckiego dworku szlacheckiego artysta mówił sam o sobie - jakże słusznie! - że jest sztuk-mistrzem, a więc twórcą korzystającym z wielu narzędzi: słowa, pędzla, piórka, rylca, a nawet dłuta. W istocie Cyprian Kamil Norwid był artystą tyleż wybitnym, co wszechstronnym. Zostawił po sobie nie tylko wiersze, eseje, dramaty i poematy, ale też grafiki, akwarele, obrazy olejne, rzeźby, a przede wszystkim ponad tysiąc rysunków! "Księga Norwidowa" stara się oddać kunszt i wielowymiarowość sztuki tego nadzwyczajnego twórcy. Choć różnorodny w formie, Norwid niezmienny był w poglądach i upodobaniach. Dzieła swoje podporządkowywał zasadom piękna, a stawiał je w służbie Boga i Ojczyzny. Bacznie obserwował świat; jego twórczość, zwłaszcza rysownicza, jest kapitalnym dokumentem czasów, w których przyszło mu żyć. Czasów dla niego bardzo ciężkich, można powiedzieć nieszczęsnych, tak z powodu niespełnionych miłości, jak i niedocenienia za życia jego sztuki oraz myśli. Zwłaszcza to ostatnie trzeba mocno podkreślić, ponieważ Norwid był prawdziwym myślicielem, na wzór Sokratesa czy Arystotelesa, a nie tylko intelektualnym nowinkarzem. Przenikał duszę człowieka słowem i właśnie myślą, która nie wszystkim była w smak. Jednak do dzisiaj pozostała celna i aktualna. A nawet - z czasem nabiera coraz większej aktualności. Jednym z wybitnych znawców twórczości Norwida jest dr Bohdan Urbankowski (sam poeta i filozof), który w części biograficznej, poprzedzającej wybór poezji, rysunków i grafik, przybliża czytelnikowi zarówno życie artysty, jak i jego twórczość. Czyni to jak zwykle z typowym dla niego znawstwem i polotem. "Księgę Norwidową" uzupełnia 130 ilustracji. Sejm polski ustanowił, w 200-lecie urodzin, rok 2021 Rokiem Norwidowskim.

Polacy w ciągu minionych dwóch stuleci zmagali się z bezwzględnie egzekwowaną antynarodową, ale też antyreligijną cenzurą stosowaną wobec nas przez obcych (zaborców, komunistów). Niewiele jednak powstało na ten temat książek, a to jest pierwsze całościowe opracowanie. Czyżby sam temat cenzury był zawsze niewygodny i cenzurowany? - pyta autor niniejszej książki, Jakub Maciejewski. Ten ceniony publicysta i historyk młodego pokolenia z niemałym temperamentem kreśli dzieje cenzury od jej zarania, nie tylko w Polsce. Sięga nawet do starożytności, następnie obala parę mitów związanych ze średniowieczem lub renesansem, tłumaczy różnicę pomiędzy cenzurą kościelną a świecką. Śledząc tekst książki, zauważamy, iż rozwój publikatorów od XIX wieku wiązał się jakby "automatycznie" z rozwojem i udoskonalaniem cenzury. Rzecz jasna autor najwięcej miejsca poświęca swojemu krajowi. Przywołuje liczne, przeważnie bulwersujące przykłady stosowania cenzury. Pokazuje, na czyjej służbie ona stała i stoi. Daje do rąk czytelnika swoisty klucz do rozumienia jej współczesnych narzędzi i metod działania na niespotykaną dotąd skalę - poprzez proste stosowanie algorytmów w mediach społecznościowych. Autor zastanawia się przy okazji nad problemem, gdzie przebiega granica pomiędzy swobodą wypowiedzi a jej anarchią, pomiędzy wolnością słowa a jej nadużywaniem, pomiędzy ubogacaniem debaty publicznej a jej zubażaniem czy wręcz prymitywizacją. "Czytelnik zmierzy się z faktami i konkretami - pisze Jakub Maciejewski - ale na poszczególne dramaty dokonamy wspólnego i pogłębionego spojrzenia niczym przez szkło powiększające. Wszystko po to, by ukazać cenzurę w całej jej 'okazałości' - łącznie z upokarzaniem autora, czytelnika, a wreszcie samego cenzora". Słusznie zauważa Maciejewski, że cenzor dalece ingerujący w treść utworu staje się jego fałszywym współautorem, odbiegając w swych pomysłach i rozwiązaniach od oryginału. Ten problem nie zniknął, w formie mniej lub bardziej ukrytej istnieje po dziś dzień. "Historia cenzury" Jakuba Maciejewskiego, którą świetnie się czyta, dostarcza wiele materiału do refleksji poprzez porównanie tego, co było dawniej, z tym, co dzieje się obecnie. Skłania też do zerwania z bezkrytycznym przyjmowaniem treści pojawiających się szczególnie w mediach elektronicznych. Spis treści Wstęp: Mechanizm zniewalania człowieka Rozdział I: Jak rządy ukradły Kościołowi cenzurę Wieki dawne Cenzura a "censura" Ustalanie prawdy Władcy chcą weryfikować sami Index librorum prohibitorum Astronomowie na Indeksie Cenzura w zachodniej Europie i w Rzeczypospolitej Czy w Polsce skazano na śmierć za ateizm? Fale cenzury na Zachodzie Na straży imperium Rozdział II: Narodziny urzędu cenzora Wiek XIX Cenzura zabija Uśmiercić, uwięzić, zniechęcić Kim byli cenzorzy? Ofiary - autorzy i czytelnicy Puścili Marksa do druku Rozdział III: Gry Polaków z cenzurą 1795-1939 Chcą wniknąć w duszę Dlaczego Polacy mieli najtrudniej? Wolna Polska - między ścianami radykalizmów Rozdział IV: Na służbie totalitaryzmu Przypadek PRL-u Pocięte "Dzienniki" Cenzorska machina w PRL-u i jej trybiki Jak wybaczono cenzorom Sprawa Stanisława Barei Okaleczeni autorzy Rozdział V: Trzy cenzury w XXI wieku Polityczna, kulturowa i cyfrowa Podręcznik obiektem ataku Cenzura polityczna. Przeklęty "dwieście dwunasty" Cenzura kulturowa. Hunwejbini XXI wieku Cenzura cyfrowa: pat Skasowano setki tysięcy artykułów Przetarcie stromej ścieżki Biogram Autora

Pierwszy tom monumentalnego dzieła o początkach polskiej państwowości. Powieść historyczna z czasów Mieszka I i początków panowania Bolesława Chrobrego.

Bo wszystko zaczęło się w puszczy. Nasi przodkowie mieszkali na wielkich, porośniętych prastarą puszczą obszarach między Wisłą a Wartą. Walkę o ich zjednoczenie prowadził wielki mąż stanu tamtego okresu - piastowski książę Mieszko I, a po nim Bolesław Chrobry pierwszy król Polski

Mieszko i Bolesław wyszli z puszczy, i to puszcza dała im siłę. Siłę pierwotną i twórczą.

Imperium Asyrii u szczytu swej potęgi rozciągało się od Morza Śródziemnego do Zatoki Perskiej. Asyryjskie podboje są dobrze znane np: z Biblii i dzieł greckich historyków, lecz blisko dwieście lat badań archeologicznych pozwala nam spojrzeć na Asyrię szerzej. Z obszernych bibliotek, monumentalnych rzeźb, korespondencji i dokumentów zachowanych na glinianych tabliczkach wyłania się barwny obraz Asyryjczyków, ich państwa, kultury i codziennego życia. Frahm, czerpiąc z tych źródeł, kreśli żywe postaci władców, następców tronu, egzorcystów, buntowników i wasali wraz z ich pełnymi przepychu pałacami, obleganymi miastami i rozległymi peryferiami imperium. Dowiadujemy się wiele o niezwykle sprawnym systemie łączności i ogromnej sieci handlowej, ważnej roli kobiet z rodów królewskich, a także o wpływie epidemii i zmian klimatycznych na kondycję państwa.

Imperium asyryjskie upadło pod koniec VII wieku p.n.e., lecz jego spuścizna i tradycja zapoczątkowały tworzenie wielkich, wieloetnicznych struktur państwowych, co wykorzystali później Babilończycy, Persowie i Rzymianie.

Publikacja jest poświęcona tekstom autobiograficznym, których twórcy utożsamiali się z dobrymi domami bądź złymi dzielnicami XX-wiecznej Warszawy. Analizowane są autonarracje Jeremiego Przybory, Jarosława Abramowa-Newerlego, Agnieszki Osieckiej, Stanisława Grzesiuka, Marka Hłaski i Andrzeja Stasiuka. Akcent pada na trzy tryby autobiograficzne: osobisty (relacjonowanie przebiegu życia), środowiskowy (przedstawianie relacji z otoczeniem, czyli przede wszystkim rodziną i/lub rówieśnikami) oraz topograficzny (zaznaczanie miejsc na mapie autobiograficznej i przenoszenie ich na mapę narracyjną).

Przy pracy i poszukiwaniach za innymi sprawami i osobami napotkałem w źródłach dwunastego i trzynastego wieku kilkakrotne wzmianki o urzędnikach dworskich, których ówczesna łacina nazywała paedagogus albo nutritor. Na pytanie, jaka mogła być polska nazwa tych dygnitarzy, nasuwała się odpowiedź: że mogli nazywać się piastami; a stosując ten domysł do Piasta, ojca Ziemowita i protoplasty dynastii, sądziłem, że tym sposobem zdołam wyjaśnić kilka ciemnych punktów przeszłości bardzo odległej (z przedmowy autora).