Czasopisma

W każdym numerze ROZWAŻANIA NA KAŻDY DZIEŃ

W styczniowym numerze miesięcznika „Oremus”:

- czytania i modlitwy mszalne na każdy dzień;

- wprowadzenia liturgiczne i rozważania, przygotowane przez Eugeniusza Zarzecznego MIC, przełożonego (prowincjała) Prowincji Polskiej Zgromadzenia Księży Marianów, teologa duchowości, rekolekcjonistę;

- modlitwy wiernych, które napisała Joanna Grzywaczewska, rzemieślnik, przedsiębiorca, należąca do Ruchu Comunione e Liberazione;

- wprowadzenie do okresu zwykłego. Jego autorem jest ks. Krzysztof Porosło, teolog-dogmatyk, zaangażowany m.in. w organizowanie rekolekcji liturgicznych „Mysterium fascinans”, wykładowca Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, archidiecezjalny duszpasterz akademicki, autor wielu artykułów i książek;

- tekst z działu „Pytania i odpowiedzi”. W nowym cyklu refleksji nad „Listem okólnym o przygotowaniu i obchodzeniu świąt wielkanocnych” ks. Piotr Kulbacki – teolog, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, formator Unii Kapłanów Chrystusa Sługi, kurator Instytutu Formacji Pastoralno-Liturgicznej (KUL) – odpowiada na pytanie: „Dlaczego «List okólny o przygotowaniu i obchodzeniu świąt wielkanocnych» jest tak znaczącym dokumentem?”;

- propozycje śpiewów na niedziele, uroczystości i święta, przygotowane przez Adama Kowalskiego, organistę w parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce.

W ramach „Liturgicznego ABC” Maciej Zachara MIC przybliża aktualną strukturę Mszy świętej w obrządku ambrozjańskim.

Michał Kozak MIC w dziale „Pokochać Psalmy” rozważa Psalm 56, którym modlimy się w liturgii 18 stycznia. Psalm ten, „podobnie jak wiele błagań i lamentacji z Psałterza, łączy w sobie dwa, zdawałoby się, przeciwstawne światy: mrok koszmarnej, zagrażającej życiu sytuacji zewnętrznej i łagodny blask niezachwianej ufności pokładanej w Bogu”.

Halina Świrska, autorka „Naszej okładki”, omawia obraz „Chrzest Chrystusa” (Mariotto di Nardo).

Ponadto w numerze – jak zawsze – części stałe Mszy świętej a także formularz Mszy o jedność chrześcijan.

Ten Zeszyt jest bardzo na czasie. Poświęcony został dwom wartościom, bliskości i autonomii, bez których trudno wyobrazić sobie życie szczęśliwe i spełnione. Pójdziemy ścieżką rozważań proponowanych przez s. Beatę Zarzycką ZSAPU, ich dopełnieniem zaś będzie rozważanie ks. Krzysztofa Wonsa SDS. Autorka jest doświadczonym psychologiem, skupia nas głównie na ludzkim wymiarze doświadczenia bliskości i autonomii, wprowadza subtelnie i głęboko w świat ludzkich potrzeb, pragnień i przeżyć, jednak nie pomija wymiaru duchowego, jest on cały czas obecny w jej rozważaniach, a jego rozwinięcie pozostawia współautorowi.

W grudniowym numerze miesięcznika „Oremus”:

- czytania i modlitwy mszalne na każdy dzień;

- wprowadzenia liturgiczne i rozważania, które napisał Marcin Walczak, teolog-dogmatyk, redaktor i publicysta;

- modlitwy wiernych autorstwa s. Marii Łatki FMM, franciszkanki misjonarki Maryi, z Zakopanego;

- wprowadzenia do okresu Adwentu i do okresu Narodzenia Pańskiego. Przygotował je ks. Krzysztof Porosło, teolog-dogmatyk, zaangażowany m.in. w organizowanie rekolekcji liturgicznych „Mysterium fascinans”, wykładowca Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, archidiecezjalny duszpasterz akademicki, autor wielu artykułów i książek;

- tekst z działu „Pytania i odpowiedzi”. W nowym cyklu refleksji nad „Listem okólnym o przygotowaniu i obchodzeniu świąt wielkanocnych” ks. Piotr Kulbacki – teolog, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, formator Unii Kapłanów Chrystusa Sługi, kurator Instytutu Formacji Pastoralno-Liturgicznej (KUL) – odpowiada na pytanie dotyczące wpływu tego dokumentu na praktykę życia liturgicznego w Polsce;

- propozycje śpiewów na niedziele, uroczystości i święta, przygotowane przez Adama Kowalskiego, organistę w parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce.

W ramach „Liturgicznego ABC” Maciej Zachara MIC przybliża ciąg dalszy historii obrządku ambrozjańskiego, dziś obecnego m.in. na przeważających obszarach archidiecezji mediolańskiej.

Michał Kozak MIC w dziale „Pokochać Psalmy” rozważa Psalm 89, którym modlimy się w uroczystość Narodzenia Pańskiego. Na wszelkie mroki w ludzkich sercach odpowiedzią Boga „jest Jezus Chrystus, nasz brat z pokolenia Dawida, wytęskniony Mesjasz Pan, Zbawiciel”.

Halina Świrska, autorka „Naszej okładki”, omawia obraz „Narodzenie Pańskie” (Mariotto di Nardo).

Ponadto w numerze – jak zawsze – części stałe Mszy świętej a także formularze Mszy o Najświętszej Maryi Panny w Adwencie oraz w okresie Narodzenia Pańskiego.

O sposobach owego uwidaczniania się oraz „widzenia” i doświadczania Boga przez człowieka piszą w numerze między innymi: Leon Nieścior OMI, odwołując się do perspektywy Ojców monastycznych; Maria Miduch, podkreślając, że nic nas nie zbliża do Boga tak jak Jezus i Jego dzieło; Dariusz Kowalczyk SJ w artykule o tym, jak zobaczyć Boga w Trójcy Jedynego; oraz Eryk Gumulak SJ przedstawiający, czym jest „widzenie Boga” w Księdze Hioba. W numerze zamieszczamy też dwie refleksje poświęcone twórczości Karola Wojtyły: Magdalena Siemion pisze o miłości objawiającej się w ludzkim ciele na podstawie teologii ciała Karola Wojtyły, a Katarzyny Dybeł – o człowieku poszukującym Stwórcy w poezji przyszłego papieża.

Konferencje abpa Grzegorza Rysia są cenną i potrzebną dzisiaj prowokacją – wezwaniem do zmierzenia się z prawdą o kondycji naszego serca odpowiedzialnego za innych w tym, co najważniejsze: czy moje serce jest przejęte wiarą moich domowników. Owszem, najtrudniej mówić o Jezusie, o Ewangelii do tych, z którymi dzielimy codzienność pod jednym dachem, którzy widzą z bliska nasze życie. Dodatkowo trudno ewangelizować nie tyle tych, co jeszcze nie słyszeli o Jezusie, ile tych, co są przekonani, że już wszystko o Nim wiedzą i że także o Kościele wiedzą dużo. Zachęcam naszych Czytelników i uczestników spotkań w CFD do uważnej lektury jubileuszowego Zeszytu. Jego treść jest bardzo aktualna, wspierająca i inspirująca wszystkich zatroskanych o wiarę we własnym domu, Kościele i świecie.

Nowy numer „Głosu Ojca Pio” [GOP 142/4/2023] zaprasza do refleksji nad misją, którą każdy człowiek ma do wypełnienia w swoim życiu. Autorzy na własnym przykładzie pokazują, gdzie szukać inspiracji i jak je realizować. Wyraźnie wskazują na prawdziwe wartości. W dziale poświęconym Ojcu Pio przeczytamy o jego nieznanym powołaniu, najstarszym żyjącym świadku jego życia, a także porady, jak doskonalić się w modlitwie według jego zaleceń.

Ten Zeszyt jest o tym, o czym świat nie chce rozmawiać, na co się radykalnie nie godzi, co wyśmiewa i odrzuca. Jest o słabości, której cały świat się boi, kontestuje ją i z nią walczy. Tymczasem Bóg się nie boi naszej słabości, ale czyni ją miejscem spotkania z nami i błogosławieństwa, miejscem szczególnie płodnym. Autor rozważań – ojciec Amedeo Cencini – zachwyca się tym Bożym działaniem: „Bóg jakby czuje się przyciągany przez ludzką słabość i interweniuje z mocą swojej łaski”. Czyni to z wysokości… krzyża, sam stając się słabym, najsłabszym ze wszystkich, aby nikt nie poczuł się pominięty czy odrzucony w swojej słabości.

W obecnym numerze „Cenobium” podejmujemy zagadnienia związane z medalikiem św. Benedykta. Budzi on niemałe zainteresowanie wiernych. Wielu chrześcijan nosi różnego rodzaju medaliki, krzyże czy szkaplerze. Tego rodzaju praktyka jest wyznaniem wiary lub oznaką pobożności. Dla kogoś może być bardzo ważna. Dla innych osób może być zbędna. W pewien sposób każdy ma swoją duchowość i swój sposób wyrażania wiary oraz formę modlitwy. Wynika to ze zróżnicowanego doświadczenia wiary poszczególnych wiernych i osobistych preferencji. Pluralizm duchowy, wpisany w pierwotny zbawczy zamiar Boga, jest wynikiem samego Objawienia. Jest on konieczny dla realizacji istotnych aspektów Ewangelii, aby ją bardziej wyjaśniać.

Rozważania ks. Jerzego Szymika to spotkanie z miłością do jedynej Prawdy, z teologiczną kulturą myślenia o wierze, o Kościele, o sumieniu, o najświętszych wartościach – podstawowych i konstytutywnych, które dla naszego chrześcijaństwa są „środowiskiem życia – wodą, w której chrześcijańska wiara płynie do celu, powietrzem, którym oddycha”. Autor pięknie wieńczy swoje rozważania spojrzeniem na Maryję. Urodzony i wychowany pod opieką Matki Bożej Uśmiechniętej w Pszowie dzieli się kwintesencją maryjności: „Maryja chroni pełnię wiary, całość Biblii, istotę Kościoła, prawdziwe dobro człowieka jako mężczyzny i kobiety”.

Pandemia koronawirusa wywołała pandemię izolacji- pandemie najbardziej niebezpieczną dla ludzkiego życia. Zagrożone zostały same relacje, bez których trudno wyobrazić sobie jakąkolwiek ludzką egzystencję. Życie bez relacji staje się bezpłodne, nierzeczywiste, staje się wirtualne.

Niniejszy Zeszyt jest po to, aby zachęcić wielu do uważnej i pogłębionej refleksji nad kondycją osobistych relacji. Jest także po to, aby wskazać drogi i kierunki do budowania dojrzałych, bliskich relacji. Wspólnie z Autorem ufamy, że publikacja stanie się cenną cegiełką w wychowaniu do budowania więzi i wsparciem w procesie ich uzdrawiania.

Konferencje ks. Krzysztofa akcentują i ukazują nieustanne udzielanie się Ducha św. podczas sprawowania sakramentów. Czerpiąc z bogactwa Wschodu i Zachodu, Autor pomaga nam uświadomić sobie niezastąpiony dar Ducha w sakramentalnych spotkaniach z Bogiem. Tym, co zachwyca w pełnym mocy działaniu Ducha, jest Jego subtelna obecność. Duch jest jak kropla rosy z nieba, która nawadnia naszą ziemię, pozostając często niezauważona. Kościół zdumiewa się pokorą Ducha Świętego, który działa z mocą, a jednocześnie w ukryciu, w uniżeniu (...). Pięknie o owej skromności Ducha mówi ks. Krzysztof, nazywając Go "nieznanym Bogiem". I dodaje: "Jest nieznany dlatego, że On sam chce takim być".

"Razem z s. Beatą rozeznaliśmy, że właśnie w czasie pandemii potrzeba szczególnej modlitwy i refleksji nad wartością ludzkiej obecności, relacji i bliskości.

Rozważania w niniejszym Zeszycie są właśnie o tym. Dotyczą głównie ludzkiego doświadczenia obecności, pogłębionej kultury spędzania czasu ze sobą samym i z innymi, bliskości emocjonalnej i zmysłu bliskości oraz przeżywania obecności przed Bogiem." ks. Wons

Szanowni Czytelicy, redaktorzy najnowszego tomu rocznika Classica Catovicensia Scripta Minora z radością oddają w Państwa ręce zbiór interesujących i wszechstronnych artykułów, w większości będących zmieniony i rozszerzonymi wersjami referatów wygłoszonych podczas Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej "Jak dobrze spędzić czas - gry, zabawy, rozrywka w antyku i wiekach późniejszych"(realizowanej w ramach programu "Współmyślenie w humanistyce", edycja II).

Formy spędzania wolnego czasu ulegały na przestrzeni wieków wielu zmianom, na które wpływ miały ówczesne zainteresowania, postęp i ewolucja, polityka czy sytuacja społeczna. Nie ulega jednak wątpliwości, że w każdym okresie gry, zabawy i rozrywka stanowiły ważny element w życiu człowieka, który chętnie zaznawał przyjemności, odpoczywał od obowiązków i trudu pracy, a także rozwijał swoje zainteresowania z dala od codziennego zgiełku.

Do intrygującego świata starożytnych form spędzania na kartach niniejszego tomu przeniosą nas kolejno: Wiktor Nogajczyk - który skupia się na tym czy pojedynki w Homerowej Iliadzie można uznać za formę zabawy; Anna Głodowska - która przedstawia wyniki badań prowadzonych w zakresie ludycznych aspektów Platońskiej paidei oraz Andrzej Lewandowski - który podczas swoich badań wydobył żartobliwe ciekawostki zachowane w zbiorach Philogelos i Greckiej Antologii. Część zatytułowaną W kręgu literatury antycznej zamykają rozważania Katarzyny Tyśkiewicz, która przybliża czytelnikom historię i interesujące fakty związane z Księgą Suda. W kolejnej zatytułowanej Na szlaku tradycji i kultury antycznej, znajdują się teksty przybliżające tematykę starożytnych kibiców (autorstwa Justyny Lameńskiej), a także historii i tradycji antycznej piłki nożnej (opracowany przez Monikę Wojtyczkę). Jako ostatni pojawia się tekst Agaty Tyśkiewicz poświęcony recepcji wątków antycznych w nazewnictwie wybranych zakładów pogrzebowych, zlokalizowanych na terenie Górnego Śląska. Tom zamykają wiersze wiersze Tymoteusza Masarczyka i Wiktorii Moczarskiej - laureatów konkursu literackiego "Człowiek naturze czy natura człowiekowi" skierowanego do uczniów szkół licealnych.

Kapłaństwo mnicha nie jest tematem dominującym w duchowości monastycznej. Jest to jednak zagadnienie niezmiernie ciekawe. Z powodu swojej drugorzędności nie jest często podejmowane. Stąd pomysł, aby obecny numer „Cenobium” był poświęcony kapłaństwu mnicha. Pozwoli to chociaż w niewielkim stopniu uzupełnić lukę, jaka istnieje w opracowaniu tego tematu.

Powołanie monastyczne, a więc również benedyktyńskie, nigdy nie było i nie jest ze swej natury nastawione na kapłaństwo. Ono może towarzyszyć niektórym mnichom i być odbierane jako powołanie w powołaniu, które ktoś odczytuje jako wolę Boga względem niego.

Kapłaństwo nigdy nie może być celem wejścia na drogę monastyczną. Musi ono być podporządkowane życiu mniszemu. Ono jest nadrzędne. Jednak, żeby było ciekawiej, Bóg może też powoływać osoby duchowne do stanu mniszego. Święty Benedykt doskonale zdawał sobie z tego sprawę. Jak zawsze w przypadku powołania, jest pewna tajemnica, którą trudno zgłębić. Bóg bowiem prowadzi wybrane osoby ścieżkami sobie wiadomymi. Człowiek jedynie odpowiada na Jego wezwanie.

Tym bardziej zatem zagadnienie kapłaństwa mnicha jest interesujące. W niniejszym numerze „Cenobium” podjęte zostały wybrane aspekty tego problemu. Chociaż Reguła św. Benedykta nie poświęca zbyt wiele miejsca temu tematowi, to z uwagi na jej wartość, stanowi to pewien zasób informacji, z których sporo można się dowiedzieć. Istotne jest również spojrzenie na inne teksty z literatury monastycznej, aby zobaczyć szerszy kontekst zagadnienia. Interesująco prezentuje się ten temat zwłaszcza w Apoftagmatach Ojców Pustyni.

Jak zanurzyć się w ciszy, skoro ilekroć próbujemy to uczynić, napotykamy nasz wewnętrzny hałas, namiętności, obrazy, które oddalają nas od Boga i naszej duszy, a skupiają na powierzchni cielesności i zmysłowości.

Jak dotrzeć w sobie do owej głębiny ciszy przysypanej stertą trosk, zmartwień, lęków, mrocznych myśli czy cielesnych pożądań?

Istnieje najpewniejsza droga do wewnętrznej ciszy, medytacji i adoracji. Jest nią słowo Boga. Trzeba „tylko” jednego. Otworzyć się na Słowo, nauczyć się słuchać, dać mu pierwszeństwo w życiu, wejść z nim w zażyłą relację miłości.

Pierwszeństwo w sercu dajemy tylko temu, co kochamy. Nie istnieje cisza dla ciszy, ale cisza dla miłości. Im większa w nas będzie miłość do Słowa, do Boga, który do nas mówi, tym więcej będzie w nas potrzeby ciszy.

Idea przewodnia numeru wyrażona w tytule dotyka jednego z przejawów kryzysu Kościoła, którego jesteśmy świadkami także w Polsce. Z jednej strony bycie mistrzem czy posiadanie mistrza jest charakterystyczne dla wszystkich znanych nam tradycji kulturowych i religijnych, z drugiej zaś, jak wszystko, co ludzkie, w jakimś procencie ulega patologiom. Tak było zawsze i tak jest dzisiaj. Sam Jezus mówi: Niepodobna, żeby nie przyszły zgorszenia i dodaje: lecz biada temu, przez którego przychodzą. Byłoby lepiej dla niego, gdyby kamień młyński zawieszono mu u szyi i wrzucono go w morze, niż żeby miał być powodem grzechu jednego z tych małych. Uważajcie na siebie! (Łk 17,12).

Poezja wymagająca, uderzająca niezwykłą siłą emocji, obrazami wojny, które mieszają się ze wspomnieniami z dzieciństwa. W tym obrazie bohaterowie są rozdarci pomiędzy umiłowaniem życia w jego najprostszej postaci a niewiarygodnym wprost poczuciem miłości do Ojczyzny, za którą oddają swoje życie. Nie są bohaterami, są ludźmi pełnymi bólu umierania, świadomi ceny, jaką przyszło im zapłacić za własną godność i miłość do Polski.

Table of Contens

ARTICLES

JANUSZ KRĘCIDŁO
The Reconciliation of the World Through the Blood of Christ’s Cross as the Completion
of the Work of Creation (Col 1:15-20) CHRISTOPHER NASERI
Suffering and Prayer in the Messianic Community of Jas 5:13a
ADAM RYSZARD SIKORA
Five Centuries of Bible Translations into Kashubian
KATARZYNA KACZOR-SCHEITLER Word and Image. Polish Medieval and Renaissance Religious Writings in the European Context WOJCIECH WĄSIK
The Concept of Matrimonial Consent in Can. 1057 CIC 1983
BOŻENA PROCHWICZ-STUDNICKA, BOŻENA PROCHWICZ-STUDNICKA, ANDRZEJ MROZEK
The Motif of the Angel(s) of Death in Islamic Foundational Sources as an Element of Cultural Diffusion MONIKA CZARNUCH-SODZAWICZNY Specificity of the Gospel of Mark as Interpreted by Theophylact of Ohrid KRZYSZTOF KAUCHA
Joseph Ratzinger’s Argument for the Epistemological Seriousness of Faith MARIAN ZAJĄC
The Biblical Dimension of Religious Instruction in Poland
MARCIN MAJEWSKI
The Phenomenon of Rewriting Scripture in Late Second Temple Judaism : Some Methodological Reflections on the So-Called “Rewritten Bible” Category MARIAN MACHINEK
Gerhard Lohfink’s Interpretative Key to the Sermon on the Mount
KATARZYNA MIRIAM KACZOROWSKA Abraham’s Trials in Ancient and Medieval Jewish Writings

REVIEWS
ANNA KUŚMIREK
David J. Shepherd – Jan Joosten – Michaël N. van der Meer (red.), Septuagint , Targum and Beyond . Comparing Aramaic and Greek Versions from Jewish Antiquity (Supplements
to the Journal for the Study of Judaism 193; Leiden – Boston, MA: Brill 2020) JANUSZ LEMAŃSKI
Andreas Schüle, Die Urgeschichte (Genesis 1–11) , 2. erweiterte und aktualisierte Auflage
(Zürcher Bibelkommentare AT 1/1; Zürich: Theologische Verlag Zürich 2020) STEFAN SZYMIK
Sławomir Zatwardnicki, Księgi natchnione i ich interpretacja . Inspirujące przesłanie Josepha
Ratzingera – Benedykta XVI (Lublin: Academicon 2021)

Spis treści:
Pocieszycielka strapionych, Stanisława Gamrat
Wędrowny kupiec Hendrick Busman przemierzał opustoszałą wioskę Kevelaer. Przy przydrożnym krzyżu postanowił się pomodlić
Matka Zbawiciela w Warszawie, Szymon Wilk Z okazji roku jubileuszowego 1900. rocznicy przyjścia na świat Jezusa Chrystusa postanowiono wznieść w Warszawie nową świątynię, potrzebną ze względu na dynamiczny wzrost liczby ludności w rozwijającym się mieście. Trójnawowa bazylika wybudowana w stylu neorenesansowo-neobarokowym wkrótce stała się również ośrodkiem kultu maryjnego koncentrującego się wokół obrazu Najświętszej Maryi Panny, której nadano tytuł Matki Zbawiciela.
Moc w słabości, Magdalena Buczek Jeżeli Święta Dziewica wybrała mnie, to dlatego, że byłam najbardziej niewykształcona. Gdyby znalazła gorszą ode mnie, wybrałaby ją tak mówiła o sobie św. Bernadetta Soubirous. Ale czy tylko to, że została wybrana przez Maryję, sprawiło, że została świętą? Przyjrzyjmy się bliżej jej duchowości i temu, co ją kształtowało. Gościnność, Krzysztof Jędrzejewski

Więź o. Jordana z Jezusem rodziła się z jego osobistej, niepowtarzalnej lektury Ewangelii. W obliczu Jezusa kontemplował Zbawiciela świata i razem z Nim wołał do Ojca: „A to jest życie wieczne: aby znali Ciebie, jedynego prawdziwego Boga, oraz Tego, którego posłałeś, Jezusa Chrystusa” (J 17,3). Tym wołaniem zapalił dusze wielu: i duchownych, i konsekrowanych, i świeckich.

Boskim przymiotem, który stał się Jordanowi szczególnie bliski i który karmił Jego duszę i serce, była tajemnica Bożej Opatrzności. Jezus uczył Jordana, że w relację z Bożą Opatrznością wchodzi się przez bezgraniczne, synowskie zaufanie. Do duchowych synów i córek o. Jordana należy święty obowiązek dzielenia się owym dziedzictwem naszego założyciela, tak potrzebnym Kościołowi i światu. To dziedzictwo przybliża i dzieli się nim Autor niniejszej publikacji Piotr Szyrszeń SDS.