Czasopisma

We wrześniowym numerze miesięcznika „Oremus”:

- czytania i modlitwy mszalne na każdy dzień;

- wprowadzenia liturgiczne, których autorem jest Mariusz Kozioł OFMConv, minister prowincjalny Prowincji św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych (franciszkanów) w Polsce, rekolekcjonista, psycholog;

- rozważania napisane przez Monikę M. Zając, dr nauk społecznych w dyscyplinie prawo kanoniczne, dziennikarkę, od lat zaangażowaną w obronę życia i rodziny;

- modlitwy wiernych, które przygotowała Anna M. Faszczowa, teolog-dogmatyk, redaktor, animatorka chóru Angelus w Horyńcu-Zdroju, autorka tekstów poświęconych formacji i wychowaniu;

- tekst z działu „Pytania i odpowiedzi”. Ks. Mariusz Szymański, proboszcz parafii Matki Bożej Królowej Polski w Polkowicach, rozpoczynając cykl tekstów na temat Mszy świętych z udziałem dzieci, odpowiada na pytanie: „Czy wydane ponad 50 lat temu «Dyrektorium o Mszach świętych z udziałem dzieci» pozostaje dziś aktualne?”;

- propozycje śpiewów na niedziele, uroczystości i święta, przygotowane przez Adama Kowalskiego, organistę w parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce.

W ramach „Liturgicznego ABC” Maciej Zachara MIC pisze o Eucharystii w tradycji koptyjskiej (I część). Przybliża jej strukturę: rozbudowany obrzęd przygotowania darów i liturgię słowa.

W sierpniowym numerze miesięcznika „Oremus”:

- czytania i modlitwy mszalne na każdy dzień;

- wprowadzenia liturgiczne i rozważania napisane przez Marcina Walczaka, teologa-dogmatyka, redaktora i publicystę;

- modlitwy wiernych przygotowane przez Aleksandrę Kwiatkowską. Autorka jest socjologiem i politologiem; należy do Wspólnoty Miłosierny Samarytanin z Lublina;

- tekst z działu „Pytania i odpowiedzi”. Ks. Bartosz Szoplik, liturgista, proboszcz parafii Zwiastowania Pańskiego w Warszawie, odpowiada na pytanie: „Jeśli podczas lektury przewidzianych na dany dzień czytań lektor pomyli się i zacznie czytać inne, to czy ksiądz przewodniczący liturgii Mszy świętej powinien od razu zareagować i niezwłocznie wskazać mu właściwe czytanie, czy też nie?”;

- propozycje śpiewów na niedziele, uroczystości i święta, przygotowane przez Adama Kowalskiego, organistę w parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce.

W ramach „Liturgicznego ABC” Maciej Zachara MIC pisze o liturgii tradycji koptyjskiej. Wspomina m.in o anaforze eucharystycznej, „w której w ramach epiklezy nad chlebem i winem przyzywa się nie Ducha Świętego, a Logos, czyli Syna Bożego”, a także o siedmiu sakramentach i wpływie klasztorów na kształt liturgii koptyjskiej.

Michał Kozak MIC w dziale „Pokochać Psalmy” rozważa Psalm 77, którego fragmentem modlimy się podczas Mszy świętej 8 sierpnia. Autor zachęca do lektury całej tej pieśni, ażeby odkryć, z jakiej sytuacji życiowej wyrasta modlitwa Psalmisty.

Halina Świrska, autorka „Naszej okładki”, omawia mozaikę „Zaśnięcie Najświętszej Maryi Panny” z Bazyliki Najświętszej Marii Panny na Zatybrzu (Pietro Cavallini).
Ponadto w numerze – jak zawsze – części stałe Mszy świętej.

Kardynał Grzegorz Ryś widzi Kościół nie tylko od strony ołtarza, kiedy jako biskup sprawuje uroczyste liturgie, ale widzi Kościół od środka. Jest wewnątrz. Stara się być blisko ludzi. Chce być pasterzem Kościoła, o którym mówi nam słowo Boga, a nie świat ustami i oczami social mediów. Słowo Boga najlepiej zna się na Kościele. Daje o nim wiedzę na bieżąco. Kardynał Grzegorz do swych rozważań wybrał Apokalipsę, gdyż Księga Apokalipsy mówi o Kościele „tu i teraz” i pokazuje go w zmaganiu. Daje do zrozumienia, że Kościół celebrujący ostateczne zwycięstwo, triumfujący będzie potem i będzie to Jeruzalem Niebieskie.

W roku Jubileuszowym 2025 mamy również jubileusz czasopisma „Cenobium”. To już 30 numer! W tym Roku Świętym zwracamy się, jako pielgrzymi nadziei, w stronę łaskawości Boga, która nigdy nie zawodzi, ponieważ miłość Boża rozlana jest w sercach naszych przez Ducha Świętego, który został nam dany (Rz 5,5). Ta nadzieja daje nam perspektywę, że Boża wola zawsze zostanie zrealizowana.

W tym Roku Jubileuszowym pragniemy spojrzeć na różne sposoby życia według Reguły św. Benedykta. Było i jest ich wiele. Dlatego tematem przewodnim jubileuszowego numeru „Cenobium” jest Duchowość żeńskich zakonów żyjących według Reguły św. Benedykta w Polsce. Należą do nich następujące zakony: Zgromadzenie Sióstr Benedyktynek Misjonarek, Mniszki Zakonu Świętego Benedykta, Mniszki Benedyktynki od Nieustającej Adoracji Najświętszego Sakramentu, Zgromadzenie Sióstr Benedyktynek Samarytanek Krzyża Chrystusowego, Zgromadzenie Sióstr Matki Bożej Loretańskiej, Mniszki Kamedułki.

Numer otwierają dwa artykuły na temat muzyki i śpiewu w Biblii. Danuta Piekarz pisze o śpiewie w Starym Testamencie, a Maria Miduch o hymnach Nowego Testamentu: Benedictus Zachariasza i Magnificat Maryi. Antonina Karpowicz-Zbińkowska i Paweł Gołaszewski SJ ukazują rolę muzyki i śpiewu w epoce patrystycznej – przede wszystkim u św. Augustyna i św. Efrema, a Błażej Matusiak OP przybliża postać św. Hildegardy z Bingen, która znana jest głównie jako średniowieczna wizjonerka, autorka listów i zielarka, mniej jako poetka i kompozytorka. W kolejnych artykułach Marek Blaza SJ pisze o rozśpiewanym prawosławiu, Dawid Gospodarek omawia śpiew w judaizmie, a Tomasz Samulnik OP w refleksji nad sztuką otwierającą na transcendencję odwołuje się między innymi do myśli najbardziej muzykalnego z ostatnich papieży – Benedykta XVI. Ponadto w numerze artykuły: Jakuba Kapały o zmianach w muzyce liturgicznej wprowadzonych po Soborze Watykańskim II, ks. Wojciecha Koladyńskiego o szukaniu Boga we współczesnej muzyce pop, a także Joanny i Marcina Popowskich o muzyce i śpiewie w nowej ewangelizacji.

Tematy związane z kryzysem człowieczeństwa, z kryzysem wiary, ze zmaganiem się z pokusami, z grzechem traktowane są często w światowych mediach jako mało nośne, niekiedy przedstawia się je jako prezentujące przestarzały sposób myślenia, który generuje frustracje, a nawet choroby. Wiele osób dba jednak o świadome życie duchowe – podejmują walkę z niszczącymi słabościami i nie chcą uciekać w życie „na powierzchni”, mierne, wyłącznie zmysłowe, przeżywane na rauszu chwilowych doznań. Taki wybór niejednokrotnie wiąże się z wielkim zmaganiem. Pomocą są światło płynące ze Słowa, mądrość ewangelicznych autorytetów, kierownictwo duchowe, rekolekcje, dobra, motywująca literatura. Publikujemy konferencje o. Cenciniego z przekonaniem, że wielu odnajdzie w nich konkretną propozycję dla własnego wzrostu duchowego i cenne podpowiedzi w podążaniu drogami Ducha.

Tożsamość to rdzeń naszego „ja”. Z pozoru wydaje się pojęciem bardzo abstrakcyjnym, w praktyce jednak ma konkretny wpływ na nasze codzienne życie. Decyduje o tym, jak siebie postrzegamy i jak budujemy relacje z innymi ludźmi. Wpływa też na kształt relacji z Bogiem i Jego obraz. Tożsamość to kwintesencja naszej niepowtarzalności. Od lat intryguje badaczy i wskazuje na wyjątkowość człowieka – kogoś, kto jest świadomy siebie.

„Przyszłość Kościoła również dzisiaj zależy od tych, którzy mają głębokie korzenie i żyją pełnią własnej wiary (…). Z dzisiejszego kryzysu i tym razem powstanie Kościół (…) rozkwitnie na nowo i będzie ojczyzną, która daje ludziom życie i nadzieję sięgającą poza granicę śmierci” – powiedział Benedykt XVI. Nie trzeba więc trwonić cennej energii na przejmowanie się „trudnymi czasami dla wierzących”, ale wykorzystać je na rozeznawanie osobistej kondycji duchowej i dbać, by z dnia na dzień coraz bardziej stawać się Chrystusowym. Rozważania o. Amedea Cenciniego mogą być dla nas rodzajem katharsis – oczyszczeniem umysłu i serca, by uwolnić w sobie ducha nadziei i stawać się codziennie tym, kim jesteśmy od dnia chrztu – chrześcijanami in via.

Tym razem Cenobium poświęcamy tematom związanym z Filokalią. Powód jest jeden. W ubiegłym roku nastąpiło wydanie pierwszego tomu tego dzieła po polsku. Wydawnictwo Benedyktynów Tyniec, jako jedyne w Polsce, podjęło się przetłumaczenia Filokalii w całości. Obejmuje ona pięć tomów.

Filokalia to największy i najbardziej znany zbiór pism w duchowości chrześcijańskiej. Zawiera teksty z kilkudziesięciu dzieł wielu autorów chrześcijańskich z okresu od IV do XVII wieku. Nie jest to zbiór wszystkich tekstów, jakie powstały w tym okresie, ale jest ich wyborem. Możemy powiedzieć, że jest to wybór najpiękniejszych pism. Samo słowo filokalia znaczy miłość tego, co piękne. Gdy ten termin odnosimy do książki przyjmuje znaczenie „antologii”, czyli zbioru wybranych części. Pierwsze wydanie Filokalii powstało w 1782 r. w Wenecji. Przygotowali je św. Nikodem Hagioryta i św. Makary z Koryntu. W ich zamyśle lektura Filokalii ma dopomóc w prowadzeniu życia prawdziwie chrześcijańskiego.

Zagadnienia poruszone w czasopiśmie są tylko pewną wybraną propozycją ukazania tego, co można powiedzieć na temat tego zbioru tekstów. Autorzy artykułów i rozmówcy dzielili się swoją wiedzą na podjęte problemy. Poruszone tematy są zachętą do osobistego studium nad Filokalią oraz sięgnięcia do innych dzieł i opracowań, które są z nią związane.

Na szczególną uwagę zasługują rozmowy, które przybliżają duchowość filokaliczną. Jest ona w polskim Kościele mało znana. Dużo bardziej przeważa duchowość maryjna, pielgrzymkowa czy związana ze sporą liczbą tzw. wspólnot charyzmatycznych. Jako benedyktyni tynieccy chcemy przybliżać tę trochę zapomnianą duchowość. Wokół Filokalii są organizowane różne wydarzenia. Niniejszy numer Cenobium wpisuje się w tę działalność. To okazja do zainspirowania tą duchowością.

Filokalia to prawdziwa szkoła duchowości, modlitwy i teologii. Jeśli chcesz poważnie traktować życie duchowe, to Filokalia jest dla ciebie. Jeśli chcesz budować swoją wiarę w oparciu o solidną duchowość, sprawdzoną w praktyce przez wieki, to Filokalia jest dla ciebie. Jeśli chcesz coś dla siebie zrobić, zmienić na lepsze w swoim życiu, czegoś nowego się dowiedzieć, to Filokalia jest dla ciebie / Brunon Koniecko OSB

Kardynał Luis Antonio Tagle z niezwykłą prostotą i pokorą czyta nam stronice Biblii, nie pomijając tych trudnych, które rodzą wiele pytań. Czyni to nie jak dostojnik kościelny z wysokości mównicy, ale jak ojciec i brat, jakby siedział miedzy nami. Każde cierpienie opowiedziane w Biblii daje wyraz temu, że Bóg o nim wie, że słyszy nasze łkanie, nasz krzyk bólu. On nie tylko wie o naszym cierpieniu, ale w nie wszedł. Jego Słowo nie jest zimną literą, lecz miłującą Osobą z przebitym sercem, jest streszczeniem wszystkich słów Biblii. Jest Słowem Osobowym, które przeniknęło każde ludzkie cierpienie, by przemienić przekleństwo w błogosławieństwo. Autor z prawdziwą empatią pochyla się nad ludzkim cierpieniem, przywołuje fakty z życia własnego i ludzi, którym służy. Z Biblii wypływa też nadzieja na wieczne oglądanie Boga. Właśnie słowami nadziei i zachwytu kończy rozważania kard. Tagle. Nawet wtedy, gdy dotykają nas Hiobowe nieszczęścia, na końcu każdej ludzkiej historii roztacza się horyzont, z którego wyłania się witający nas Bóg, Miłośnik życia.

Ten Zeszyt jest bardzo na czasie. Poświęcony został dwom wartościom, bliskości i autonomii, bez których trudno wyobrazić sobie życie szczęśliwe i spełnione. Pójdziemy ścieżką rozważań proponowanych przez s. Beatę Zarzycką ZSAPU, ich dopełnieniem zaś będzie rozważanie ks. Krzysztofa Wonsa SDS. Autorka jest doświadczonym psychologiem, skupia nas głównie na ludzkim wymiarze doświadczenia bliskości i autonomii, wprowadza subtelnie i głęboko w świat ludzkich potrzeb, pragnień i przeżyć, jednak nie pomija wymiaru duchowego, jest on cały czas obecny w jej rozważaniach, a jego rozwinięcie pozostawia współautorowi.

O sposobach owego uwidaczniania się oraz „widzenia” i doświadczania Boga przez człowieka piszą w numerze między innymi: Leon Nieścior OMI, odwołując się do perspektywy Ojców monastycznych; Maria Miduch, podkreślając, że nic nas nie zbliża do Boga tak jak Jezus i Jego dzieło; Dariusz Kowalczyk SJ w artykule o tym, jak zobaczyć Boga w Trójcy Jedynego; oraz Eryk Gumulak SJ przedstawiający, czym jest „widzenie Boga” w Księdze Hioba. W numerze zamieszczamy też dwie refleksje poświęcone twórczości Karola Wojtyły: Magdalena Siemion pisze o miłości objawiającej się w ludzkim ciele na podstawie teologii ciała Karola Wojtyły, a Katarzyny Dybeł – o człowieku poszukującym Stwórcy w poezji przyszłego papieża.

Konferencje abpa Grzegorza Rysia są cenną i potrzebną dzisiaj prowokacją – wezwaniem do zmierzenia się z prawdą o kondycji naszego serca odpowiedzialnego za innych w tym, co najważniejsze: czy moje serce jest przejęte wiarą moich domowników. Owszem, najtrudniej mówić o Jezusie, o Ewangelii do tych, z którymi dzielimy codzienność pod jednym dachem, którzy widzą z bliska nasze życie. Dodatkowo trudno ewangelizować nie tyle tych, co jeszcze nie słyszeli o Jezusie, ile tych, co są przekonani, że już wszystko o Nim wiedzą i że także o Kościele wiedzą dużo. Zachęcam naszych Czytelników i uczestników spotkań w CFD do uważnej lektury jubileuszowego Zeszytu. Jego treść jest bardzo aktualna, wspierająca i inspirująca wszystkich zatroskanych o wiarę we własnym domu, Kościele i świecie.

Nowy numer „Głosu Ojca Pio” [GOP 142/4/2023] zaprasza do refleksji nad misją, którą każdy człowiek ma do wypełnienia w swoim życiu. Autorzy na własnym przykładzie pokazują, gdzie szukać inspiracji i jak je realizować. Wyraźnie wskazują na prawdziwe wartości. W dziale poświęconym Ojcu Pio przeczytamy o jego nieznanym powołaniu, najstarszym żyjącym świadku jego życia, a także porady, jak doskonalić się w modlitwie według jego zaleceń.

Ten Zeszyt jest o tym, o czym świat nie chce rozmawiać, na co się radykalnie nie godzi, co wyśmiewa i odrzuca. Jest o słabości, której cały świat się boi, kontestuje ją i z nią walczy. Tymczasem Bóg się nie boi naszej słabości, ale czyni ją miejscem spotkania z nami i błogosławieństwa, miejscem szczególnie płodnym. Autor rozważań – ojciec Amedeo Cencini – zachwyca się tym Bożym działaniem: „Bóg jakby czuje się przyciągany przez ludzką słabość i interweniuje z mocą swojej łaski”. Czyni to z wysokości… krzyża, sam stając się słabym, najsłabszym ze wszystkich, aby nikt nie poczuł się pominięty czy odrzucony w swojej słabości.

W obecnym numerze „Cenobium” podejmujemy zagadnienia związane z medalikiem św. Benedykta. Budzi on niemałe zainteresowanie wiernych. Wielu chrześcijan nosi różnego rodzaju medaliki, krzyże czy szkaplerze. Tego rodzaju praktyka jest wyznaniem wiary lub oznaką pobożności. Dla kogoś może być bardzo ważna. Dla innych osób może być zbędna. W pewien sposób każdy ma swoją duchowość i swój sposób wyrażania wiary oraz formę modlitwy. Wynika to ze zróżnicowanego doświadczenia wiary poszczególnych wiernych i osobistych preferencji. Pluralizm duchowy, wpisany w pierwotny zbawczy zamiar Boga, jest wynikiem samego Objawienia. Jest on konieczny dla realizacji istotnych aspektów Ewangelii, aby ją bardziej wyjaśniać.

Rozważania ks. Jerzego Szymika to spotkanie z miłością do jedynej Prawdy, z teologiczną kulturą myślenia o wierze, o Kościele, o sumieniu, o najświętszych wartościach – podstawowych i konstytutywnych, które dla naszego chrześcijaństwa są „środowiskiem życia – wodą, w której chrześcijańska wiara płynie do celu, powietrzem, którym oddycha”. Autor pięknie wieńczy swoje rozważania spojrzeniem na Maryję. Urodzony i wychowany pod opieką Matki Bożej Uśmiechniętej w Pszowie dzieli się kwintesencją maryjności: „Maryja chroni pełnię wiary, całość Biblii, istotę Kościoła, prawdziwe dobro człowieka jako mężczyzny i kobiety”.

Pandemia koronawirusa wywołała pandemię izolacji- pandemie najbardziej niebezpieczną dla ludzkiego życia. Zagrożone zostały same relacje, bez których trudno wyobrazić sobie jakąkolwiek ludzką egzystencję. Życie bez relacji staje się bezpłodne, nierzeczywiste, staje się wirtualne.

Niniejszy Zeszyt jest po to, aby zachęcić wielu do uważnej i pogłębionej refleksji nad kondycją osobistych relacji. Jest także po to, aby wskazać drogi i kierunki do budowania dojrzałych, bliskich relacji. Wspólnie z Autorem ufamy, że publikacja stanie się cenną cegiełką w wychowaniu do budowania więzi i wsparciem w procesie ich uzdrawiania.

Konferencje ks. Krzysztofa akcentują i ukazują nieustanne udzielanie się Ducha św. podczas sprawowania sakramentów. Czerpiąc z bogactwa Wschodu i Zachodu, Autor pomaga nam uświadomić sobie niezastąpiony dar Ducha w sakramentalnych spotkaniach z Bogiem. Tym, co zachwyca w pełnym mocy działaniu Ducha, jest Jego subtelna obecność. Duch jest jak kropla rosy z nieba, która nawadnia naszą ziemię, pozostając często niezauważona. Kościół zdumiewa się pokorą Ducha Świętego, który działa z mocą, a jednocześnie w ukryciu, w uniżeniu (...). Pięknie o owej skromności Ducha mówi ks. Krzysztof, nazywając Go "nieznanym Bogiem". I dodaje: "Jest nieznany dlatego, że On sam chce takim być".

"Razem z s. Beatą rozeznaliśmy, że właśnie w czasie pandemii potrzeba szczególnej modlitwy i refleksji nad wartością ludzkiej obecności, relacji i bliskości.

Rozważania w niniejszym Zeszycie są właśnie o tym. Dotyczą głównie ludzkiego doświadczenia obecności, pogłębionej kultury spędzania czasu ze sobą samym i z innymi, bliskości emocjonalnej i zmysłu bliskości oraz przeżywania obecności przed Bogiem." ks. Wons