Słowniki religijne

Papież Franciszek w liście apostolskim Desiderio Desideravi zwraca uwagę, że człowiek współczesny „utracił zdolność mierzenia się z działaniami o charakterze symbolicznym”. Jednocześnie formułuje zachętę: „Potrzeba poznania dynamiki języka symbolicznego, jego specyfiki i jego skuteczności”. Dzięki symbolom to, co niewyrażalne, zyskuje wymiar obrazowy, zaś rzeczywistość widzialna staje się nośnikiem głębokich treści duchowych. Dzieło Allegoriae in universam Sacram Scripturam („Interpretacje alegoryczne całego Pisma świętego”) przypisywane Garnierowi z Langres (+1225), opatowi cysterskiemu, a następnie biskupowi, to glosariusz zawierający symboliczne wyjaśnienia motywów biblijnych w oparciu o dzieła patrystyczne i średniowieczne. Jest ono najbardziej kompletnym średniowiecznym słownikiem symboli biblijnych. Niniejszy Średniowieczny słownik symboliki biblijnej obejmuje wydanie krytyczne tekstu łacińskiego opracowane w oparciu o najstarsze i najważniejsze rękopisy dzieła Garniera oraz polskie tłumaczenie zaopatrzone w przypisy źródłowe.

Nowe, gruntownie przepracowane i powiększone wydanie słownika przygotowanego przez ks. prof. Marka Starowieyskiego i prof. Jana Marii Szymusiaka SJ. To jedyne tego typu dzieło na polskim rynku wydawniczym, a zarazem unikalne w skali światowej. Jego zakres tematyczny obejmuje okres od czasów apostolskich do Soboru nicejskiego II (787). Publikacja obejmuje również materiał zawarty w pionierskim Słowniku wczesnochrześcijańskiego piśmiennictwa Wschodu ks. prof. Marka Starowieyskiego. Stanowi summę współczesnej wiedzy o literaturze wczesnochrześcijańskiej.

Obszerne, wyczerpujące hasła i bogate informacje bibliograficzne czynią ten słownik nieocenioną pomocą dla patrologów , religioznawców, teologów, historyków zajmujących się późnym antykiem, badaczy literatury wczesnochrześcijańskiej. Jest to zarazem nieocenione źródło wiedzy dla studentów teologii, historii, filologii i religioznawstwa oraz dla wszystkich, których interesują literatura i kultura pierwszych wieków chrześcijaństwa.

Celem publikacji tego słownika jest próba rzetelnego oddania fundamentalnego znaczenia katolicyzmu społecznego w najnowszej historii Polski minionego stulecia. Nie tylko w dziejach politycznych, ale także kulturalnych i społecznych naszego kraju. Słownik ma pokazać poprzez konkretne biogramy, ze ten nurt ideowy – choć z pewnością nie miał tu monopolu, stanowił jedną z fundamentalnych inspiracji dla intelektualnej, politycznej i społecznej działalności Polaków w całym ubiegłym stuleciu.

Tom 1 obejmuje 60 biogramów. Każde hasło słownika opatrzone zostało najnowszą, bibliografią obejmującą zarówno archiwalia, źródła drukowane, jak i opracowania. W słowniku znaleźli się przedstawiciel różnych profesji, środowisk czy ugrupowań politycznych. Bohaterami słownika są: politycy, wojskowi, naukowcy, dziennikarze, ludzie kultury i sztuki oraz osoby duchowne.

Tom 2 obejmuje 63 biogramy. Każde hasło słownika opatrzone zostało najnowszą, bibliografią obejmującą zarówno archiwalia, źródła drukowane, jak i opracowania. W słowniku znaleźli się przedstawiciel różnych profesji, środowisk czy ugrupowań politycznych. Bohaterami słownika są: politycy, wojskowi, naukowcy, dziennikarze, ludzie kultury i sztuki oraz osoby duchowne.

Spis haseł tom 1:
Stanisław Adamski
Józef Bocheński
Marian Bohusz-Szyszko
Edmund Bojanowski
Jerzy Braun
Hanna Chrzanowska
Róża Czacka
Edmund Dalbor
Stefan Dąbrowski
Bolesław Domański
Mirosław Dzielski
Mieczysław Engiel
Jan Józef Frankowski
Józef Gawlina.
Antoni Gołubiew
Maria Górska
Wincenty Granat
Józef Haller
August Hlond
Jan Hoppe
Jan Stanisław Jankowski
Hilary Jastak
Stefan Kaczorowski
Zygmunt Kaczyński
Władysław Kiernik
Witold Klimkiewicz
Maksymilian Kolbe
Feliks Koneczny
Wojciech Korfanty
Władysław Korniłowicz
Stanisław Kutrzeba
Michał Kwiatkowski
Karolina Lanckorońska
Urszula Ledóchowska
Konstanty Łubieński
Wanda Malczewska
Hanna Malewska
Antoni Marchewka
Stanisław Nowicki
Ignacy Jan Paderewski
Jan Piwowarczyk
Karol Popiel
Jerzy Popiełuszko
Michał Rękas
Franciszek Rogaczewski
Adam Sapieha
Władysław Siła-Nowicki
Bohdan Skąpski
Leopold Skulski
Stanisław Starowieyski
Teresa Strzembosz
Jan Kanty Szurlej
Leonard Torwirt
Zofia Trzcińska-Kamińska
Konstanty Turowski
Piotr Wawrzyniak
Konstanty Wolny
Stefan Wyszyński
Janusz Zabłocki
Jadwiga Zamoyska

Spis haseł tom 2:
Adam Prot Asnyk (1838–1897)
Grzegorz Augustynik (1847–1929)
Antoni Baraniak (1904–1977)
Zbyszko Bednorz (1913–2010)
Franciszek Karol Blachnicki (1921–1987)
Józefat Błyskosz (1876–1947)
Piotr Borowy (1858–1932)
Celina Rozalia Leonarda z Chludzińskich Borzęcka CR(1833–1913)
Eugeniusz Brzuska (1885–1938)
Jan Całka (1941–2016)
Adolf Chojnacki (1932-2001)
August Cieszkowski (1814–1894)
Eugeniusz Dryniak (1955–2019)
Bronisław Epimach-Szypiłło (1859–1934)
Jan Nepomucen Alojzy Ficek (1790–1862)
Jerzy Hagmajer (1913–1998)
Oskar Józef Halecki (1891–1973)
Maksymilian Jackowski (1815–1905)
Kazimierz Jancarz (1947-1993)
Jerzy Mieczysław Jarnuszkiewicz (1919-2005)
Piotr Andrzej Kałwa (1893–1974)
Janina Kierocińska, matka Teresa od św. Józefa (1885–1946)
Karol Ludwik Koniński (1891–1943)
Szymon Koszyk (1891–1972)
Jan Koźmian (1814–1877)
Paweł Kwoczek (1904–1975)
Antoni Laubitz (1861–1939)
Stanisława Leszczyńska (1896–1974)

Mieczysław Luziński (1900–1969) Ferdynand Machay (1889–1967)
Kazimierz Majdański (1916– 2007)
Walenty Majdański (1899–1972)
Juliusz Makarewicz (1872–1955)
Michał Milewski (1902–1981)
Andrzej Niesiołowski (1899–1945)
Stanisław Nowodworski (1873–1931)
Maria Okońska (1920–2013)
Władysław Józef Padacz (1900–1974)
Henryk Peszko (1910–1988)
Karol Pękala (1902–1968)
Bolesław Piasecki (1915–1979)
Aleksy Prusinowski (1819–1872)
Idzi Benedykt Radziszewski (1871–1922)
Janusz Radziwiłł (1880–1967)
Józef Rymer (1882−1922)
Aleksander Skowroński (1863−1934)
Antoni Słomkowski (1900−1982)
Zofia Starowieyska-Morstinowa (1891−1966)
Czesław Strzeszewski (1903−1999)
Kazimierz Studentowicz (1903−1992)
Augustyn Szamarzewski (1832–1891)
Adolf Piotr Szelążek (1865−1950)
Antoni Szymański (1881−1942)
Maciej Święcicki (1913−1971)
Stanisław Trzeciak (1873−1944)
Maria Wantowska (1922–1991)
Franciszek Włodarczyk TChr (1911−2000)
Jacek Woroniecki OP (1878−1949)
Aleksander Wóycicki (właśc. Wojcicki) (1878–1954)
Kazimierz Zimmermann (1874−1925)
Marek Żuławski (1908−1985)

„Pisownia słownictwa religijnego” to kolejny tom z serii „Teolingwistyka”, którego redaktorem jest ks. Wiesław Przyczyna. I choć w 2010 roku wydane zostały „Zasady pisowni słownictwa religijnego”, tego samego redaktora, to jednak bardzo pomocna okazuje się najnowsza pozycja – dużo obszerniejsza i bogatsza w treści o tematach poprawności językowej słownictwa religijnego. To już nie tylko ogólne zasady pisowni, ale omówienie wielu pojęć, które wciąż w języku religijnym są zapisywane błędnie. Książka ta okaże się potrzebna szczególnie tym, którzy często obcują z językiem religijnym.

Pobożność chrześcijańska zawsze była wspomagana „świętymi wizerunkami” – od prostych ilustracji malowanych na ścianach katakumb do genialnych wyobrażeń wielkich mistrzów, pokazujących charakterystyczne cechy świętych lub zdarzenia, w których brali oni udział w historii. Jak na przykład opowiedzieć o Ojcu Pio nie pokazując stygmatów albo o św. Sebastianie bez ukazania strzał – tak wymownych znaków, w tak skondensowany sposób przedstawiających kwintesencję ich świętego życia…

W leksykonie znalazło się kilkaset sylwetek osób wyniesionych do chwały ołtarzy. Zestawienie świętych bazuje na katalogach uznanych przez Kościół. Każdej postaci towarzyszy krótka biografia, data wspomnienia liturgicznego oraz fotografie – reprodukcje dzieł sztuki wybitnych artystów, którzy na przestrzeni stuleci chrześcijaństwa utrwalali wizerunki świętych i błogosławionych. Wykaz symboli ikonograficznych i atrybutów ułatwiających identyfikację świętych. Zakres spraw, chorób i problemów (także nazwy miejscowości, regionów i państw), w których poszczególni orędownicy się „specjalizują”.

Odbiorcy
– wszyscy interesujący się sztuką
– miłośnicy hagiografii
– pragnący intensywniej uczestniczyć w tajemnicy świętych obcowania

Leksykony Piusa Czesława Bosaka cieszą się od dawna zasłużoną renomą i stały się wybitną pomocą w studiowaniu Biblii, w której znajduje się niezwykle wielka ilość różnorakiej informacji. Autor wydobywa ją na podstawie zbieranych według określonych kryteriów cytatów biblijnych, które następnie zestawia w porządku alfabetycznym.

Prezentowana tu pozycja zestawia królów Izraela według przekazu biblijnego, zbierając dla każdej z omawianych postaci wszystkie teksty, w których jest o nich mowa. Przedmiotem opracowania są królowie czasów monarchii, najpierw wspólnej, a potem rozdzielonej na Królestwo Judy (Południowe) oraz Królestwo Izraela (Północne), aż do końca suwerennego bytu tych państw, zakończonego na północy najazdem Asyryjczyków w roku 722 przed Chrystusem, a na południu inwazją Nabuchodonozora, króla Babilończyków w roku 586.

Autor nie zajmuje się osobami władców, którzy panowali nad Izraelitami, a dokładniej Judejczykami w okresie po niewoli babilońskiej, ponieważ uważa ich za władców narzuconych przez panujące nad narodem żydowskim mocarstwa, najpierw Seleucydów (dynastia hasmonejska), a następnie Rzymian (król Herod Wielki).

W tak zakreślonym obszarze czasowym opracowanie jest słownikiem, który w sposób encyklopedyczny podaje informacje o poszczególnych władcach, a następnie z każdym z nich związana jest odnosząca się do niego konkordancja, czyli kompletny zbiór tekstów, w których znajdują się wzmianki o danej postaci we wszystkich księgach biblijnych. Teksty te grupowane są według poszczególnych zagadnień.

Trzeci tom Słownika, który oddajemy do rąk Czytelników, obejmujący kolejne biogramy duchownych diecezji sandomierskiej na litery M-R, został przygotowany przez trzech autorów. Do zespołu opracowującego hasła dołączył ks. dr Piotr Tylec, dyrektor Biblioteki Diecezjalnej w Sandomierzu. Rozszerzenie zespołu okazało się niezbędne, by zdążyć z realizacją projektu przed 200-leciem utworzenia diecezji sandomierskiej (1818-2018).

Liturgiczne święto Serca Jezusowego, obchodzone jedynie w Polsce od 1765 roku, zostało rozciągnięte na cały Kościół przez papieża bł. Piusa IX dekretem "Urbis et orbis" z 25 sierpnia 1856 roku.

Publikacja Nowego słownika teologii biblijnej to ważne wydarzenie w świecie polskiej biblistyki. Hasła umieszczone w dziele (kilkaset) przekazują najnowszą wiedzę naukową z zakresu teologii biblijnej, literatury i historii starożytnej. Publikację cechuje niezwykle wysoki poziom merytoryczny, co sprawia, że może ona pretendować do miana pomnika współczesnej biblistyki polskiej. Istotnym uzupełnieniem strony naukowo-literackiej słownika są piękne reprodukcje dzieł sztuki pochodzących z zasobów Muzeów Watykańskich.

Wszystkim, którzy wezmą do rąk Nowy słownik teologii biblijnej, życzę, aby odkrywając nowatorski charakter tej publikacji, znaleźli w niej prawdziwe źródło wiedzy, nowych inspiracji, a nade wszystko ważne przesłanki do myślenia biblijnego ? myślenia natchnionego słowem Bożym (ks. prof. dr hab. Henryk Witczyk, redaktor naczelny Słownika).

Ukazał się pierwszy tom Słownika biograficznego księży diecezji sandomierskiej XIX-XX w. Jego autorami są: ks. prof. dr hab. Bogdan Stanaszek i ks. mgr Ryszard Nowakowski. W pierwszym tomie słownika zamieszczono nazwiska duchownych rozpoczynające się na literę A-G. W sumie znajdziemy w nim biogramy 480 księży przynależnych do diecezji sandomierskiej w ciągu dwustu lat od jej powstania (1818 r.). Zgodnie z praktyką stosowaną w tego typu wydawnictwach Słownik zawiera biogramy zmarłych duchownych. Znajdziemy tam informacje o ich pochodzeniu, wykształceniu, miejscach pracy duszpasterskiej, dokonaniach kościelnych i aktywności społecznej. Słownik jest cennym wydawnictwem dla historii parafii nie tylko regionu Świętokrzyskiego (obejmuje również diecezję radomską), ale też terenów przyłączonych do diecezji sandomierskiej w 1991 r. (dekanaty z diecezji przemyskiej, lubelskiej i tarnowskiej).

Kto by między wami chciał stać się wielkim, niech będzie waszym sługą na wzór Syna Człowieczego, który nie przyszedł, aby Mu służono, lecz aby służyć.
(Mt 20,26.28)

Inspiracją do powstania Leksykonu świętych i sławnych diakonów stała się zaskakująca modlitwa jednego z alumnów seminarium duchownego. Była to litania zawierająca 85 imion świętych, choć zapomnianych diakonów.

Niniejsza książka, ułożona w formie słownika biograficznego, przybliża czytelnikowi sylwetki ok. 280 diakonów. Najwięcej jest wśród nich świętych i błogosławionych, często męczenników. Są też i tacy, którzy przysłużyli się Kościołowi mądrością i wiedzą.

Świadectwo życia tych ludzi może dodawać otuchy i odwagi na naszych drogach życia, a nawet zachęcać do naśladowania ich wiary i męstwa.

Słownik kościelny łacińsko-polski to nie tylko cenna pomoc dla duchowieństwa, seminarzystów i świeckich, czytających teksty łacińskie, ale stanowi wręcz podręczną encyklopedię Kościoła katolickiego. Obejmuje obszerny zasób słownictwa, zarówno z klasycznej literatury łacińskiej, ale także z różnych działów teologii.

Słownik zawiera łącznie ponad dwadzieścia siedem tysięcy wyrazów łacińskich, którymi Kościół żył przez stulecia. Są w nim przełożone na język polski terminy zawarte w Mszale Rzymskim, w Brewiarzu, Rytuale, Pontyfikale, Martyrologium, Wulgacie i Kodeksie Prawa Kanonicznego (z roku 1917).

Jak na opracowanie encyklopedyczne przystało, mamy w nim ponadto imiona i lata panowania papieży, nazwy diecezji, imiona ponad sześciuset świętych i błogosławionych (wraz z krótkimi życiorysami), podano nazwy zakonów, imiona Ojców Kościoła i wybitnych teologów, terminy prawne oraz wiele innych.

Autorem tego monumentalnego opracowania, które do dziś nie ma sobie równych w polskiej literaturze religijnej, jest zasłużony naukowiec i kapłan diecezji lwowskiej obrządku łacińskiego, ks. prof. Alojzy Władysław Jougan (1855–1942).

Wydaje się, że ponowna edycja słownika łacińsko-polskiego – w rok po siedemdziesiątej rocznicy śmierci jego autora – oddawana właśnie do rąk czytelników, to nie tylko okazja do lepszego poznania wielowiekowego dziedzictwa katolickiej kultury łacińskiej, czerpiącej ze źródeł bijących od stuleci w Wiecznym Rzymie, ale również możliwość przypomnienia postaci i dorobku zasłużonego Polaka, katolika i kapłana, ks. Alojzego Jougana.

Andrzej Tokarczyk urodził się w Warszawie w 1932 roku. Zajmuje się problematyką adwentyzmu od wielu lat. Jako religioznawca i autor kilkunastu książek popularnonaukowych („Trzydzieści wyznań”, „Tamten świat”, „Czterech jeźdźców Apokalipsy”, „Religie współczesnego świata”, „Wymarłe religie świata”, „Ewangelicy polscy”, „Protestantyzm”, „Karaimizm. Saga polskich Karaimów” i in.) oraz wielu publikacji prasowych, audycji radiowych i telewizyjnych, stara się ukazywać fenomen adwentyzmu polskiego i światowego na szerszym tle nurtu apokaliptyczno-eschatologicznego w chrześcijaństwie. Wiele uwagi poświęcił różnym wizjom „końca świata”.

W taki też sposób traktuje ów fenomen „Mały Słownik”, będący jak gdyby „rzeczą o końcu świata”. Autor opowiada się w nim wyraźnie za potrzebą kontynuowania dialogu ekumenicznego pomiędzy adwentyzmem i katolicyzmem, starając się z obu punktów widzenia zaprezentować zarówno kwestie sporne, jak i zbieżności czy nawet tożsamości doktrynalne.

Andrzej Tokarczyk jest członkiem Sekcji Socjologii Religii Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Uprawia publicystykę i estetykę – zwłaszcza historyczną – koncentrując się na tematyce religioznawczej.

Słownik języka i kultury jezuitów polskich jest dziełem niezwykłym, pierwszym tego rodzaju na świecie. Opisując zjawisko języka wewnątrz zakonnego, odkrywa dla świata kulturę i duchowość jezuitów, stając się pożytecznym źródłem informacji dla wszystkich pragnących zrozumieć historię i współczesność polskich jezuitów. Zbiera i wyjaśnia słownictwo używane wewnątrz Towarzystwa Jezusowego, począwszy od pierwszych tekstów źródłowych, przez długą historię zakonu, aż do naszych czasów. Zawiera odniesienia do terminologii łacińskiej, wspólnej dla jezuitów na wszystkich kontynentach.

Książka jest nowa, ale leżała kilka lat w księgarni stacjonarnej i ma ślady przeglądania (stan ksiązki jest dobry).

Zaktualizowane, zrewidowane, poprawione i poszerzone trzecie wydanie „ABC chrześcijanina”, swego rodzaju wademekum, a więc książki, w której można znaleźć wstępną informację o szeroko rozumianym Kościele i wierze chrześcijańskiej, o Piśmie Świętym i liturgii, o chrześcijańskiej myśli filozoficznej i teologicznej, o kontekście kulturoworeligijnym, w którym dziś żyje i działa wyznawca Chrystusa.
Nie są to z pewnością tematy martwe, przestarzałe i niemodne. Wręcz przeciwnie – Kościół, wiara, papież, moralność, kult, parafia, proboszcz, nauka religii, aborcja, konkordat to przecież kwestie niemal codziennie poruszane w środkach masowego przekazu, sprawy żywe, bulwersujące, często bolesne, ale zawsze ważne.
„ABC chrześcijanina” chce być przewodnikiem i pierwszym informatorem o tych sprawach dla wszystkich, którzy poszukują szybkiej odpowiedzi i elementarnej informacji.

Książka jest nowa, ale leżała kilka lat w księgarni stacjonarnej i ma ślady przeglądania (stan ksiązki jest dobry).

Książka zawiera szereg haseł ukazujących kult Serca Jezusowego. Przypomina dokumenty Kościoła poświęcone Najświętszemu Sercu Jezusa, historię i rozwój kultu z uwzględnieniem osób, które przyczyniły się do upowszechniania wśród wiernych Nabożeństwa do Serca Pana Jezusa.
Publikacja adresowana jest do szerokiego grona czytelników, do wszystkich, którym pobożność Serca Jezusowego jest bliska.

Obszerny, oparty na najnowszych podstawach naukowych biblistyki słownik teologii biblijnej. W odpowiednich hasłach autor przedstawia jaka treść teologiczna zawiera się w objawionym Słowie Bożym.
Jedność Biblii, stanowiąc jedną z głównych prawd wiary, znajduje swe potwierdzenie na bardzo konkretnej płaszczyźnie języka. Równocześnie jednak nietrudno stwierdzić, że ta jedność z istoty swej ma charakter teologiczny. I ta k właśnie zrodził się ostateczny tytuł tej publikacji: Słownik teologii biblijnej.

To już czwarty tom przewodnika onomastyczno-hagiograficznego, który obejmuje niemal całość imiennictwa chrześcijańskiego oraz przybliża większość Świętych czczonych w Kościołach chrześcijańskich. Podobnie jak w tomach poprzednich, hasła wyposażone zostały w noty bibliograficzne, które odsyłają do źródeł hagiograficznych i najpoważniejszych publikacji na temat życia i kultu poszczególnych Świętych oraz ich ikonografii, a także rozlicznych związków z kulturą. Pozycja szczególnie polecana amatorom rozmaitych dyscyplin historycznych, bibliotekarzom, duszpasterzom, katechetom oraz rzeszom czytelników, którzy interesują się swoimi imionami i patronami.

Przewodnik onomastyczno-hagiograficzny, który obejmuje niemal całość imiennictwa chrześcijańskiego oraz przybliża większość Świętych czczonych w Kościołach chrześcijańskich. Hasła wyposażone zostały w noty bibliograficzne, które odsyłają do źródeł hagiograficznych i najpoważniejszych publikacji na temat życia i kultu poszczególnych Świętych oraz ich ikonografii, a także rozlicznych związków z kulturą. Pozycja szczególnie polecana amatorom rozmaitych dyscyplin historycznych, bibliotekarzom, duszpasterzom, katechetom oraz rzeszom czytelników, którzy interesują się swoimi imionami i patronami.

Przewodnik onomastyczno-hagiograficzny, który obejmuje niemal całość imiennictwa chrześcijańskiego oraz przybliża większość Świętych czczonych w Kościołach chrześcijańskich. Hasła wyposażone zostały w noty bibliograficzne, które odsyłają do źródeł hagiograficznych i najpoważniejszych publikacji na temat życia i kultu poszczególnych Świętych oraz ich ikonografii, a także rozlicznych związków z kulturą. Pozycja szczególnie polecana amatorom rozmaitych dyscyplin historycznych, bibliotekarzom, duszpasterzom, katechetom oraz rzeszom czytelników, którzy interesują się swoimi imionami i patronami.