Historia Kościoła

Sudarion z Oviedo to starożytna zakrwawiona chusta, czczona od stuleci w Kościele katolickim jako prawdziwa szata pogrzebowa Jezusa. Jedna z najważniejszych relikwii chrześcijaństwa – od ponad 1200 lat przechowywana w katedrze w hiszpańskim mieście Oviedo – wzbudziła ogromne zainteresowanie, gdy naukowcy korzystający z najnowszych metod badawczych odkryli wiele podobieństw między Sudarionem i słynnym Całunem Turyńskim…

Konstancja z Arpadów była kobietą niezależną. Jej małżeństwo pieczętowało unię prawosławia z katolicyzmem. Zrezygnowała z macierzyństwa, obierając drogę ascezy. Dbała o dobrobyt i edukację poddanych. Wspierała misje ewangelizacyjne na Rusi. W ostatnich latach życia była dominikańską tercjarką.

Kardynał Richelieu (1585-1642) - wybitny mąż stanu, poświęcił życie służbie państwu czyniąc z Francji mocarstwo. Był zwolennikiem silnej władzy monarszej. Stworzył stałą armię, ograniczył przywileje arystokracji i złamał potęgę hugenotów. Popierał rodzimy przemysł, a rozbudowując flotę przyczynił się do rozwoju handlu. Był mecenasem sztuki, założył Akademię Francuską.

Z wielką radością oddajemy w ręce Czytelników kolejny tom naszej serii, pióra wybitnego francuskiego badacza, Marcela Pacaut. Tom wydajemy w szczególnym momencie, niejako na podsumowanie wielkiego jubileuszu 1100-lecia powstania opactwa w Cluny, największego i najsłynniejszego opactwa łacińskiego średniowiecza.

Książka w sposób niezwykle przystępny przedstawia panoramę dziejów opactwa w Cluny. Trzeba podkreślić, że jest to w zasadzie jedyna współczesna monografia kompleksowo ujmująca ośmiowiekową kluniacką historię i kulturę od założenia opactwa w 910 aż do jego kasaty w 1792 roku.

Marcel Pacaut (1920–2002) – wybitny francuski badacz dziejów średniowiecza. Ukończył studia na uniwersytecie w Lyonie, gdzie należał do grona uczniów Georgesa Duby i gdzie też przez wiele lat był profesorem. Zajmował się przede wszystkim historią Kościoła, papiestwa, kultury i myśli politycznej wieków średnich. Autor kilkudziesięciu książek i wielu artykułów. Szczególnym obszarem jego zainteresowania była historia monastycyzmu, czego owocem były monografie poświęcone średniowiecznym zakonom, cystersom i prezentowana książka o Cluny.

„Dzięki liczebnej wspólnocie monastycznej i wszystkim swoim przeoratom zakon kluniacki w sposób szczególny jest obecny w Kościele i w świecie. Dzięki potędze i dynamice może on, zwłaszcza w X i XI wieku, wywierać niekwestionowany wpływ na wszystkich, którzy są z nim związani, i ostatecznie naznaczyć w niektórych dziedzinach historię Zachodu. Jednocześnie wypracowuje, wraz z odpowiednią konstrukcją ideologiczną, pewną specyficzną kulturę, którą nazywam cywilizacją kluniacką”.
fragment książki

Trzeci tom Historii chrześcijaństwa to dzieło, w którym autor podejmuje próbę przedstawienia dziejów chrześcijaństwa zachodniego na przełomie XII oraz XIII wieku; potęgi papiestwa i Kościoła, a także czasów jego kryzysu. W.H.Carroll nie boi się poruszyć tematów związanych z tragicznymi wydarzeniami. Zwraca uwagę na problemy trudne oraz kontrowersyjne. Za pomocą metod naukowych dokonuje obiektywnej analizy przeszłości Kościoła. Cennymi uwagami zmusza czytelnika do głębszych refleksji.

Sztuka sakralna powstała, zanim pojawiła się sztuka świecka. Jej dzieje sięgają najdawniejszych form - obiektów, przedmiotów magicznych, muzyki, śpiewu i tańca. Ludzie tworzyli je dla pokonania wszelkich przeciwieństw i przebłagania sił nadprzyrodzonych. Najczęściej jednak termin sztuka sakralna jest stosowany w odniesieniu do sztuki chrześcijańskiej i dotyczy architektury kościelnej, rzeźby i malarstwa świątyń oraz muzyki i pieśni wykonywanych podczas liturgii.

Wszystko jedno, o jakim okresie czy obszarze geograficznym mówimy - zawsze i wszędzie wiara była jedna z podstawowych inspiracji sztuki. Na przestrzeni dziejów powstało mnóstwo wspaniałych dzieł. Warto je poznać i zgłębić ich treści. Zasoby sztuki sakralnej Kościoła katolickiego w Polsce, uszczuplone tragicznymi dziejami, nie są zbyt bogate i nie pozwalają na pełny przegląd przez wieki. Dokonana tu selekcja jest na pewno subiektywna. Wybór musiał być ograniczony również objętością książki, dlatego też wiele, nawet wybitnych, zabytków trzeba było z żalem pominąć, zniekształcając charakter artystycznego krajobrazu, o którym decydują nie tylko dzieła najwyższego lotu, ale i niższej rangi.
Świątynie, kościoły, klasztory kapliczki i krzyże przydrożne są dla nas symbolom więzi narodowej, miejscem otuchy i schronienia w trudnych czasach, błękitnym cza-kramem. Przede wszystkim są SKARBAMI DZIEDZICTWA NARODOWEGO. Wśród przedstawionych obiektów architektury sakralnej znajdują się m.in. rzymskokatolickie katedry, zespoły klasztorne, kościoły oraz świątynia kościoła ewangelicko-augsburskiego Wang w Karpaczu. Niektóre z nich po raz pierwszy są tak szeroko udostępnione Czytelnikom.

Książka „Egzorcyzm pentekostalny” autorstwa pana Andrzeja Migdy podejmuje się opisu niezwykle interesującego i ważnego fragmentu współczesnej duchowości pentekostalnej. Autor ze znawstwem kreśli obraz wspólnot i ruchów zielonoświątkowych oraz charyzmatycznych, które praktykują tzw. modlitwę o uwolnienie, czyli odpowiednik katolickiego egzorcyzmu. Dokonuje historycznej rekonstrukcji tej praktyki w dziejach chrześcijaństwa, w kilku wypadkach podejmuje analizy z dziedziny biblistyki, szukając pierwowzorów dla badanych zachowań religijnych i poglądów. Z ogromną radością witam każdą próbę naukowego rozjaśniania zjawiska modlitw o uwolnienie i egzorcyzmów, które uwzględniają różne perspektywy badawcze. Przykładem mogą być przeprowadzone przez autora porównania z szamanizmem czy rozdział o psychologii religii. Uważam, że jest to książka godna polecenia czytelnikowi zainteresowanemu demonologią i chrześcijańskimi postawami wobec tego zjawiska.
dr hab. Zbigniew Pasek, prof. nadzw.
Instytut Religioznawstwa UJ

Z dużą ciekawością czytałem pracę Andrzeja Migdy. Poza materiałem na temat służby uwalniania znalazłem sporo informacji historycznych niezwiązanych bezpośrednio z głównym tematem. Stanowią one jednak dla niego ważne tło. Czyni to pracę jeszcze bardziej wartościową, ponieważ wielu z tych informacji nie znajdziemy w żadnych innych opracowaniach o ruchu zielonoświątkowym, charyzmatycznym i ich różnych odcieniach.
Pastor Wiesław Ziemba

Niewiele jest opracowań w języku polskim, które przybliżają przeciętnemu czytelnikowi istotę szeroko pojętego ruchu zielonoświątkowego. I chociaż celem niniejszego opracowania nie było przybliżenie nam historii tego ruchu, ani nawet jego głównych założeń, to i tak może służyć nam ono jako dość obszerne źródło informacji na temat tego fenomenu współczesnego Kościoła. Zasadniczym celem autora jest próba opisania roli, jaką odgrywa w życiu Kościoła „służba uwalniania” – służba, która przez jednych jest nierozumiana, przez innych niedoceniona, a jeszcze przez innych przeakcentowywana. Książka nie jest w żadnej mierze poradnikiem, jak się do takiego usługiwania zabrać czy też jak je prowadzić, ale może stanowić ważny przyczynek do dyskusji na temat służb uwalniania. Gorąco zachęcam do zapoznania się z jej treścią.
Pastor Bogdan Olechnowicz

Andrzej Migda (1970), religioznawca, Instytut Religioznawstwa UJ. Jego zainteresowania badawcze oscylują wokół biblistyki, demonologii, mistycyzmu oraz psychologii religii. Szczególnie bliskie są mu zagadnienia związane z historią chrześcijaństwa, a zwłaszcza protestantyzmu. Swoje obserwacje oraz wyniki badań prezentuje w publikowanych artykułach oraz w trakcie wystąpień na konferencjach naukowych.

Przebogata jest panorama pobożności pasyjnej wpisana w różne obiekty kalwaryjskie w granicach archidiecezji wrocławskiej, diecezji legnickiej i świdnickiej. Po tych – leżących na terenie naszej metropolii wrocławskiej obiektach – prowadzi nas pierwszy tego typu, wydany niezwykle starannie, przewodnik. Ilustracjom w książce towarzyszy płyta CD z pokazem zdjęć opisywanych obiektów. W części wstępnej Autor omawia ludową pobożność pasyjną wyrażoną w kalwariach oraz przedstawia historię i typologię kalwarii europejskich. Taką właśnie typologię przyjmuje dla systematyki kalwarii w metropolii wrocławskiej. Część druga przewodnika prowadzi typologicznie wykreśloną przez Autora drogą po Nowych Jerozolimach, kalwariach plenerowych, przykościelnych, przyklasztornych, cmentarnych i innych obiektach związanych z Męką Pańską (np. Święte Schody). Tak zostało pogrupowanych 85 obiektów powstałych na przestrzeni XVII–XXI w. Autor przedstawia historię i opis założenia wraz ze stanem zachowania każdego z tych obiektów oraz podaje sposób dojazdu i poruszania się po ścieżkach drogi krzyżowej. Wszystkie obiekty kalwaryjskie zostały zaznaczone na mapie.

Tom 3 zawiera m.in. rozprawy dotyczące działań aparatu PRL wobec kard. Wojtyły w latach 1967-78, werbunku tajnych współpracowników spośród duchownych, represji i obozów pracy dla zakonnic, a także przedstawia sylwetki opata mogilskiego ojca Augustyna oraz Zbigniewa Faryny.

Książka jest nowa, ale leżała kilka lat w księgarni stacjonarnej i ma ślady przeglądania (stan ksiązki jest dobry).

Jak wyglądają zapowiedzi, których przedmiotem jest przyszłość naszej Ojczyzny? Jaka jest ich treść? Czy proroctwa o Polsce są spójne, czy może cechuje je różnorodność – aż po wewnętrzne sprzeczności? Czy proroctwa o Polsce są symboliczne, czy też mówią językiem konkretów? Budzą lęk czy nadzieję? Skąd przychodzą? Z dalekich czasów czy ze współczesności? Z naszych ziem czy z obcych krajów? Do czego nas wzywają? I wreszcie – czy mamy prawo w nie wierzyć?
W publikacji zawarto proroctwa m.in. św. Faustyny Kowalskiej, Sługi Bożego kardynała Augusta Hlonda, Mikołaja Sikatki, o. Czesława Klimuszki, Sługi Bożego bp. Jana Cieplaka, bł. ks. Bronisława Markiewicza i wiele innych.

Monumentalna Historia chrześcijaństwa to jego najsłynniejsze dzieło Warren H. Carroll'a, doskonałe połączenie żywej narracji z historyczną wnikliwością oraz umiejętnością oglądu dziejów z odległej perspektywy. W jej drugim tomie, obejmującym czasy od Konstantyna Wielkiego po pierwsze krucjaty, autor przedstawia długi i trudny okres budowania chrześcijańskiego świata. Przeszkody, z jakimi musiała się zmierzyć w tym czasie religia Chrystusa, były olbrzymie: wewnętrzne spory teologiczne, herezje, upadek Rzymu, najazdy barbarzyńców ze wschodu i północy, a przede wszystkim największe i istniejące po dziś dzień zagrożenie: ekspansja wojowniczego islamu.
Historia chrześcijaństwa w ujęciu Warrena H. Carrolla to historia panowania Chrystusa jako Boga-Człowieka. Znaczna część tych rządów pozostaje dla nas niewidoczna, gdyż królestwo Chrystusa, mimo iż rozwija się i działa na tym świecie, to jednak nie jest z tego świata. Część widoczna rządów Chrystusa, po Jego Wcieleniu, wiąże się z dziejami ludzi i ich zbawieniem. To właśnie ci ludzie, którzy rozpoznają w Chrystusie swojego Pana i Zbawiciela, współtworzą historię chrześcijaństwa. Ożywieni duchem misyjnym, głoszą odważnie Ewangelię Chrystusa i sprawiają, że staje się ona obecna w świecie doczesnym, w wymiarze społecznym, kulturowym i politycznym
ks. prof. dr hab. Józef Pater

W prezentowanej książce autor dowodzi, że język rytuałów i gestów modlitewnych we wczesnośredniowiecznej Francji odzwierciedlał polityczne i społeczne stosunki panujące w ówczesnym społeczeństwie, wzajemne zależności, porządek społeczny. Pokuta publiczna i towarzyszące jej gesty, wiara we wstawiennictwo świętych, zwyczaj okazywania szacunku zwierzchnikom - wszystkie te elementy składały się na rytuał zwany suplikacją, który - zdaniem G. Koziola - odzwierciedlał dokładnie język politycznych i społecznych sposobów komunikowania się.
Autor wskazuje także, że w odróżnieniu od rytuałów takich, jak: hołd, koronacja, czy uroczysty wjazd - rytuały błagalne, suplikacje, nie były tak sformalizowane, ani rozbudowane. Podkreśla, że trudno jest wyodrębnić je jako osobne momenty rytualne wyjęte z praktyki codziennego życia politycznego. Suplikacja i związana z nią symbolika stanowiły stały element kultury wczesnego średniowiecza. Były więc nie tylko jednym z wielu rytuałów, ale pewnego rodzaju dyskursem, przenikającym społeczne wyobrażenia i wpływającym na kształt wyobrażeń o władzy oraz na relacje władca-poddany, a tym samym na kształt sposobu sprawowania władzy.

Publikacja, adresowana głównie do ośrodków akademickich i naukowych, jest usystematyzowanym zbiorem informacji o podstawowej literaturze przedmiotu, zarówno na temat dziejów samego zakonu jezuitów, jak również jego miejsca w historii społeczności zamieszkujących granice dawnej Rzeczypospolitej, czyli współczesną Europę Środkowo-Wschodnią.

Z okazji Jubileuszu 800-lecia zatwierdzenia w roku 1209 przez papieża Innocentego III Reguły św. Franciszka zostały przygotowane rozważnia na temat duchowości św. Franciszka. Mogą one posłużyć podczas nabożeństw majowych odprawianych wraz z wiernymi w kościele, czy nabożeństw październikowych, a także jako pomoc do osobistej refleksji nad ideałami św. Franciszka.

Publikacja, adresowana głównie do ośrodków akademickich i naukowych, jest usystematyzowanym zbiorem informacji o podstawowej literaturze przedmiotu, zarówno na temat dziejów samego zakonu jezuitów, jak również jego miejsca w historii społeczności zamieszkujących granice dawnej Rzeczypospolitej, czyli współczesną Europę Środkowo-Wschodnią.

Bizancjum w roku 1453. Sułtan Mehmet zmobilizował potężne siły zbrojne, aby sen niezliczonych przywódców armii wprowadzić w czyn: zdobycie Konstantynopola, stolicy Wschodnio-rzymskiego Cesarstwa. Z odwagą i przebiegłością bronią się Cesarz Konstantyn XI i jego sprzymierzeńcy przeciw przepotężnej armii tureckiej. Czy nadejdzie w ostatniej minucie obiecana pomoc z Zachodu? W pośrodku dramatycznych walk odbywa się też duchowe zmaganie o najwyższej aktualności: Czy wolno człowiekowi prowadzić wojnę w Imię Boga?

Rozprawa doktorska ks. Wojciecha Kałamarza stanowiąca niezwykle cenny wkład w ukazanie roli Zgromadzenia Misji św. Wincentego a Paulo w kształtowanie kultury muzycznej w Polsce.

Celem nowej serii edytorskiej jest udostępnienie szerszemu kręgowi czytelników materiałów związanych z przebiegiem procesów beatyfikacyjnych i kanonizacyjnych polskich błogosławionych i świętych. Część pierwsza jest poświęcona bł. Jakubowi Strepie, św. Kindze i bł. Salomei. Przy okazji pozwala ona sobie uświadomić, jak ważnym i wielowymiarowym zjawiskiem w Polsce w XVII i XVIII wieku był kult świętych.

Wspólnota z Taize to jedna z najbardziej zdumiewających inicjatyw XX wieku. Jej pomysłodawcą i założycielem był młody Szwajcar, brat Roger, który w latach czterdziestych - w samym środku wojny - przybył do Francji, by zrealizować swoją ideę w niewielkiej burgundzkiej wiosce. Obecnie do zgromadzenia należą katolicy, protestanci i anglikanie trzydziestu narodowości. Charyzma brata Rogera, jego śmiałe pomysły i przyjazne kontakty sprawiły, że Wspólnota stała się mostem między podzielonymi wyznaniami.

Władze komunistyczne wobec działalności duszpasterskiej kościoła rzymskokatolickiego w archidiecezji krakowskiej w latach 1945-1956

Publikacja ukazuje dramatyczne zmagania Kościoła z systemem komunistycznym w latach 1945-1956 na terenie archidiecezji krakowskiej. Z jednej strony pełna heroizmu postawa kard. A.S. Sapiehy i jego następców wobec "nowej władzy", z drugiej próby rozbijania Kościoła od wewnątrz przez partię i organa bezpieczeństwa. Książka ukazuje kulisy procesu Kurii krakowskiej oraz podejmowane przez władze próby przejęcia steru rządów archidiecezją. W wymiarach rzeczywistości parafialnej, męczeństwu duchowieństwa niosącego posługę duszpasterską towarzyszyło równocześnie autentyczne wsparcie wiernych.
Z tej atmosfery walki o "rząd dusz" wyłania się postać młodego duszpasterza studentów - ks. Karola Wojtyły. To wszystko sprawia, że lektura porusza i nie pozwala zapomnieć o cenie, jaką przyszło zapłacić Kościołowi za wierność swej misji.

Opracowanie jest jedną z pierwszych prac szczegółowo omawiających represje komunistyczne oraz wysiłki lokalnego Kościoła starającego się wypełnić misję nauczania i zapewnienia wiernym posługi sakramentalnej w powojennej rzeczywistości. (z recenzji ks. prof. dr hab. Jan Szczepaniak, dziekana Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego w Krakowie)