Pismo Święte

Co Ewangelia ma wspólnego z wychowaniem?
Czy Jezus był pedagogiem we współczesnym tego słowa znaczeniu?
Czy można mówić o pedagogii Jezusa z Nazaretu?
Na przykładzie wybranych perykop ewangelicznych, autorka opisuje fenomen spotkania Jezusa z drugim człowiekiem i łączy go z poglądami na temat wychowania wypowiadanymi przez współczesnych pedagogów. Pokazuje podobieństwa w ujęciach pedagogicznych, ale i akcentuje specyfikę postaw wychowawczych Jezusa. Szczególną uwagę zwraca na delikatność wszystkich relacji Jezusa, ich piękno i doskonałość.

Duszpasterski komentarz do Nowego Testamentu – nowy cykl edytorski Wydawnictwa Diecezji Tarnowskiej „Biblos” – adresowany jest przede wszystkim do księży kładących nacisk na biblijne zakorzenienie przepowiadanych przez siebie – w imieniu Kościoła – prawd wiary, ale i do ludzi świeckich, pragnących poznawać prawdę Słowa Bożego. Ukazuje on historyczny i kulturowy kontekst powstania kolejnych ksiąg nowotestamentalnych, szczegółowo wyjaśnia sens przedstawionych w nich mów i wydarzeń, a także odsłania aktualność przesłania teologicznego poszczególnych perykop. Pierwsze dwa tomy – opracowane przez ks. Michała Bednarza – poświęcone są Ewangelii św. Łukasza. Tom pierwszy obejmuje „Narodzenie i życie ukryte Jana Chrzciciela i Jezusa”, „Przygotowanie do działalności Jezusa”, „Działalność w Galilei” i „Pierwszy okres podróży do Jerozolimy”, natomiast tom drugi – „Drugi i trzeci okres podróży”, „Działalność Jezusa w Jerozolimie” oraz „Mękę i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa”.

Biorąc pod uwagę zainteresowania i potrzeby polskiego odbiorcy zwrócono w niniejszym komentarzu nie tyle na kontrowersje i uczone dyskusje o problemach wprawdzie podstawowych, ale poza specjalistami mało kogo interesujących, ile raczej na treść wypowiedzi zawarych w natchnionym tekście, tak jak katoliccy egzegeci rozumieją. Położono przy tym szczególny nacisk na teologiczne aspekty tej Ewangelii. One bowiem stanowiły bodziec do jej głoszenia, dla nich zredagowano ją na piśmie, dla nich też się teraz nią interesujemy.

Biorąc pod uwagę zainteresowania i potrzeby polskiego odbiorcy zwrócono w niniejszym komentarzu nie tyle na kontrowersje i uczone dyskusje o problemach wprawdzie podstawowych, ale poza specjalistami mało kogo interesujących, ile raczej na treść wypowiedzi zawarych w natchnionym tekście, tak jak katoliccy egzegeci rozumieją. Położono przy tym szczególny nacisk na teologiczne aspekty tej Ewangelii. One bowiem stanowiły bodziec do jej głoszenia, dla nich zredagowano ją na piśmie, dla nich też się teraz nią interesujemy.

Duszpasterski komentarz do Nowego Testamentu – nowy cykl edytorski Wydawnictwa Diecezji Tarnowskiej „Biblos” – adresowany jest przede wszystkim do księży kładących nacisk na biblijne zakorzenienie przepowiadanych przez siebie – w imieniu Kościoła – prawd wiary, ale i do ludzi świeckich, pragnących poznawać prawdę Słowa Bożego. Ukazuje on historyczny i kulturowy kontekst powstania kolejnych ksiąg nowotestamentalnych, szczegółowo wyjaśnia sens przedstawionych w nich mów i wydarzeń, a także odsłania aktualność przesłania teologicznego poszczególnych perykop. Pierwsze dwa tomy – opracowane przez ks. Michała Bednarza – poświęcone są Ewangelii św. Łukasza. Tom pierwszy obejmuje „Narodzenie i życie ukryte Jana Chrzciciela i Jezusa”, „Przygotowanie do działalności Jezusa”, „Działalność w Galilei” i „Pierwszy okres podróży do Jerozolimy”, natomiast tom drugi – „Drugi i trzeci okres podróży”, „Działalność Jezusa w Jerozolimie” oraz „Mękę i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa”.

komentarz teologiczno-biblijny: ks. Antoni Paciorek
komentarz ikonograficzny: Aneta Kramiszewska

Niniejsza publikacja jest przybliżeniem czytelnikowi wydarzeń dni Wielkiego Tygodnia. Jest to przybliżenie nie tyle od strony ówczesnego prawa rzymskiego albo żydowskiego, nie od strony medycznej, czy też tzw. realiów historycznych, ale nade wszystko z punktu widzenia Ewangelisty Mateusza, autora Pierwszej Ewangelii. A Mateusz - podobnie jak i inni Ewangeliści - opowiada o wydarzeniach pasyjnych nie jako skrupulatny ich sprawozdawca, nie jako biegły sądowy, ani nawet nie jako znawca żydowsko-rzymskich uwarunkowań. Ewangelista Mateusz głosi kazanie. Głosi głębokie, wielokrotnie medytowane, przejmujące kazanie o Męce i Śmierci swego Mistrza i Zbawiciela. Podążymy jego śladem. Pozostawimy na uboczu wiele zagadnień interesujących historyków, prawników, lekarzy - choć uważny i zaznajomiony z problematyką czytelnik zauważy, że niejeden raz będziemy tych kwestii dotykać.
Przewodnikiem będzie wyłącznie tekst Ewangelii. Ten tekst chcielibyśmy przybliżyć czytelnikowi. Jak żaden inny, wywarł on ogromny wpływ na pobożność chrześcijańską. Świadczą o tym znane we wszystkich epokach nabożeństwa pasyjne, przedstawienia pasyjne, drogi krzyżowe, pasje muzyczne, nade wszystko zaś obrazy, obrazy, obrazy. W nich tak wiele autentycznej kultury europejskiej i ludzkiej, tak wiele genialnego talentu, nade wszystko tak wiele miłości do umęczonego Zbawiciela!

NT zawiera cztery Ewangelie: Mateusza, Marka, Łukasza i Jana. Programy instytutów teologicznych i seminariów więcej uwagi poświęcają pierwszym trzem Ewangeliom (synoptycznym) niż czwartej. Większość ludzi czyta Ewangelię według św. Jana jedynie w kontekście liturgii. Czasami księża odczuwają lęk przed częściami tej Ewangelii, kiedy pojawiają się w cyklu liturgicznym (np. J 6 w cztery kolejne niedziele [XVII–XXI] w Okresie Zwykłym w Roku B oraz od piątku drugiego tygodnia po Wielkanocy do soboty trzeciego tygodnia po Wielkanocy). Podczas gdy Ewangelie synoptyczne pełne są opowiadań, przypowieści, anegdot, opisów uzdrowień i pozostających na zawsze w pamięci powiedzeń Jezusa, Ewangelia według św. Jana wydaje się mieć upodobanie w jednostajnych mowach i zawiera stosunkowo mało opowiadań. Jej język nuży, słownictwo jest ubogie i obfituje w liczne powtórzenia. Jezus Ewangelii Janowej mówi głównie o sobie, w przeciwieństwie do Jezusa Ewangelii synoptycznych, który głosi królestwo Boże. Ogólnie odnosi się wrażenie, że Czwarta Ewangelia porusza się we własnym świecie odległym od świata reszty NT i jeszcze bardziej odległym od świata współczesnego czytelnika. Z drugiej strony pewne powiedzenia z Ewangelii Janowej pozostają na zawsze w pamięci i zadomowiły się w liturgii (1,29; 20,19c), w takich modlitwach, jak Anioł Pański (1,14), piąta Modlitwa eucharystyczna (20,28), u chrześcijan w ruchu odnowy eucharystycznej (por. 3,3.5), w świadomości misyjnej (3,16-17; 10,16; 20,21) oraz w ruchu ekumenicznym (17,20-23). Ewangelia Janowa charakteryzuje się także bogactwem żywego obrazowania i sugestywnych scen, stanowiących inspirację dla wielu artystów. Wymieńmy zaślubiny w Kanie (2,1-11), niewiastę przy studni (4,7-26), namaszczenie Jezusa w Betanii (12,1-8), umycie nóg uczniom przez Jezusa (13,1-11), krzew winny i latorośl (15,1-8), Dobry Pasterz (10,7-18) i spotkanie zmartwychwstałego Jezusa z Marią Magdaleną (20,11-18). Dla biblistów Ewangelia Janowa jest zagadką. Stają wobec nierozstrzygniętych kwestii dotyczących jej powstania, autorstwa, warstw kompozycyjnych, zamierzonego audytorium, relacji do Ewangelii synoptycznych i listów św. Jana. Tak więc Ewangelia Jana z jednej strony wydaje się najprostsza z czterech Ewangelii, ale z drugiej jest najtrudniejsza do zrozumienia. Dlaczego? Niniejszy komentarz nie dostarcza odpowiedzi na to pytanie. Stara się raczej pomóc duszpasterzom w zagłębieniu się w tajemnicę Ewangelii nie przez próbę rozwiązania wszystkich jej problemów, lecz przez jej wszechstronne poznanie i przyswojenie sobie jej życiodajnego orędzia. Zakłada, że czytelnik ma już przyjazny, osobisty kontakt z tą Ewangelią. Zakłada także, iż czytelnik będzie zaglądał do odniesień podawanych w każdym paragrafie komentarza i będzie je uzupełniał odniesieniami z innych źródeł. Pierwsza część komentarza zajmuje się ogólnymi kwestiami dotyczącymi Ewangelii; druga zaprasza czytelnika do pogłębionego studium samej Ewangelii.

Starannie opracowana i uwzględniająca bardzo szeroki zakres literatury przedmiotu książka podejmuje problematykę zakorzenienia Biblii w kulturze, ukazuje literackie etapy powstawania ksiąg biblijnych, aby na tym tle zwrócić uwagę na sześć podstawowych tematów teologicznych. Autorka w zwięzły sposób przedstawiła wiele zagadnień, które pozwalają zobaczyć Biblię na szerokim tle historycznym i kulturowym i zapoznać się z głównymi jej wątkami. Książkę można zaliczyć do działu popularyzacji Biblii, jest to jednak popularyzacja na bardzo wysokim poziomie naukowym, a swoje stwierdzenia dokumentuje odwołaniem się do poważnych prac naukowych polskich i zagranicznych. Napisana jest w sposób bardzo przystępny, co czyni ją tym bardziej godną polecenia wszystkim, którzy z pomocą tego przewodnika będą mogli poruszać się w przestronnym obszarze między literaturą, do której Biblia przynależy, a teologią, którą przedstawia.

Kolejny tomik nowej wersji edycji „Międzynarodowego komentarza do Pisma Świętego". W komentarz w odpowiednich miejscach wplecione są fragmenty Pisma Świętego, co odpowiada pierwotnej intencji redaktorów naukowych tego poczytnego dzieła, a mianowicie zachęcania wiernych do równoległego czytania tekstu Pisma Świętego i komentarza.

Pierwszy List Świętego Piotra skierowany do wspólnot chrześcijańskich z Azji Mniejszej datowany jest na przełom 63 i 64 r. Analiza jego treści dokonana przez Enza Bianchiego w „Innym życiu” pokazuje, że mimo upływu lat nie stracił on na aktualności. Słowa, które Apostoł kieruje do przeżywających kryzys wspólnot, dziś mogą być odczytane jako wskazówki do poradzenia sobie z problemami, które przeżywają niektóre kościoły. „Bóg wszelkiej łaski, Ten który was powołał do wiecznej swojej chwały w Chrystusie, gdy trochę pocierpicie, sam was udoskonali, utwierdzi, umocni i ugruntuje ” (1 P 5, 10) – to zdanie najlepiej wyraża główną myśl listu: wzorując się na Chrystusie, walczyć z przeciwnościami, które przynosi każdy dzień.
Słowa Apostoła są jednak także zachętą dla wzmocnienia wiary dla tych wspólnot, które czują się mocne i żyją w zgodzie z Ewangelią. I one muszą pamiętać o nieustannym wypełnianiu swoich chrześcijańskich obowiązków. Wierzący mają bowiem za zadanie wierność misji, jaką na ziemi rozpoczął Jezus, a więc bycie wsparciem dla współbraci i przykładem dla tych, którzy wciąż szukają swojej drogi do Boga.

Zbiór psalmów stał się uprzywilejowanym tekstem mesjańskiej i liturgicznej modlitwy chrześcijaństwa. XVIII-wieczny komentator, Calmet, porównał Psałterz do barwnego gobelinu o wyraźnie zarysowanych i wyznaczonych obszarach, które nazwano później „gatunkami literackimi”. Psalmy bez wątpienia są piekną modlitwą. W postaci hymnów, które – o nic nie prosząc – wysławiają jedynie Boga „z powodu Jego wielkiej chwały” przeplatają się często z okrzykiem skargi, bólu, rozdarcia wewnętrznego i innych stanów duchowych ludzi…
Aby poznać ten „mikrokosmos”, konieczna jest poważna praca badawcza, gdyż psalmy, poza tym że są utworami mistycznymi i teologicznymi, często są również pieśniami o wysokiej wartości poetyckiej, pełnymi błyskotliwych symboli, zbudowanymi z żywych i złożonych wyrażeń literackich, naznaczonymi przez różne czasy, w których powstawały. Po stuleciach badań egzegetycznych, które wytwarzały coraz bardziej wyrafinowane narzędzia analityczne, z coraz większym powodzeniem odkrywamy skarby ukryte w tych pieśniach.
W dziele tym kardynał Gainfranco Ravasi chce właśnie dokonać bilansu tych badań, ukazując całe światło, jakie zostało rzucone na 150 zdumiewających utworów Psałterza. Jednocześnie jednak, omawiając również najnowsze kierunki badawcze, porusza się nowymi ścieżkami.

Prezentowane opracowanie jest pierwszym w języku polskim tak obszernym komentarzem do Pierwszego Listu św. Piotra. Autor poświęcił wiele uwagi budowie literackiej Listu, rodzajowi literackiemu, podobieństwu do innych pism, walorom literackim oraz kanoniczności. Właściwy komentarz, podzielony na mniejsze fragmenty, zawiera przekład z oryginału greckiego, krytykę tych tekstów, omówienie kontekstu i budowy literackiej danego fragmentu oraz egzegezę kolejnych wersetów. Podkreślić należy aktualność komentarza, który zarówno w kwestiach literackich, jak i we właściwej egzegezie przekazuje stan współczesnej wiedzy biblijnej.

Ukoronowaniem poszukiwań egzegetycznych jest wydobycie głównych tematów teologicznych, charakterystycznych dla Pierwszego Listu św. Piotra: koncepcję Kościoła jako rodzinnego domu; powszechne kapłaństwo chrześcijan; chrześcijańską moralność wobec nieżyczliwości otoczenia; chrześcijańską nadzieję i optymizm.

"Biblijne drogi ku braterstwu" to praktyczna lektura trzydziestu tekstów ze Starego i Nowego Testamentu, które poruszają problem relacji braterskich. Obok historii rodzinnych (np. Kaina i Abla, Józefa i jego bracia, Piotra i Jana, Marii i Marty) pojawia się szereg tekstów, w których braterstwo jest widziane w perspektywie powołania każdego człowieka do bycia siostrą/bratem (np. przypowieść o miłosiernym Samarytaninie, Modlitwa Pańska, Pawłowy Hymn o miłości). Sztuka braterstwa jest ostatecznie ukazana w świetle słów i czynów Jezusa Chrystusa, który jest naszym Bratem.
Książka ta stanowi pomoc dla osób, które w sposób aktywny chcą czytać Pismo Święte. Utrzymana jest w konwencji konspektu, dzięki czemu może być wykorzystana przez katechetów, jak również przez grupy biblijne. Książka ukazuje możliwości zastosowania różnych metod interpretacji Pisma Świętego, które przełożone na praktykę metod aktywizujących pozwalają na dynamiczne odczytywanie orędzia biblijnego. Dołączona do książki płyta CD zawiera materiał, który umożliwi przygotowanie i prowadzenie spotkań biblijnych. Równocześnie publikacja zawiera komentarze biblijne, które stanowią inspirację do indywidualnej lektury tekstów biblijnych poświęconych tematyce braterstwa.

Ks. Wojciech Pikor (ur. 1969), doktor teologii. Adiunkt w Katedrze Ksiąg Prorockich w Instytucie Nauk Biblijnych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiegoim. Jana Pawła II oraz wykładowca w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie. Autor książek: La comunicazione profetica alla luce di Ez 2?3, Tesi Gregoriana. Serie Teologia 88, Roma 2002; Biblijne pytania o Boże miłosierdzie, Pelplin 2004. Opublikował kilkadziesiąt artykułów naukowych m.in. w Collectanea Theologica, Katechecie, Rocznikach Teologicznych, Verbum Vitae, Zeszytach Naukowych KUL.

Niewielka książeczka znanego biblisty, członka Zarządu Biblistów Polskich, wprowadzająca w lekturę Pisma Św. Wyjaśnia najbardziej podstawowe pojęcia, dzięki czemu znacznie łatwiej czyta się Biblię, rozumiejąc ją, świat i kulturę, w jakim powstała. Pisana językiem bardzo prostym, barwnym i opisowym z wieloma przykładami może być bardzo użyteczna. Napisana lekko czyta się ją bez specjalnego zaangażowania intelektualnego. Można sięgnąć po nią właściwie w każdym miejscu i czasie, czy to w Expresie z Krakowa do Warszawy, czy w samochodzie, czekajac przed jednym z supermarketów na żonę, która jest na zakupach, czy w innych okolicznościach.

Kolejny tomik nowej wersji edycji „Międzynarodowego komentarza do Pisma Świętego”. W komentarz w odpowiednich miejscach wplecione są fragmenty Pisma Świętego, co odpowiada pierwotnej intencji redaktorów naukowych tego poczytnego dzieła, a mianowicie zachęcania wiernych do równoległego czytania tekstu Pisma Świętego i komentarza.

Książka ks. Wojciecha Kani, znanego patrologa i tłumacza z języków starożytnych, omawia pisarstwo nie tylko greckich i łacińskich, ale i syryjskich (św. Efrem) Ojców Kościoła i pisarzy kościelnych. Ks. Wojciech Kania - zgodnie z tytułem książki - szczególne znaczenie przywiązuje do doktrynalnego wymiaru wczesnochrześcijańskiego piśmiennictwa. Książka zawiera aktualną bibliografię i indeks imion i nazwisk.

Zbiór psalmów stał się uprzywilejowanym tekstem mesjańskiej i liturgicznej modlitwy chrześcijaństwa. XVIII-wieczny komentator, Calmet, porównał Psałterz do barwnego gobelinu o wyraźnie zarysowanych i wyznaczonych obszarach, które nazwano później „gatunkami literackimi”. Psalmy bez wątpienia są piekną modlitwą. W postaci hymnów, które – o nic nie prosząc – wysławiają jedynie Boga „z powodu Jego wielkiej chwały” przeplatają się często z okrzykiem skargi, bólu, rozdarcia wewnętrznego i innych stanów duchowych ludzi.

Aby poznać ten „mikrokosmos”, konieczna jest poważna praca badawcza, gdyż psalmy, poza tym że są utworami mistycznymi i teologicznymi, często są również pieśniami o wysokiej wartości poetyckiej, pełnymi błyskotliwych symboli, zbudowanymi z żywych i złożonych wyrażeń literackich, naznaczonymi przez różne czasy, w których powstawały. Po stuleciach badań egzegetycznych, które wytwarzały coraz bardziej wyrafinowane narzędzia analityczne, z coraz większym powodzeniem odkrywamy skarby ukryte w tych pieśniach.

W dziele tym Gainfranco Ravasi chce właśnie dokonać bilansu tych badań, ukazując całe światło, jakie zostało rzucone na 150 zdumiewających utworów Psałterza. Jednocześnie jednak, omawiając również najnowsze kierunki badawcze, porusza się nowymi ścieżkami.

„Palestyna naznaczona została piętnem Bożym i z tego względu posiada niezwykłą głębię religijną. Stanowi składnik, element objawienia Bożego, które dokonało się wśród gór, potoków, dróg i wiosek palestyńskich. Nie można w pełni zrozumieć Biblii, jeśli się nie zna Ziemi Świętej. Najlepiej więc byłoby, gdybyśmy mogli ją poznać z doświadczenia. Ale często nie jest to możliwe. Dlatego starajmy się ją w jakimś stopniu poznać, posługując się tekstem książki”. A jest to książka barwnie, a zarazem rzeczowo napisana. Idealna jako przewodnik dla udających się do Jerozolimy, jak również dla tych, którzy pragną ciekawej lektury.

Treścią opracowania jest tysiącletnia historia Narodu Wybranego od wejścia w posiadanie Ziemi Obiecanej (XIII w. przed Chr.) po powstanie machabejskie (II w. przed Chr.). Dla dzisiejszego czytelnika Biblii najważniejsze jest jej religijne przesłanie. Autor opracowania wnikliwie wgląda w motywy i posunięcia ludzi odpowiedzialnych za naród, jak też w zachowanie narodu, który urabiany przez proroków i doświadczenia dziejowe, stał się u progu Nowego Testamentu wyznawcą i odważnym obrońcą monoteizmu.

Obszerny podręcznik wprowadzający czytelnika w świat trzech pierwszych Ewangelii. Orientację w bogactwie wiadomości ułatwia przejrzysty układ treści oraz szczególne wyeksponowanie głównych idei teologicznych. Autor uczy nas odkrywać wartość teologiczną dzieła św. Marka ? "Ewangelii o Chrystusie Synu Bożym"; Ewangelię św. Mateusza prezentuje jako "Dobrą nowinę o Królestwie Bożym"; księgę św. Łukasza określa natomiast jako "Radosną nowinę i światłość dla wszystkich ludzi".