Historia ogólna

Książka poświęcona ludziom często zapomnianym , którzy podczas II wojny światowej walczyli nie karabinem, ale swoimi talentami i ponadprzeciętnymi umiejętnościami, uzyskując efekty istotniejsze od wielkich bitew. Naukowcy, lekarze, matematycy, sportowcy, artyści, prawnicy.

Błyskotliwe, prowokacyjne, dogłębne studium jednego z największych imperiów i jednej z największych cywilizacji starożytnego świata. Gorąco polecam”. – Adrian Goldsworthy

Nowa, oparta na perskich źródłach historia imperium Achemenidów

Wielcy Królowie Persji rządzili największym imperium starożytności, rozciągającym się od Libii po stepy Azji i od Sudanu po Pakistan. Sercem ich państwa było legendarne miasto-pałac Persepolis, gdzie achemenidzcy monarchowie utrzymywali pełen niezrównanego przepychu dwór. To stamtąd Cyrus Wielki, Dariusz, Kserkses oraz ich następcy ogłaszali prawa, wysyłali armie i władali swym wielokulturowym imperium.

Achemenidzi byli jednak też jednym z wielkich dysfunkcyjnych rodów w dziejach. Bracia bezwzględnie walczyli o władzę, żony i konkubiny spiskowały, aby wynieść swoich synów na tron, eunuchowie i dworzanie rywalizowali o wpływy i prestiż.

Wiedza o perskim imperium tradycyjnie pochodziła z dzieł jego wrogów, m.in. greckich autorów, takich jak Herodot — tak więc przez całe wieki patrzyliśmy na nie przez pryzmat starożytnych wizji politycznych i kulturowych. Profesor Llewellyn-Jones sięga do oryginalnych achemenidzkich źródeł, w tym inskrypcji, dzieł sztuki i niedawnych odkryć archeologicznych z Iranu, tworząc pasjonującą, autentyczną „perską wersję” tego pierwszego wielkiego imperium starożytności — epoki wielkich królów, niezwykłych osiągnięć kulturowych, cywilizacyjnych i militarnych, imperialnych ambicji i pełnych przepychu rytuałów.

Dwa wielkie wydarzenia wstrząsnęły w ostatnim czasie współczesnym światem, w tym Europą Środkowo-Wschodnią: pandemia i wojna na Ukrainie. Zburzyły one dotychczasowe postrzeganie świata i otworzyły debatę o przyszłości w wielu obszarach życia człowieka, rodziny i społeczeństw. Europa Środkowo-Wschodnia, wyjątkowy świadek napaści Rosji na Ukrainę, przykuwa uwagę wielu światowych środowisk: politycznych, gospodarczych, militarnych, ale także naukowych, kulturowych, sportowych i religijnych. Wydaje się, że nawet lata „zimnej wojny”, a już na pewno czas po 1991 roku, kiedy rozpadał się dotychczasowy układ sił w Europie, nie dały tylu, aby świat zaczął prawdziwie poznawać tę część starego kontynentu i dostrzegać jej rolę w budowaniu nowego porządku i nowej kultury życia.

Monografia Język-Media-Religia. Konteksty Europy Środkowo-Wschodniej odkrywa przed czytelnikiem elementy tożsamości tej części Europy oraz jej oblicze, zwracając uwagę na trzy istotne elementy. Triada: język, media, religia łączy przeszłość z teraźniejszością i kreśli perspektywy na przyszłość. Człowiek od zarania dziejów wyrażał siebie za pomocą języka, z czasem zaś język ów zyskał sprzymierzeńca, którym okazały się nowoczesne technologie komunikacyjne. Także od zawsze i po dziś dzień człowiek tworzy siebie, wspólnotę rodzinną, ojczyźnianą i międzynarodową poprzez życie duchowe.

Zespół współautorów publikacji tworzą specjaliści (z Polski oraz z zagranicy), wśród nich członkowie Komisji Języka Religijnego przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów. Połączenie metod badawczych kilku dyscyplin: nauk teologicznych, językoznawstwa oraz nauk o komunikacji społecznej i mediach zapewnia nowe, świeże i jednocześnie bardziej kompleksowe podejście do badanej problematyki. To właśnie taka różnorodność refleksji stanowi – zdaniem redaktorów niniejszego tomu – o wartości całego opracowania.

Publikację otwierają opracowania dotyczące postawy Kościoła wobec wyzwań XXI wieku w świetle komunikacji medialnej. Teksty zamieszczone w pierwszym bloku tematycznym koncentrują się na językowym obrazie wydarzeń wojennych na terytorium Ukrainy, jak również na stosunku do tych wydarzeń, który płynie z oficjalnych komunikatów Kościołów chrześcijańskich w Polsce. Autorzy zwracają ponadto uwagę na kreację wizerunku różnych konfesji (prawosławie, katolicyzm, judaizm) w opozycyjnych mass mediach działających przed wojną w Federacji Rosyjskiej, a obecnie aktywnych poza Rosją. Odrębne miejsce w tej części tomu zajmuje teologiczna egzegeza tematyki pandemii oraz komunikacja dostojników kościelnych z wiernymi w Rosji w czasie epidemii SARS-CoV-2.

W monografii przedmiotem refleksji stały się również zagadnienia aksjologiczne w perspektywie życia wspólnotowego oraz problematyka funkcjonowania jednostki w aspekcie komunikacji medialnej i komunikacji interpersonalnej. Kolejne rozdziały tomu traktują o miejscu religii we współczesnych mediach, jej wpływie na nową jakość społecznego przekazu i komunikacji, a także ukazują przemiany w obszarze współczesnego dyskursu religijnego. Refleksją badawczą objęto zjawisko desakralizacji języka religijnego w mass mediach.

Grupa badaczy podjęła również temat obecności sacrum i religii w tekstach kultury. Na ten rezultat pracy człowieka i włożonego przezeń wysiłku w powstanie danego artefaktu złożyły się analizy nie tylko utworów pisanych (doświadczenie religijne w twórczości literackiej Gustawa Herlinga-Grudzińskiego), lecz także interpretacja dzieł należących do sztuk audiowizualnych (rosyjski animowany film religijny, kino antyreligijne epoki „odwilży” w ZSRR). Odrębną uwagę poświęcono tu questingowi jako narzędziu do upowszechniania treści religijnych w przedsięwzięciach o charakterze terenowym i turystycznym.

Autorzy monografii żywią głęboką nadzieję, że wybór triady: język, media, religia jest słuszny oraz w pełni uzasadniony w poszukiwaniu drogi do zrozumienia, czym jest i jakie znaczenie ma dla dzisiejszego świata Europa Środkowo-Wschodnia.

W świecie cywilizacji hellenistycznej, jaki się wyłonił i ukształtował w basenie Morza Śródziemnego i na Bliskim Wschodzie po rozpadzie efemerycznego imperium Aleksandra Wielkiego, setkami zakładano miasta o kulturze grecko-rzymskiej, wszystkie mniej lub bardziej do siebie podobne. Z tej urbanistycznej plejady jedno wyróżniało się właściwie wszystkim: historią powstania i jej dziejami, bajecznie kolorową oprawą nagich skał, mnogością budowli o przedziwnej architekturze monumentalnych grobowców bez podobieństwa gdziekolwiek indziej na świecie. To Petra, stolica Nabatejczyków, pustynne miasto, obecnie w granicach Królestwa Jordanii. Ów pasterski lud pochodzenia arabskiego, który doszedł do bajecznych bogactw na obsłudze karawan kupieckich, na swych szlakach tranzytowych do Gazy nad Morzem Śródziemnym wznosił miasta etapowe na pustyni Negew, obecnie na terytorium Izraela, z których każde, chociaż zalega w ruinie, nie przestaje i dziś zachwycać rozległością, urbanistycznym rozmachem i czarującym pięknem pustynnej oprawy.

Kościoły, klasztory, sanktuaria. Spotkamy je wszędzie - wrosły w krajobraz polskich wiosek i miast. Są świadkami historii, świadectwem wiary, ale także fantazji i kunsztu budowniczych. Zapraszamy do poznania tych najwspanialszych. Nowa seria czterech weekendowych przewodników - albumów opisujących najciekawsze miejsca w Polsce - polecane i warte zobaczenia. Każdy tom serii jest bogato ilustrowany, z wciągającym tekstem i przydatnymi informacjami. Do obejrzenia, do poczytania, do skorzystania. W serii ukazały się: Polskie miasteczka z klimatem, Polskie miejsca mało znane, Polskie zamki i pałace.

Aż trudno uwierzyć, że Kronika Polaków (Chronica Polonorum) Macieja z Miechowa musiała czekać ponad 500 lat na upowszechnienie jej wśród Polaków właśnie. To wielkie dzieło było oczywiście dobrze znane historykom, bardzo wielu z nich na przestrzeni tych 500 lat do niego się odwoływało, ale czytanie go wymagało dobrego opanowania łaciny. Dokładnie pół tysiąca lat od śmierci Miechowity (1457–1523) ukazuje się – staraniem wydawnictwa Biały Kruk – polskie tłumaczenie całej Kroniki z przeznaczeniem dla szerszego odbiorcy. Okazuje się, że dzieło to nie utraciło swego blasku, nie osłabły też jego walory narracyjne, czyta się je świetnie.

Miechowita zwyczajem dawnych kronikarzy sięga do najdawniejszych dziejów, można powiedzieć do pradziejów Polski, do Kraka i Lecha, opowiadając kolejno o najważniejszych wydarzeniach oraz postaciach aż do czasów Zygmunta Starego. Akcentuje postawy, które dziś nazywamy patriotycznymi, podkreśla przywiązanie Polaków do wiary chrześcijańskiej, akcentuje ich waleczność i gospodarność. Ale nie waha się też wytykać błędów. Ta księga jest pouczającą lekcją historii także dla nas, Polaków współczesnych.

Wydanie XXI-wieczne wzbogacone zostało 47 oryginalnymi, pochodzącymi z 1521 r. ilustracjami –drzeworytami, które zdobiły pierwotne wydanie dzieła Miechowity. Są to wszystko portrety imaginacyjne stanowiące świadectwo czasów autora. Kronikę wydrukowano wówczas bardzo starannie w Krakowie, w słynnej manufakturze Hieronima Wietora. Wybitne edytorstwo renesansowe zobligowało współczesnego wydawcę do zachowania najwyższego poziomu. Przekazujemy do rąk Polaków księgę stanowiącą dowód ich wielowiekowego i szlachetnego dziedzictwa.

Przyczyny upadku Polski to jedna z najbardziej wnikliwych i opartych na rozległych źródłach książek ukazujących przyczyny upadku Polski w XVIII wieku. Ksiądz Walerian Kalinka, jeden z twórców krakowskiej szkoły historycznej, współpracownik Zamojskich i Czartoryskich, autor monumentalnego dzieła Sejm Czteroletni, pisał swoją książkę w przekonaniu, że Polacy nie potrzebują romantycznych mitów i kojących baśni, ale prawdy ? nawet jeśli miałaby ona być trudna do zaakceptowania. W swojej książce, posiłkując się licznymi, często już niedostępnymi dokumentami, starał się pokazać Polskę w chwili rozbiorów na tle zmian zachodzących w Europie. Z jego analiz wynika, że Polacy nie byli w stanie zrozumieć nowoczesnej polityki, opartej jedynie na grze interesów, której mistrzami byli Fryderyk II i Katarzyna II. Tkwiąc mentalnie wciąż w wieku XVII, a nawet w epokach wcześniejszych, osłabiając państwo od wewnątrz w imię źle pojętej wolności jednostek, a zarazem naiwnie wierząc w obietnice innych państw, które składając je, wcale nie miały zamiaru ich dotrzymywać, Polacy sami rozmontowali swój kraj. Przedstawiając tę smutną prawdę, Kalinka nie chce wszakże potępiać rodaków. Pragnie raczej, ukazując im błędy i fatalne zaniechania, sprawić, aby historia stała się dla nich prawdziwą nauką życia, pozwalając w przyszłości uniknąć podobnych katastrof. Jak pisał w jednym z listów: ?Póki Polacy nie poznają przyczyn swego upadku, dopóty nie zrozumieją, dlaczego dziś cierpią i cierpieć muszą?.

Nowy przedmiot szkolny Historia i teraźniejszość wzbudził w 2022 roku olbrzymie zainteresowanie – okazał się niezwykle potrzebny. W naszym podręczniku rozczytywała się i wciąż rozczytuje cała Polska, głównie młodzież, ale nie tylko. Wynika to z faktu, że książka napisana została w sposób szczególnie atrakcyjny. Wartka narracja przedstawia fakty, osoby i wydarzenia, które wywarły piętno na najnowszej historii – tak Polski, jak i świata. Autor, wybitny historyk, pedagog i popularny pisarz prof. Wojciech Roszkowski opisuje realia i okoliczności zdarzeń, zaglądając często za kulisy, aby ukazać mechanizmy funkcjonowania systemów społecznych i politycznych. Trzeba podkreślić jego perfekcyjną analizę funkcjonowania systemu komunistycznego tak w świecie, jak i w Polsce, co nie wszystkim się podoba. Prof. Roszkowski wydobywa jednak na światło dzienne również te prawdy, które wielu chciałoby ukryć. Wielokrotnie podkreśla znaczenie postaw moralnych (lub amoralnych) tak dla życia pojedynczego człowieka, jak i wspólnoty.

Autor wychodzi ze starożytnego założenia, że historia magistra vitae: historia jest nauczycielką życia. Wiedza o czasach przeszłych, także tych niedawno minionych, jest ważna nie tylko w naszej codzienności, ale w przeróżnych relacjach międzynarodowych. Wszak różne nieprzyjazne Rzeczypospolitej ośrodki zagraniczne usiłują fałszować naszą historię i wykorzystywać to w antypolskiej propagandzie; nie osiągną swego celu, jeśli będziemy znali historyczną prawdę i jej bronili.

Drugi tom naszego podręcznika, obejmuje lata 1980–2015. W Europie Środkowo-Wschodniej był to czas wielkich przełomów, w tym upadku ZSRS. Autor opisuje jak nasz kraj, choć borykał się wówczas z licznymi trudnościami wewnętrznymi, wypływał powoli na szerokie wody europejskiej i światowej polityki, jak rola i znaczenie Polski rosły – dzięki temu, że żyjemy wolni i suwerenni.

Najbardziej antykomunistyczna, konserwatywna i reakcyjna z moich książek! Historia w trzech ulubionych przeze mnie odsłonach: dziejów Ludowego Wojska (nie)Polskiego, rewizji obowiązujących interpretacji losów Polski i tragedii Kościoła katolickiego w epoce Soborze Watykańskiego II. Nowe teksty spotykają się ze starymi, które zyskały walor nowości, bo przecież historia się nigdy nie starzeje. Ta opowieść jest na przekór prawie wszystkim, bo jest polemiczna i podąża za mackiewiczowską definicją prawdy, która „niczego nie zmienia i niczego nie przeinacza. Kto zabił muchę, ten zabił. Kto zabił człowieka, ten zabił. Jest idealnie obojętna, bo idealnie obiektywna”.

Inspirujące i nowatorskie rozważania Zamoyskiej zawarte w tej książce dotyczą pracy jako czynności wpisanej w ludzką egzystencję. Autorka uznała pracę za podstawowy czynnik rozwoju i doskonalenia człowieka w wymiarze jego życia indywidualnego i społecznego, dlatego za najbardziej istotne potraktowała pytanie: jak pracować aby spełnić siebie jako człowieka? Zamiarem Zamoyskiej nie było jednak pisanie poradnika dotyczącego jednego rodzaju pracy jako czynności zawodowej, lecz prezentacja metody pracy o charakterze uniwersalnym, z której skorzystać może każdy człowiek. Kluczową zasadą owej metody było systematyczne i równoległe podejmowanie podczas całego życia pracy zarówno fizycznej, jak i intelektualno-twórczej oraz moralno-religijnej. Integralna koncepcja pracy Zamoyskiej spotkała się z wielkim zainteresowaniem. Książka O pracy przetłumaczona została na wiele języków, a ich edycje są wciąż wznawiane.

Książka powinna być obowiązkową lekturą wstępną dla tych wszystkich, którzy chcą wypowiadać się na temat współczesnego patriotyzmu i dla tych, którzy w sposób sobie właściwy odpowiadają za wychowanie patriotyczne.

Jadwiga Zamoyska urodziła się w 1831 r. w arystokratycznej rodzinie Działyńskich. Wyszła za mąż za Władysława Zamoyskiego, polityka związanego z paryskim Hotelem Lambert. Jako wdowa zamieszkała w Kórniku w Wielkopolsce, gdzie założyła Szkołę Domowej Pracy Kobiet instytucję oświatową kształcącą dziewczęta w chrześcijańskim duchu, uczącą szycia, gotowania, a także historii Polski, śpiewu i literatury. W książce Zarys historii polskiej w streszczeniu z 1910 r. w zwięzłej formie przedstawiła najważniejsze wydarzenia z dziejów Polski. W ostatnich słowach dzieła napisała: Nie traćmy nadziei mając w pamięci słowa Staszica: Upaść może naród wielki, zginąć tylko nikczemny. Zmarła w 1923 r. Jej proces beatyfikacyjny jest w toku. Uchwałą Sejmu RP zdecydowano o ustanowieniu roku 2023 Rokiem Jadwigi z Działyńskich Zamoyskiej.

Straszno widzieć jak siekiera odrąbuje głowę starca, co się nie broni a modli tylko; jak kosa porze brzemienną niewiastę; okropnie patrzeć na całą rodzinę zaskoczoną nagłą, widzianą śmiercią, na rozpacz matki kiedy w jej oczach głowy niemowląt rozbijają o ściany albo noszą na pikach. Otóż ja na to wszystko patrzyłem. Rzeź była. (…) Taka była pierwsza tradycja, z którą się spotkałem w Ukrainie.

Rzeź wołyńska nie była pierwszym ludobójstwem, które Ukraińcy przeprowadzili na polskich sąsiadach. Okrucieństwo z lat 1939-1947 zostało poprzedzone bestialskimi zbrodniami na Polakach w latach 1918-1919, a jeszcze wcześniej w XVIII wieku, czego punktem kulminacyjnym była rzeź humańska. Doszło do niej w 1768 roku podczas powstania Kozaków. Jej głównym powodem nie był ucisk polskiej szlachty, ale chęć łatwego i czystego zysku opartego na zwykłym rabunku. Mordowano bez opamiętania w niemal identyczny sposób jak w czasie Rzezi Wołyńskiej. Zabijano wszystkich nie-Ukraińców, zwłaszcza Polaków i Żydów.

Jest rok 2023. Inicjatorzy i realizatorzy ludobójstwa z XVIII wieku na Ukrainie są uznawani za bohaterów narodowych, a koliszczyzna – powstanie skierowane przeciwko Polakom – okrzyknięta aktem heroizmu.

Kim będziemy za parę lat? Czy w ogóle jeszcze będziemy? Nasza rzeczywistość przypomina sytuację znaną nam z opisów i filmów o katastrofie „Titanica”. Statek zderzył się z górą lodową i zaczyna tonąć, ale pokładowa orkiestra pięknie gra i gra. Może nawet jest gorzej niż na „Titanicu”, ponieważ on miał przed sobą tylko górę lodową, a nasza cywilizacja jest zagrożona z dwóch stron. Z jednej latają koło nas bomby i rakiety, wybuchają pociski artyleryjskie, z drugiej zaś usiłuje nas zdegenerować silna grupa utopijnych „postępowców” oraz inżynierów nowego porządku wspieranych ekonomicznie przez złowieszcze korporacje oraz medialne molochy. Przed nimi jeszcze trudniej się bronić.

Od czasów Oświecenia rzekomo toczy się walka o wolność i godność każdego człowieka, niezależnie od jego usytuowania ekonomicznego i społecznego, ale sukcesów na tym polu nie widać. Wbrew pozorom i nowoczesnym wynalazkom świat jest w odwrocie, a ludzie są coraz bardziej zniewoleni konsumpcją, techniką, mediami społecznościowymi i pogonią za przyjemnościami. Czyż mogło jednak być inaczej, skoro od przeszło 200 lat usiłowano zbudować świat bez Boga? A przecież nigdzie nie jest tak mocno zakotwiczona godność człowieka i wolność jednostki, jak w nauczaniu Chrystusowym.

Na szczęście są ludzie, którzy widzą zagrożenia i przed nimi ostrzegają. Ich teksty składają się na tę książkę. Autorzy są wybitnymi postaciami naszej kultury i życia publicznego, znawcami poruszanych zagadnień, dlatego Tyrania postępu to odważna i ważna lektura, którą świetnie się czyta. Jakimi mechanizmami tworzy się nowego człowieka dla antycywilizacji i w jaki sposób pomagają w tym instytucje Unii Europejskiej? Jakie zagrożenia płyną z nowych technologii, sztucznej inteligencji oraz ideologii transhumanizmu? Czym różni się szczera troska o środowisko od szaleńczego ekologizmu? I czy Kościół ma jeszcze dość siły, aby odegrać rolę w tym dramacie zmagań cywilizacyjnych? Trzeba przeczytać tę książkę, aby znaleźć odpowiedź na te pytania.

Wkrótce rozległo się kilka strzałów. Jako pierwsi zginęli, jeszcze podczas snu, dwaj bracia Szallowie oraz jedna z sióstr Gołda Goldman. Wtedy Niemcy wezwali furmanów, aby patrzyli, jak dokonują mordu. To miało odstraszyć innych od pomocy Żydom. Wtedy zastrzelili kolejnego z braci Szallów, następnie Laykę Goldman wraz z małym dzieckiem, a na końcu pozostałych Szallów. Przed chałupę wyprowadzono też Józefa i Wiktorię i tam zastrzelono. (...) Wśród krzyków i płaczu żandarmi zastanawiali się, co zrobić z szóstką dzieci. Po krótkiej naradzie Dieken zdecydował, że ich także należy rozstrzelać. Trójkę lub czwórkę dzieci własnoręcznie zamordował Kokott. Krzyczał przy tym: „Patrzcie, jak giną polskie świnie, które przechowują Żydów". (...) Od kul zginęły wszystkie dzieci Mimów: Stasia, Basia, Władziu, Franus, Antoś, Marysia i siódme w łonie matki, która właśnie zaczęła je rodzić.

Beatyfikacja Józefa i Wiktorii Ulmów oraz ich dzieci – polskiej rodziny, która została zamordowana w 1944 roku przez niemieckich okupantów, za ukrywanie w swoim domu Żydów – odbędzie się 10 września 2023 roku w Markowej.

Ryzykowali wszystko: życie własne i swoich bliskich, swoich sąsiadów i całych wsi, by ratować Żydów, często zaledwie znajomych lub nawet zupełnie sobie obcych. Wojna splotła ich losy tak, że – jak pisze Autorka – stali się syjamskimi braćmi, zrośniętymi nie ciałem tylko groźbą śmierci. Wydawałoby się – na zawsze. Ale czy tak było? Czy wybawiony stawał się wybawcą, kiedy po wojnie ich losy się odwróciły?

Autorka dotarła do uczestników tamtych wydarzeń, przeprowadziła dziesiątki rozmów, zdobyła unikalne zdjęcia, listy i dokumenty. Zadała trudne pytania, których nikt przed nią publiczne nie postawił: Czy wolno ratować obcych kosztem własnych dzieci? Co mówi sumienie? Jakie uczucia rodzi skrajna zależność w czasach pogardy? Wreszcie, czy istnieje wdzięczność i jaki ma smak?

To książka do bólu prawdziwa i na wskroś przejmująca, pokazująca złożone więzi, jakie rodzą się między prześladowanymi a ich wybawcami. Swoim horyzontem wykracza poza czas wojenny, odsłaniając późniejsze, dramatyczne losy wybawców, którzy w nowej rzeczywistości nagle sami stawali się ofiarami.

Zweryfikowana po latach przez Autorkę wersja książki Czterdzieści twardych ukazuje się pod nowym tytułem Poza strachem.

Piękno, niezachwiana moc i potęga Krzyża. Związanie losów Rzeczypospolitej, od narodzin po dzień dzisiejszy, z Krzyżem oraz nieprzemijająca nadzieja pokładana w Chrystusie – to temat tej książki. Wybitni autorzy i uczeni, wielcy patrioci, utrwalają słowem, a mistrz Adam Bujak obrazem wizerunek Polski wiernej Bogu od jedenastu wieków. Bez chrześcijaństwa nie byłoby ani naszego państwa, ani naszego narodu. Krzyż od wieków funkcjonuje zarówno w duszy człowieka, jak i w przestrzeni publicznej – wywierając zbawienny wpływ w obu przypadkach.

Połączenie słowa z obrazem, specjalność edytorska Białego Kruka, osiąga tu mistrzostwo. Teksty zapoznają nas nie tylko z ważnymi wydarzeniami historycznymi, ale także pomagają zrozumieć bogactwo ukrytych nieraz lub zapomnianych znaczeń ikonograficznych. Zdumiewa wielość i różnorodność form przedstawień Krzyża i Ukrzyżowanego. Mamy tu krzyże pasyjne, liturgiczne, ołtarzowe, brackie, pokutne, papieskie, herbowe, jako symbole władców itd. Krzyże w świątyniach, w polach, w rękach wiernych i utwierdzone na szczytach katedr lub pomników (jak np. uwidoczniony na okładce Zygmunt III stojący na kolumnie przed Zamkiem Królewskim w Warszawie).

Krzyż Chrystusowy od początku stał się znakiem, któremu się sprzeciwiają. Tak bywało dawniej, tak jest i teraz, co w tej książce też zostało ukazane. Celem tej publikacji jest z jednej strony poszerzenie wiedzy historycznej i delektowanie się pięknem prezentowanych wybitnych dzieł sztuki, a z drugiej strony – obrona Krzyża. Zgodnie z tym, do czego wzywał nas wielki papież św. Jan Paweł II: „Brońcie Krzyża od Giewontu po Bałtyk! Brońcie Krzyża, nie pozwólcie, aby imię Boże było obrażane w waszych sercach, w życiu społecznym, rodzinnym”.

W licznych wypowiedziach uczonych dotyczących wypraw krzyżowych tekst Gesta Francorum, anonimowy opis pierwszej krucjaty, nie zawsze bywał wystarczająco doceniany, a przyczyn tego było zapewne kilka. Nie zmienia to faktu, że najcenniejszym dla badacza dokumentem jest zawsze źródło, tym bardziej cenne, gdy pochodzi z czasu, kiedy dane wydarzenia miały miejsce, a takim właśnie pozostaje wspomniany opis. Szczęśliwym zbiegiem okoliczności tekst ten nie doznał w ciągu wieków właściwie żadnego uszczerbku, co też nie zawsze się zdarza. Jako dokument ma on dla współczesnych badań wielką wartość, a przy coraz rzadszej już dzisiaj znajomości języka łacińskiego, udostępnienie go szerszemu gronu Czytelników wydaje się całkowicie uzasadnione. Można mieć nadzieję, że znajdzie on nie tylko grono osób zainteresowanych samym przedmiotem, ale trafi też do historyków Kościoła, kulturoznawców i specjalistów od innych, pokrewnych dziedzin. Z tą myślą autor przekładu oddaje tę książkę do ręki wszystkim tym Czytelnikom, składając także serdeczne podziękowanie Wydawnictwu Sióstr Loretanek za bardzo staranne przygotowanie tej edycji.

prof. Jerzy Wojtczak-Szyszkowski

Wielka Rewolucja Francuska nie była żywiołowym buntem mas. Jej przywódcy byli ludźmi wykształconymi. Wynikiem rewolucji miało być nowe społeczeństwo, utopijnie doskonałe. Dążąc do obalenia społecznej niesprawiedliwości, rewolucjoniści nie cofali się przed największą przemocą, gwałtem i terrorem. W biegu wypadków rewolucja scentralizowała władzę w rękach jednego ugrupowania jakobinów, stając się wzorem dla późniejszych totalitarnych systemów jednopartyjnych. Chwała rewolucji wyraziła się w wieku XIX ustanowieniem święta narodowego w rocznicę zdobycia Bastylii.

Na francuskiej prowincji i w Paryżu pod ostrzami gilotyn spadło ponad 15 tysięcy głów. Dokonywano egzekucji pod iluzorycznymi często oskarżeniami o wyznawanie poglądów kontrrewolucyjnych, pod koniec wielkiego terroru nawet bez formalnego prawa do obrony. Ale terror Wielkiej Rewolucji Francuskiej to nie tylko gilotyna. Pośród ofiar znalazła się cała prowincja Wandea, zbuntowana przeciw rewolucji, gdzie na mocy rozkazu rewolucyjne żołdactwo mordowało wszystkich mieszkańców: dzieci, kobiety, mężczyzn. Liczba ofiar wyniosła ponad 100 tysięcy. Ta zbrodnia popełniona u zarania najnowszej historii Europy to pierwsze wielkie ludobójstwo.

Historycy francuscy mają kłopoty ze zliczeniem ofiar rewolucji także dlatego, że w 1913 roku antymonarchiści zniszczyli część archiwów.

Książka opowiada historię męczeństwa polskiego duchowieństwa w niemieckim obozie koncentracyjnym Soldau w Działdowie w czasie II wojny światowej.